حقوق و تکالیف افراد و کسب و کارها در قبال سازمان امور مالیاتی

سازمان امور مالیاتی، نهاد دولتی مسئول برقراری عدالت مالیاتی و تامین منابع مالی دولت از طریق اخذ مالیات از اشخاص حقیقی و حقوقی است. در قبال این مسئولیت، هم برای سازمان امور مالیاتی و مشاور مالیاتی و هم برای افراد و کسب و کارها، حقوق و تکالیفی متقابل تعریف شده است. در این مقاله، با هدف آشنایی شما با حقوق و تکالیف خود در قبال سازمان امور مالیاتی، به بررسی ابعاد مختلف این موضوع می‌پردازیم.

حقوق افراد و کسب و کارها

• دریافت خدمات دولتی: بر اساس اصل «بیت‌المال»، شهروندان ایرانی در مقابل مالیاتی که پرداخت می‌کنند، حق برخورداری از خدمات و زیرساخت‌های دولتی همچون امنیت، آموزش، بهداشت و درمان را دارند.
• دسترسی به اطلاعات مالیاتی: افراد می‌توانند با مراجعه به سامانه‌ی برخط سازمان امور مالیاتی به نشانی my.tax.gov.ir، به اطلاعات پرونده‌ی مالیاتی خود و مشاهده‌ی سوابق پرداختی مالیات دسترسی داشته باشند.
• اعترض به تشخیص مالیاتی: در صورتی که افراد نسبت به میزان مالیات تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی اعتراض داشته باشند، حق دارند طبق قوانین و رویه‌های قانونی، نسبت به آن اعتراض و درخواست رسیدگی مجدد نمایند.
• محرمانگی اطلاعات مالیاتی: سازمان امور مالیاتی موظف است اطلاعات مالیاتی افراد و کسب و کارها را محرمانه تلقی کرده و جز در موارد پیش‌بینی شده قانونی، حق افشای آن را ندارد.

تکالیف افراد و کسب و کارها

• ثبت‌نام در سامانه‌ی مالیاتی: اشخاص حقیقی و حقوقی موظف هستند بر اساس قانون، در سامانه‌ی برخط سازمان امور مالیاتی ثبت‌نام کرده و نسبت به دریافت کد مالیاتی اقدام نمایند.
• اظهارنامه‌ی مالیاتی: افراد و کسب و کارها بر اساس نوع فعالیت و مشمولیت مالیاتی خود، موظف هستند در مهلت‌های تعیین شده توسط سازمان امور مالیاتی، نسبت به تکمیل و ارسال اظهارنامه‌ی مالیاتی اقدام نمایند.
• نگهداری اسناد و مدارک: افراد و کسب و کارها موظفند اسناد و مدارک مالی مربوط به درآمدها و هزینه‌های خود را تا مدت ۵ سال پس از اتمام سال مالی، بایگانی و نگهداری کنند.
• پرداخت به موقع مالیات: افراد و کسب و کارها بر اساس قوانین و مقررات مالیاتی، موظف هستند نسبت به پرداخت به موقع مالیات‌های متعلقه اقدام نمایند.

دریافت خدمات و مشاوره

• سازمان امور مالیاتی برای سهولت دسترسی به اطلاعات و خدمات خود، اقدام به راه‌اندازی سامانه‌ی برخط و همچنین خطوط ارتباطی تلفنی نموده است. افراد و کسب و کارها می‌توانند از طریق این سامانه‌ها نسبت به ثبت‌نام، دریافت کد مالیاتی، تکمیل و ارسال اظهارنامه، پیگیری پرونده و طرح سوالات خود اقدام نمایند.
• در صورت نیاز به مشاوره‌های تخصصی‌تر، افراد و کسب و کارها می‌توانند از خدمات مشاوران مالیاتی و متخصصان حقوقی بهره‌مند شوند.

آگاهی از حقوق و تکالیف خود در قبال سازمان امور مالیاتی، برای افراد و کسب و کارها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. با رعایت این حقوق و تکالیف، می‌توان ضمن برخورداری از خدمات دولتی و حمایت‌های قانونی، به شفافیت مالی و رونق اقتصادی کشور کمک شایانی کرد. به یاد داشته باشید، سازمان امور مالیاتی همواره بر اصل حمایت از مودیان خوش‌حساب و ایجاد محیطی عادلانه و شفاف برای کسب و کارها تاکید دارد. با برقراری تعامل و همکاری سازنده با این سازمان، می‌توان ضمن انجام وظایف و تکالیف قانونی، از حقوق خود نیز به نحو مطلوب بهره‌مند شد.

بخش اول: حقوق افراد و کسب و کارها

1. دریافت خدمات دولتی:

• خدمات دولتی شامل موارد مختلفی از جمله خدمات آموزشی، بهداشتی، درمانی، امنیتی، رفاهی و زیرساختی می‌شود.
• کیفیت و کمیت این خدمات، ارتباط مستقیمی با میزان وصول مالیات‌ها دارد.
• هرچه افراد و کسب و کارها به طور دقیق‌تر و به موقع مالیات خود را پرداخت کنند، دولت می‌تواند خدمات با کیفیت‌تر و بهتری به شهروندان ارائه دهد.

2. دسترسی به اطلاعات مالیاتی:

• سامانه‌ی برخط سازمان امور مالیاتی، امکان مشاهده‌ی اطلاعات مختلفی از جمله سوابق پرداختی مالیات، تراکنش‌های مالی، بدهی‌های مالیاتی و وضعیت پرونده‌ی مالیاتی را به افراد و کسب و کارها می‌دهد.
• این اطلاعات برای اشخاص حقیقی و حقوقی، در تصمیم‌گیری‌های اقتصادی و مالیاتی حائز اهمیت است.
• دسترسی به اطلاعات مالیاتی، زمینه‌ساز شفافیت و اعتمادسازی بین مودیان و سازمان امور مالیاتی می‌شود.

3. اعتراض به تشخیص مالیاتی:

• در صورت وجود هرگونه مغایرت در تشخیص مالیات توسط سازمان امور مالیاتی، افراد و کسب و کارها می‌توانند در چارچوب قوانین و مقررات، اعتراض خود را به مراجع ذیصلاح اعلام کنند.
• مراحل و فرآیند اعتراض به تشخیص مالیاتی، در بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های سازمان امور مالیاتی به طور شفاف و دقیق تشریح شده است.
• وجود مراجع رسیدگی به اعتراضات، تضمینی برای احقاق حقوق مودیان و جلوگیری از بروز اجحاف در حق آن‌ها است.

4. محرمانگی اطلاعات مالیاتی:

• سازمان امور مالیاتی موظف است اطلاعات مالیاتی افراد و کسب و کارها را به طور محرمانه حفظ و نگهداری کند.
• افشای اطلاعات مالیاتی جز در موارد قانونی و با حکم مراجع قضایی، ممنوع است.
• حفظ محرمانگی اطلاعات مالیاتی، اعتماد مودیان به نظام مالیاتی را افزایش می‌دهد و آن‌ها را به ارائه اطلاعات دقیق و شفاف ترغیب می‌کند.

بخش دوم: تکالیف افراد و کسب و کارها

1. ثبت‌نام در سامانه‌ی مالیاتی:

• ثبت‌نام در سامانه‌ی مالیاتی، اولین گام برای انجام وظایف مالیاتی توسط افراد و کسب و کارها است.
• این سامانه، امکاناتی را برای ارائه اطلاعات هویتی، اقتصادی و مالی اشخاص حقیقی و حقوقی به سازمان امور مالیاتی فراهم می‌کند.
• ثبت‌نام در سامانه‌ی مالیاتی، زمینه‌ساز شفافیت و نظارت دقیق بر فعالیت‌های اقتصادی و مالیاتی می‌شود.

2. اظهارنامه‌ی مالیاتی:

• اظهارنامه‌ی مالیاتی، فرمی است که افراد و کسب و کارها برای اعلام درآمدها، هزینه‌ها و سایر اطلاعات مالی خود به سازمان امور مالیاتی در سال مالی مربوطه تکمیل و ارسال می‌کنند.
• دقت در تکمیل و ارسال به موقع اظهارنامه‌ی مالیاتی، از اهمیت بالایی برخوردار است.
• عدم ارسال یا ارسال دیرهنگام اظهارنامه، مشمول جریمه‌های قانونی خواهد شد.

3. نگهداری اسناد و مدارک:

• افراد و کسب و کارها موظف هستند اسناد و مدارک مربوط به فعالیت‌های اقتصادی و مالی خود را تا مدت ۵ سال پس از اتمام سال مالی، به طور صحیح و دقیق بایگانی و نگهداری کنند.
• این اسناد و مدارک، در صورت نیاز، باید به مراجع ذیصلاح ارائه شوند.
• نگهداری اسناد و مدارک، امکان راستی‌آزمایی اطلاعات ارائه شده در اظهارنامه‌ی مالیاتی را فراهم می‌کند.

4. پرداخت به موقع مالیات:

• پرداخت به موقع مالیات، از مهم‌ترین تکالیف افراد و کسب و کارها در قبال سازمان امور مالیاتی است.
• عدم پرداخت یا پرداخت دیرهنگام مالیات، مشمول جریمه‌های قانونی و همچنین ممکن است منجر به انسداد حساب‌های بانکی و سایر اقدامات قهری شود.
• پرداخت به موقع مالیات، در تامین منابع مالی دولت و ارائه خدمات عمومی به شهروندان نقش حیاتی دارد.

بخش سوم: دریافت خدمات و مشاوره

• سازمان امور مالیاتی برای تسهیل و تسریع در ارائه خدمات به مودیان، اقدام به راه‌اندازی سامانه‌ی برخط و همچنین خطوط ارتباطی تلفنی نموده است.
• افراد و کسب و کارها می‌توانند از طریق این سامانه‌ها، نسبت به ثبت‌نام، دریافت کد مالیاتی، تکمیل و ارسال اظهارنامه، پیگیری پرونده و طرح سوالات خود اقدام نمایند.
• در صورت نیاز به مشاوره‌های تخصصی‌تر، افراد و کسب و کارها می‌توانند از خدمات مشاوران مالیاتی و متخصصان حقوقی بهره‌مند شوند.
• دریافت مشاوره‌ مالیاتی تخصصی، به اشخاص حقیقی و حقوقی در انجام صحیح وظایف و تکالیف مالیاتی خود و همچنین حفظ حقوقشان کمک می‌کند.

آگاهی از حقوق و تکالیف متقابل افراد و کسب و کارها و سازمان امور مالیاتی، زمینه‌ساز تعامل سازنده و همکاری مؤثر بین طرفین خواهد شد. با پایبندی به این حقوق و تکالیف، می‌توان به شفافیت و عدالت در نظام مالیاتی کشور، رونق اقتصادی و ارائه خدمات بهتر به شهروندان کمک کرد.

نکات تکمیلی:

• قوانین و مقررات مالیاتی به طور مداوم در حال تغییر و تحول هستند. لذا، افراد و کسب و کارها باید همواره از آخرین تغییرات قوانین و مقررات مطلع باشند.
• سازمان امور مالیاتی، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های مختلفی را برای تبیین قوانین و مقررات مالیاتی منتشر می‌کند. مطالعه‌ی این بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌ها، به فهم دقیق‌تر قوانین و انجام صحیح وظایف مالیاتی کمک می‌کند.
• در صورت بروز هرگونه ابهام یا مشکل در خصوص مسائل مالیاتی، افراد و کسب و کارها می‌توانند از خدمات مشاوران مالیاتی و متخصصان حقوقی استفاده کنند.

هدف از ارائه این توضیحات، افزایش آگاهی عمومی در خصوص حقوق و تکالیف افراد و کسب و کارها در قبال سازمان امور مالیاتی است. امیدواریم این اطلاعات برای شما مفید و ثمربخش باشد.