تولید مازاد بر ظرفیت، نخستین ضربه به صنعت فولاد کشور

وی با بیان اینکه صادرات باید پایدار باشد گفت: در این چند سال قوانین ما در بحث صادرات در یک جا‌هایی کمتر همراهی می‌کرد و عوارض صادراتی داشتیم که با محور صادرات مطابقت نمی‌کرد. سیاستگذاری دولت نیز بر این اساس بود که اولویت باید صادرات محصولات نهایی با ارزش افزوده بالاتر باشد. در واقع صادرات ماده معدنی اولویت نداشته باشد.

مشاور طرح جامع فولاد کشور افزود: ما با توجه به کسری انرژی که داشتیم، دپو شدن مواد معدنی گندله و کنسانتره خودش یک معضل شده بود که سال گذشته دولت عوارض صادراتی را کم کرد و در نهایت صادراتی در بخش گندله و کنسانتره داشتیم که این روند چند ساله دیگر نیز به طور قطع ادامه پیدا میکند. یعنی ما در مواد معدنی مازاد داریم که اینها حتما باید صادر شود. 

وی در ادامه به مشکلات پیش روی صادرات محصولات فولادی اشاره کرد و گفت: طی سه ماه گذشته ما با کاهش صادرات مواجه بودیم، علت آن نیز ارز نیمایی بوده که صادر کننده باید ارز نیمایی داشته باشد و بعد از صادرات ارز خود را در سامانه نیما در بانک مرکزی ثبت کند. 

محجوب نژاد افزود: در واقع صادر کنندگان معتقدند وقتی ما محصولات خود را صادر و در سامانه نیما ثبت می‌کنیم، خودمان به ارز صادراتی مان دسترسی نداریم و بعد از آن باید ارز مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنیم و خود این، مسئله است. 

وی گفت: این مشکل (تولید کنندگان) در این سه ماهه به شدت روی صادرات ما اثر گذاشته است که ان شاء الله دولت جدید باید در بحث توسعه و پایداری صادرات تمرکز کند، چون ظرفیت مازاد سنگینی در کشور وجود دارد.

مشاور طرح جامع فولاد کشور افزود: در بحث سنگ آهن طی چند سال گذشته خام فروشی ما به حداقل رسیده، اما تولید و صادرات فولاد میانی ما خیلی بیشتر شده بود. فولاد میانی نیز نیمه خام است و یک نوع ماده اولیه محسوب می‌شود و یکسری کشور‌ها فولاد میانی را وارد و تبدیل به محصولات نوردی کرده و خودشان مصرف می‌کنند. 

وی گفت: البته در صادرات فولاد نسبت به سنگ آهن شرایط بهتری پیدا کرده ایم، اما خود این نیز جای کار دارد. تولید کنندگان هرچقدر بتوانند فولاد را تبدیل به محصولات نهایی کرده و ارزش افزوده ایجاد کنند، بعد محصولات نهایی خود را صادر کنند، بیشترین ارزش افزوده را در کشور خودشان تولید کرده اند.

وی ادامه داد: ژاپن که نه ماده اولیه و نه انرژی آنچنانی دارد، اما سنگ آهن را وارد می‌کند و تبدیل به خودرو و لوازم خانگی و ورق‌های دیگر می‌کند و بعد آن را صادر می‌کند. یعنی سعی می‌کند نهایت ارزش افزوده را در کشور خودش ایجاد کند. کشوری مثل ما که سال‌ها انرژی ارزان در اختیار داشت البته اکنون ارزان نیست یا سنگ آهن ارزان داشت، باید از این شرایط نهایت استفاده را می‌کرد. 

محجوب نژاد با بیان اینکه طرح جامع فولاد کشور نیز بر همین اساس تنظیم شد گفت: یعنی صادرات محصولات فولادی با حداکثر ارزش افزوده صورت گیرد. 

وی افزود: امروز بیشتر سنگ آهن ما کنسانتره و گندله ما به سمت چین می‌رود چین به عنوان یک مجموعه بزرگ تمام اینها را جذب می‌کند. هنوز بخش قابل توجهی از لوله بدون درز انواع ورق‌های صنعتی از چین وارد می‌شود. 

مشاور طرح جامع فولاد کشور ادامه داد: ما هدفمان این بود که این بخش (تولید صنایع فولادی با ارزش افزوده بالاتر) را در کشور حداکثری کنیم تا هم از خام فروشی چه به شکل سنگ آهن، چه به شکل فولاد میانی پرهیز کنیم و هم بتوانیم در صنایع پایین دست سرمایه گذاری بیشتری صورت گیرد و در برنامه بلند و میان مدت، آن محصولات به صورت کامل تولید و صادر شود. 

وی گفت: اکنون خود واحد‌های برخوردار نگاهشان به فولاد میانی یا بالادست زنجیره نیست و اغلب زنجیره فولاد به سمت محصولات نهایی و ارزش افزوده می‌رود بطوری که در این چند سال در بحث تولید ورق‌های صنعتی و فولاد‌های کیفی و الیاژی و ضد زنگ فعالیت خوبی انجام شده و این بخش در کشور تقریبا رو به رشد و توسعه است. 

محجوب نژاد با بیان اینکه اکنون شرایط ما در بحث صادرات، خوب است و نمی‌توانیم بگویم شرایط مان مطلوب نیست افزود: تنها مشکلی که داریم ظرفیت مازاد بر تولید است که در هر صنعتی وقتی مازاد ظرفیت، تولید شود خودش نخستن ضربه را به آن صنعت می‌زند. 

وی گفت: ما باید هم صادرات خود را افزایش بدهیم و هم مصرف داخلی باید تقویت شود که راه حل تقویت مصرف داخلی، سرمایه گذاری است. اگر رشد ۸ درصد برنامه را می‌خواهیم باید در کانون‌های اصلی مصرف فولاد مثل ساختمان، خودرو، زیر ساخت و ریل و بندر که بحث مصرف فولاد مطرح است بیشتر سرمایه گذاری شود. 

مشاور طرح جامع فولاد کشور افزود: در بحث صادرات نیز باید ارتباطات بین المللی خود را بیشتر کنیم تا صادرات پایداری به دست بیاوریم، اکنون روابط ما با کشور‌های دیگر به دلایل تحریم و … محدود است و بیشتر صادرات مان نیز محصولات فولادی میانی مانند میلیگرد و ورق است. 

وی گفت: در طرح جامع مد نظر است که هلدینگ‌های بزرگ چه در بخش خصوصی و چه خصولتی شکل بگیرند و محصولات را با ارزش افزوده بالاتر تولید و صادر کنند که مزایای تولید فولاد با ارزش افزوده بالاتر ایجاد اشتغال و کمک به صنایع پایین دستی است. در واقع یکی از راه‌های رشد توسعه صنعتی نیز سپردن محصولات فولادی به صنایع پایین دستی اعم از خودرو، صنایع نیروگاهی و زیرساختی است. 

محجوب نژاد افزود: البته صادرات محصولات با ارزش افزوده بالا کار سختی است هرچه سمت این نوع محصولات برویم نیاز به برند سازی داریم و با کشور‌های صاحب نامی مثل ژاپن و آلمان و سوئد باید رقابت کنیم که صادرات فولادی در این شرایط سخت است، اما مسیر توسعه در همین جهت است و در این ده سال نیز در این خصوص گام خوبی برداشتیم. 

وی گفت: ما باید با تمام ظرفیت‌ها مصرف داخلی را افزایش بدهیم تا هم به توسعه صنعتی و هم به تولید محصولات کمک شایانی کند.