تحریم‌ها به عنوان یک مؤلفه اقتصادی منفی در ایران پذیرفته شده‌اند. در این بین بخش قابل توجهی از دولت نیز پذیرفته است که باید به سوی اقتصاد غیرنفتی حرکت کرد اما ابزار‌های ایران برای اقتصاد غیرنفتی چیست؟ مسلماً صنعت فولاد، مس و پتروشیمی سه عنوانی است که در این بین خودنمایی می‌کنند. صنعت فولاد در ایران با توجه به سابقه قابل توجه خود، بخش مهمی از اقتصاد غیرنفتی را به دوش می‌کشد که توسعه آن، نیاز امروز کشور برای عبور از اقتصاد انحصاری نفتی است. برداشتن موانع تولید، تقویت زیرساخت های حمل و نقل، رفع موانع ارزی و جلوگیری از واردات، در کنار تسهیل روند صادرات، فصل‌های مهمی از مسیر پیش روی فولاد در کشور برای تقویت اقتصاد غیرنفتی‌اند؛ برخی از کارشناسان نیز مدعی‌اند که صنایع فولاد در ایران باید در مقایسه با بزرگترین‌های این حوزه در جهان سنجیده شوند که این امرنیازمند افزایش تولید و تسهیل روند آن توسط دولت است.
آرمان خالقی، دبیرکل خانه صنعت و معدن و تجارت ایران، درباره نقش فولاد در اقتصاد غیرنفتی به «انتخاب» گفت: یکی از عوامل تقویت اقتصاد غیرنفتی ایران فولاد است. فولاد می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کند تا از وابستگی انحصاری به نفت و عوامل وابسته آن ر‌ها شویم. در این مسیر باید به چند نکته توجه داشت. اول ظرفیت معدنی ما برای اینکه در فولاد بتوانیم حرف برای گفتن داشته باشیم و محصولات خاص تولید کنیم؛ دوم مؤلفه‌های اقتصادی که می‌تواند فولاد ایران را در جهان رقابت‌پذیر کند. آینده صنعت فولاد در جهان روشن است و در شاخص‌های اقتصادی از ماشین‌سازی و ساختمان ظرفیت‌های خوبی دارد.
وی در ادامه در رابطه با لزوم افزایش تولید در صنایع پایین دستی بیان کرد: ما در بخش‌های زیربنایی فولاد کار کردیم اما باید ظرفیت‌های اقتصادی بهتری هم برای فولاد ایجاد کنیم. صنایع پایین دستی متعدد هستند اما ظرفیت اقتصادی و تیراژ تولیدی‌شان باید توسعه یابد. اگر با بزرگان فولاد دنیا مقایسه‌ای داشته باشیم، باید یک بازنگری در تیراژ تولید و هزینه تمام شده بازنگری کنیم. در این صورت فولاد می‌تواند بار اقتصاد کشور را به دوش بکشد و فولاد آنگاه تصمیم گیر توسعه کشور خواهد بود.
خالقی درباره لزوم تقویت زیرساخت‌های حمل و نقل برای کاهش هزینه تولید فولاد گفت: در حوزه صادرات باید روی مباحث لجستیکی کار کنیم. قیمت حمل و نقل در فولاد مؤثر است و باید روی حمل و نقل ریلی و کشتی تمرکز داشته باشیم. فولاد اصلاً هم نباید به سمت مداخله دولت و اقتصاد دولتی صد درصد حرکت کند. موضوعی که باعث آسیب‌پذیر شدن فولاد شده، شکل اقتصاد دولتی و مداخله دولت بوده است. سبک مدیریت دولتی باعث شد بهره وری کافی نداشته باشیم. دولت باید زیرساخت لازم برای توسعه فولاد و صادرات آن را فراهم کند. دولت می‌تواند در حوزه حمل و نقل، کمک‌های قابل توجهی به صنایع کشور بکند که در روند صادرات آن‌ها نیز اثرگذار است. دولت با چنین کمک‌هایی می‌تواند صنایع را به سمت عبور از اقتصاد نفتی و جایگزینی صنایعی مانند فولاد به عنوان اقتصاد غیرنفتی کند.
او افزود: تقویت زیرساخت حمل و نقل برای صادرات فولاد، می‌تواند هزینه تمام شده فولاد را پایین بیاورد و در رقابت‌پذیری آن در جهان نقش بازی کند. دولت حمایت تعرفه‌ای در فولاد را انجام می‌دهد و تولید‌کننده از این مسأله برخوردار است اما اگر می‌خواهیم فولاد ما در تبادلات جهانی، باید در معاهدات تعرفه‌های صادرات و واردات، فولاد نیز دخیل شود. فولاد ظریفیتی دارد.
بهادر احرامیان، عضو انجمن فولاد ایران، درباره نقش فولاد در تقویت اقتصاد غیرنفتی به «انتخاب» گفت: فولاد جایگزین مهمی در اقتصاد ماست. بعد از نفت، پتروشیمی و مس و فولاد برای کشور می‌مانند. توسعه فولاد امری واجب برای توسعه اقتصادی غیرنفتی است. ایران در حال حاضر 30 میلیون تولید و 50 میلیون ظرفیت فولاد دارد، این درحالیست 40 درصد قابلیت توسعه بیشتر در این صنعت وجود دارد. فولاد می‌تواند قسمت قابل توجهی از فقدان‌های نفتی را جبران کند.
او افزود: صنعت فولاد باید با دخالت کمتر دولت کار کند. دولت البته چندان تمرکزی بر تغییرات فولاد ندارد و بخش خصوصی نقش مهم‌ترین در توسعه فولاد طی سال‌های اخیر داشته است.
احرامیان درباره رقابت‌پذیری فولاد ایران در جهان گفت: فولاد ایران می‌تواند هزینه تمام شده فولاد در جهان را پایین بیاورد و با واسطه همین مسأله، رقابت‌پذیر است. مشکل این است که چالش‌های سیاست خارجی بر آن اثر دارد. بیشتر شرق آسیا طرفدار فولاد ایران است.الان ما عوارض صادراتی داریم، وقتی برای ظرفیت‌سازی تشویق می‌کردند، الان به جایی رسیدیم که برای صادرات عوارض هم گذاشته‌اند و خیلی از شرکت‌ها به خاطر همین سیاست، کارشان را در شش ماه اول امسال متوقف کرده‌اند. الان اقدام مثبتی برای صادرات نمی‌شود و محدودیت ایجاد کرده‌اند. باید چالش‌های ارزی و عوارض را در مسیر صادرات فولاد بردارند تا افزایش صادرات داشته باشیم.
source