خبرگزاری بین المللی شیعیان (شفقنا)- مدیر مؤسسه «اندیشه و تمدن شیعه» حل مشکلات نظام تبلیغ دینی در کشور را در گرو «نقشه راه مهندسی تبلیغ دین» دانست و گفت: مبلّغ شأنی بالاتر از بقیه مردم ندارد.بلکه همواره باید در دسترس مردم باشیم تا بتوانند با ما راحت باشند و هر مشکل و پرسشی دارند مطرح کنند.
حجت الاسلام والمسلمین اکبری شاهرودی در گفت وگو با شفقنا اظهار داشت: تبلیغ دین و معارف وحیانی، طبق آیات شریفه ای مثل آیه 122 سوره توبه وجب است آنگاه که می فرماید «وَمَا كَانَ الْمُؤْمِنُونَ لِيَنْفِرُوا كَافَّةً ۚ فَلَوْلَا نَفَرَ مِنْ كُلِّ فِرْقَةٍ مِنْهُمْ طَائِفَةٌ لِيَتَفَقَّهُوا فِي الدِّينِ وَلِيُنْذِرُوا قَوْمَهُمْ إِذَا رَجَعُوا إِلَيْهِمْ لَعَلَّهُمْ يَحْذَرُونَ» یعنی پس از آن که بر گروهی واجب است برای فراگیری علم دین و تفقه در آن، کوچ کنند؛ همین گروه واجب است به سوی اقوام خود برگردند و آنها را با این معارف الهی آشنا سازند. یا روایاتی که در باب ثواب هدایت حتی یک نفر از مردم وارد شده است، مانند حدیثی که در آن پیامبر گرامی ما صلی الله علیه و آله خطاب به امیرالمؤمنین علی علیه السلام می فرماید: «یا عَلِیُّ، لأَن یَهدِیَ اللّه ُعَلى یَدَیکَ رَجُلاً خَیرٌ لَکَ مِمّا طَلَعَت عَلَیهِ الشَّمسُ» یعنی على جان. اگر خداوند به دستان تو، انسانى را هدایت کند، از آنچه خورشید بر آن تابیده براى تو بهتر است. پس تبلیغ معارف الهی پس از تعلیم آنها، واجب و دارای اجر و ثواب فراوان است. اما اینکه واقعاً چقدر کلّ نهادهای تبلیغی نظام جمهوری اسلامی ایران و به ویژه نهادهای حوزوی موفق بوده اند جای سخن بسیاری دارد.
وی افزود: ما می بینیم با همه موفقیت‌هایی که حوزه علمیه قم و دیگر نهادهای تبلیغی دینی در کشور داشته‌اند، پس از حدود 45 سال هنوز در بحث فرهنگ، اجتماع، دینداری، اقتصاد، سیاست، اخلاق و … هنوز خیلی عقب هستیم و به آن نقطه که می‌بایست پس از این مدت طولانی برسیم نرسیدیم.
نیازمند یک نقشه مهندسی تبلیغ دینی هستیم
وی ادامه داد: باید این موضوع واقعاً آسیب‌شناسی شود که چرا با این همه نهادهای تبلیغ دینی و نهادهای فرهنگی، هنوز فرسنگ‌ها با مطلوب فاصله داریم. مشکل کار کجاست؟ چه کسی باید پاسخگوی صرف این همه بودجه برای این کار با این نتیجه‌ی حداقلی باشد؟
مدیر مؤسسه «اندیشه و تمدن شیعه» بیان کرد: آن چه به نظر حقیر در این باب می رسد که ریشه همه مشکلات است «عدم مهندسی تبلیغ دینی» است. متأسفانه این آفت و بلایی است که سال هاست نظام تبلیغی ما مبتلا به آن شده است و تنظیم سندهای کلان فرهنگی هم دردی از آن دوا نکرده است. دغدغه رهبر انقلاب هم همین است که باید تبلیغ دینی مهندسی شود و بارها صریح و برخی مواقع با کنایه به آن اشاره فرموده‌اند.
وی درباره سرفصل های دروس مربوط به تبلیغ گفت: همین دروس حوزه مانند تفسیر و عقاید و فقه و اصول که در کتاب های حوزه از قدیم تاکنون وجود داشته است، واقعا اگر خوب خوانده شود و طلبه ملّا و مجتهد شود، برای مواجهه با مردم از اصناف مختلف آنها از استاد و دانشجو گرفته تا بازاری و کاسب و دیگران، نه تنها کفایت می کند بله اقناع کننده و هدایت کننده است.
وی در عین حال گفت: آن چیزی که خلأ آن در این باب احساس می شود، علاوه بر مطلبی که در بالا عرض شد، یعنی «ضرورت مهندسی تبلیغ دینی»، فراگیری فنون و مهارت‌هایی است که برای رساندن آن معارفِ فراگرفته از قرآن و روایات به اقشار گوناگون مردم لازم و واجب است.
اکبری شاهرودی ادامه داد: البته این فنون و مهارت ها و کیفیت فراگیری آن و طول مدت یادگیری آن باید در همان «نقشه مهندسی تبلیغ» که عرض شد به طور کارشناسی بیاید ولی اجمالا عرض کنم که مهارت هایی مانند «فن بیان»، «مخاطب شناسی»، «روان شناسی تبلیغ»، «روابط عمومی» و حتی مواردی، مانند «زبان بدن»، «شناسایی زبان تبلیغ در دنیا»، «راه های ارتباط‌گیری با نهادهای علمی و داخلی» و … باید حتما در نقشه مهندسی تبلیغ دینی گنجانده شود.
وی عنوان کرد: همانگونه که عرض شد در تربیت مبلغ، چند نکته بسیار مهم است که در نقشه مهندسی تبلیغ دین در نظام جمهوری اسلامی باید بیاید. اولین نکته که اجمالا می شود به آن اشاره کرد «مباحث علمی» است. طلبه و مبلغ هر چند روابط عمومی و مهارت های کلامی خوبی داشته باشد وقتی خالی از علم باشد یا نقایصی در او وجود داشته باشد، بجای هدایت، مردم را به ضلالت می برد چون راهی را با ابزاری دارد می رود که بدون علم و آگاهی است. پس اولین گام تسلط بر مبانی علمی اسلامی است. دومین گام بحث «تربیت و تهذیب نفس» است. طلبه اگر مهذب نباشد مردم را نمی تواند به سوی دین دعوت کند. مردم هم وقتی طلبه را غیر مهذب بیایند، بهترین حرف ها را هم که بزند به دلشان نمی نشیند و قبول نخواهند کرد.
دوره های تربیت خطیب پاسخگوی نیاز تبلیغی ما نیست
وی درباره برگزاری دوره های تربیت مبلغ یا تربیت خطیب گفت: حقیر با این دوره ها که کم هم تا به حال در حوزه و دیگر نهادهای تبلیغی برگزار شده، کاری ندارم؛ ولی تا آن نقشه راه مهندسی تبلیغ دینی با نگاه به دغدغه های رهبری انقلاب و مراجع تقلید و نیز با مشورت متخصصان این امر در حوز ه و دانشگاه طراحی نشود، این دوره ها نتیجه اش همین می شود که اکنون هست. کار خوبی است ولی اصلا پاسخگو نخواهد بود کما اینکه سندهای تبلیغی نوشته شده تاکنون جواب نداده است. اوضاع دینی و فرهنگی و اجتماعی و … جامعه امروز ما و اوضاع تبلیغ دینی در بحث بین المللی حاکی از صحت این سخن است.
مبلّغ شأنی بالاتر از بقیه مردم ندارد
استاد سطوح عالی حوزه علمیه قم بر مردم داری و با مردم بودن و خوشرویی مبلغان با مردم بویژه در ایام فاطمیه تاکید کرد و با مهم توصیف کردن این ویژگی اظهار کرد: مبلّغ شأنی بالاتر از بقیه مردم ندارد. همه ما بندگان خداییم؛ باید به این نکته توجه کنیم و خودبرتر بینی نداشته باشیم. همواره باید در دسترس مردم باشیم تا بتوانند با ما راحت باشند و هر مشکل و پرسشی دارند مطرح کنند.
وی همچنین بر ارتباط گیری با جوانان و نوجوانان به عنوان دومین توصیه به مبلغان اعزامی در ایام فاطمیه تاکید کرد و افزود: باید ظرایف این کار را بدانیم؛ خدای ناکرده یک بار دافعه جوان، دیگر معلوم نیست او را به این راه برگرداند و تا آخر عمر به سبب یک رفتار نامناسب ما از دین زده شود.
پاسخ های بافتنی به مردم ندهیم
وی سومین توصیه به مبلغان فاطمی را تسلط به مبانی اعتقادی و احکام دانست و افزود: خدای ناکرده طوری نباشد که پاسخ هایی که به مردم می دهیم بافتنی باشد که با مراجعه نوجوان یا جوان به یک منبع معتبر در اینترنت، باعث رسوایی گردد. نخیر، باید مسلط شد. مطالعه و مطالعه و مطالعه. مبلّغ نباید لحظه ای از مطالعه دست بردارد. مباحث دیگری هم هست که وقت مفصلی می طلبد و اینجا مجالش نیست.
وی در مقام آخرین توصیه به مبلغان گفت: در تبلیغ حتما باعث شویم که مردم با امام زمان علیه السلام ارتباط بگیرند و در هیچ لحظه ای آن حضرت، امام حیّ و حاضر ما را فراموش نکنند که برکات فراوانی دارد. از آیت الله العظمی صافی رحمه الله شنیدم که از آیت الله العظمی آقای بروجردی نقل می فرمودند که یکی از توصیه هایشان به مبلغان این بود که مردم را همواره به یاد امام زمان علیه السلام بیندازید تا به آن حضرت مرتبط و متوسل شوند.
اکبری شاهرودی درباره ضرورت پرهیز مبلغان از ورود به مجادلات سیاسی و حزبی گفت: به هر حال این مطلب هم از همان مباحث مهمی است که باید با دغدغه های رهبر انقلاب و مراجع معظم و نیز مشورت اساتید و کارشناسان در همان سند مهندسی تبلیغ دینی بیاید و بحثی طولانی دارد.
در بیرون و نهادهای علمی دنیا جایگاهی نداریم
وی در پایان به مقوله مهم تبلیغ بین الملل هم اشاره کرد و اجمالا گفت: واقعاً حضور ما و رؤیت پذیری سخن شیعه در جنبه بین الملل اگر نگوییم صفر است، نزدیک به صفر حتماً است. در این زمینه با اینکه کارهای مختصری انجام شده ولی واقعا کار نکرده ایم. باید طرحی نو دراندازیم. همان مقداری هم که کار شده، به قول یکی از اساتیدِ مبلغ بین الملل، سر شیپور بلندگوی بین الملل ما رو به داخل است و برای خودمان بین المللی حرف می زنیم! ولی اصلا در بیرون و نهادهای علمی دنیا جایگاهی نداریم.
وی ادامه داد: یکی از ارکان نقشه راه مهندسی تبلیغ دینی، همین بحث بین الملل است که باز باید با همان نگاهی که عرض کردم دیده و نوشته شود تا بتوان با آن نقشه راه، کار تبلیغ بین الملل به سامان برسد. امیدوارم با هدایت های داهیانه رهبر انقلاب اسلامی و مراجع عظام تقلید، این نقشه راه کامل و جامع با دقت و سرعت تدوین شود و تبلیغ دینی ما در عرصه داخلی و بین المللی از این نابسامانی خارج شود.
source