نرخ بیکاری هرمزگان؛ بالاتر از متوسط کشوری/ حضور پررنگ زنان در بخش صنعت

گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد نرخ بیکاری هرمزگان در تابستان 1403 نسبت به فصل گذشته، ثابت مانده و همچنان بالاتر از متوسط کشوری است. گزارش‌های این مرکز، نرخ بیکاری هرمزگان را در بهار و تابستان امسال 8.7 درصد اعلام کرده؛ البته این رقم گویای کاهش 2.8 واحد درصدی در مقایسه با تابستان سال گذشته است.

درحالی که مرکز آمار ، نرخ بیکاری کشور را در تابستان 7.5 درصد اعلام کرد که 0.2 واحد درصد کاهش را نسبت به بهار امسال و 0.4 واحد درصد کاهش را در مقایسه با تابستان سال گذشته نشان می‌دهد.

به این ترتیب، هرمزگان در میان 31 استان کشور، یازدهمین استان با بیشترین نرخ بیکاری محسوب می‌شود.

وضعیت نرخ بیکاری زنان و مردان هرمزگان

گزارش مرکز آمار، نرخ بیکاری مردان و زنان هرمزگان را کاهشی اما بالاتر از متوسط کشوری نشان می‌دهد.

نرخ بیکاری مردان هرمزگان در تابستان سال جاری، به 7.1 درصد رسیده که 0.1 واحد درصد کمتر از بهار امسال و 1.8 واحد درصد، کمتر از تابستان سال گذشته است.

در عین حال، گزارش مرکز آمار نرخ بیکاری مردان این استان را یک واحد درصد، بیشتر از نرخ بیکاری همین گروه در کشور نشان می‌دهد.

همچنین نرخ بیکاری زنان هرمزگان نیز 1.3 واحد درصد بیشتر از متوسط بیکاری همین گروه در کل کشور است. نرخ بیکاری زنان هرمزگان در تابستان امسال به 15.5 درصد رسیده؛ این رقم گویای کاهش 0.2 واحد درصدی نسبت به بهار سال جاری و کاهش 7.2 واحد درصدی در مقایسه با تابستان سال گذشته است.

به این ترتیب، هرمزگان در جایگاه یازدهمین استان کشور با بیشترین نرخ بیکاری مردان قرار دارد. این استان همچنین شانزدهمین استان کشور، از نظر بیشترین نرخ بیکاری زنان محسوب می‌شود. 

جدول اول، نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در هرمزگان در سال 1402 نشان می‌دهد.

دومین جدول نیز نرخ بیکاری و برخی شاخص‌های اقتصادی مرتبط را در کل کشور و در هرمزگان در تابستان 1403 نشان می‌دهد.

اختلاف نرخ بیکاری زنان و مردان در هرمزگان

در عین حال، آخرین گزارش مرکز آمار از تحولات بازار کار حاکی از آن است که نرخ بیکاری زنان «15 ساله و بیشتر» هرمزگان در تابستان امسال، 8.4 واحد درصد بیشتر از نرخ بیکاری مردان در همین گروه سنی بوده است. این اختلاف در مورد «زنان و مردان جوان 15 تا 24 ساله» و «زنان و مردان 18 تا 35 ساله»، به‌ترتیب به 12.9 و 13.7 واحد درصد می‌رسد.

در این میان، گزارش‌های مرکز آمار نشان می‌دهند در تابستان 1403 و در کل کشور، نرخ بیکاری زنان در سه گروه یادشده، به‌ترتیب 8.1، 10.7 و 13 واحد درصد بیشتر از نرخ بیکاری مردان بوده است؛ از این ارقام مشخص می‌کند شرایط بازار کار بر حسب جنس در هرمزگان تفاوت چندانی با کل کشور ندارد (جدول شماره 2).

سهم 26 درصدی فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت شاغلان باسواد

ادامه این گزارش نگاهی دارد به شرایط اشتغال و بیکاری، در جمعیت باسواد استان هرمزگان در سال 1402.

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر شاغل باسواد در هرمزگان در سال گذشته، 486 هزار و 711 نفر بوده است که از این تعداد، 402 هزار و 371 نفر را مردان و 84 هزار و 340 نفر را زنان تشکیل می‌دهند. 

بر اساس گزارش مرکز آمار، مدرک تحصیلی «راهنمایی/ متوسطه 1» بیشترین تعداد را در این گروه به خود اختصاص داده و کمترین تعداد نیز متعلق به دسته «متوسطه/ متوسطه 2» است. 50 نفر نیز سطح تحصیلی خود را مشخص نکرده‌اند.

سهم زنان از جمعیت شاغلان باسواد استان هرمزگان به حدود 17 درصد می‌رسد. آمارها این نسبت را در کل کشور حدود 16 درصد اعلام کرده‌اند؛ به عبارت دیگر در این استان حدود 83 و در کل کشور حدود 84 درصد شاغلان باسواد در گروه مردان قرار می‌گیرند. 

همچنین حدود 26 درصد از جمعیت شاغلان باسواد استان هرمزگان را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند. این رقم در کل کشور حدود 30 درصد است.

14608 بیکار با مدرک کارشناسی

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر بیکار باسواد در هرمزگان در سال گذشته، 65 هزار و 99 نفر بوده است که از این تعداد، 46 هزار و 158 نفر را مردان و 18 هزار و 941 نفر را زنان تشکیل می‌دهند. 

دارندگان مدرک تحصیلی «دیپلم/ پیش‌دانشگاهی» در صدر این گروه قرار گرفته‌اند و کمترین تعداد نیز به دسته «متوسطه/ متوسطه 2» تعلق دارند.

در این میان، سهم فارغ‌التحصیلان دانشگاهی از جمعیت بیکاران باسواد در هرمزگان، حدود 33 درصد و در کل کشور حدود 45 درصد است. بیشتر فارغ‌التحصیلان دانشگاهی بیکار در هرمزگان و کشور، مدرک کارشناسی دارند.

همچنین سهم زنان نیز در این جمعیت، در هرمزگان به حدود 29 درصد و در کل کشور به حدود 33 درصد می‌رسد. 

سهم 72 درصدی زنان از جمعیت غیرفعال باسواد

کل جمعیت 15 ساله و بیشتر غیرفعال باسواد در هرمزگان در سال گذشته، 681 هزار و 987 نفر بوده است که از این تعداد، 188 هزار و 125 نفر را مردان و 493 هزار و 862 نفر را زنان تشکیل می‌دهند.

بیشتر افراد این گروه، در سطح تحصیلی «ابتدایی/ سوادآموزی» و کمترین تعداد آنها، در گروه «فوق‌لیسانس و بالاتر» قرار دارند. 

در عین حال، سهم زنان از جمعیت غیرفعال باسواد در هرمزگان به حدود 72 درصد می‌رسد. آمارها این نسبت را در کل کشور نیز در همین حدود نشان می‌دهند. همچنین، حدود 16 درصد از این جمعیت نیز فارغ‌التحصیل دانشگاه هستند؛ گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد این نسبت در کل کشور در حدود 21 درصد است. 

حضور پررنگ زنان هرمزگانی در بخش صنعت

در این میان، گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد بیشترین سهم اشتغال کل، مردان و زنان در بخش‌های مختلف اقتصادی در هرمزگان، همچون کل کشور، به‌ترتیب شامل خدمات، صنعت و کشاورزی می‌شود.

در عین حال، مرکز آمار سهم اشتغال «کل شاغلان» و «مردان» هرمزگان را در بخش‌های خدمات و کشاورزی، بیشتر از متوسط کشوری و در بخش صنعت کمتر اعلام کرده. سهم اشتغال زنان اما، در بخش خدمات و کشاورزی، کمتر از متوسط کشوری و در بخش صنعت بیشتر است.

گزارش مرکز آمار حکایت از آن دارد که هرمزگان، دهمین استان کشور از نظر کمترین سهم اشتغال «کل شاغلان» در بخش صنعت و سومین استان کشور از نظر کمترین سهم اشتغال «مردان» در این بخش است. 

در مقابل هرمزگان،  ششمین استان کشور از نظر بیشترین سهم اشتغال زنان در بخش صنعت محسوب می‌شود.

در این میان، مرکز آمار، سهم اشتغال در بخش خصوصی هرمزگان را همچون کل کشور، بیشتر از بخش عمومی اعلام کرده است. زنان این استان اما در مقایسه با متوسط کشوری، سهم کمتری از بخش خصوصی دارند. در کل، سهم بخش عمومی از اشتغال در هرمزگان در مقایسه با کل کشور پررنگ‌تر است.

از سوی دیگر، بیشتر شاغلان استان هرمزگان، همچون کل کشور، در بخش رسمی اقتصاد فعالیت می‌کنند اما سهم بخش رسمی، نسبت به متوسط کشوری کمتر و سهم بخش غیررسمی بیشتر از متوسط کشوری است.

بر اساس تعریف مرکز آمار، بخش غیررسمی (در مقابل بخش رسمی)، شامل واحدها و بنگاه‌هایی می‌شود که اساساً به منظور ایجاد اشتغال و درآمد برای خود، در زمینه تولید کالا و خدمات فعالیت می‌کنند. این واحدها غالباً در چارچوب مقررات تشکیل نشده‌اند یا با تشکیلات کوچک و بدون تفکیک بین کار و سرمایه به عنوان عوامل تولید، در سطح کوچک عمل می‌کنند. به عبارت دیگر، آنها معمولاً حساب و کتاب یا حسابداری ندارند و اندازه بنگاه از نظر تعداد شاغلان، کمتر از سطح تعیین‌شده در مقررات کشور است. این بنگاه‌ها اغلب مطابق مقررات و قوانین ثبت نشده یا جواز کسب‌وکار دریافت نکرده‌اند.

اشتغال غیررسمی (در مقابل اشتغال رسمی) نیز عبارت است از اشتغال کارکنان مستقل، کارفرمایان، کارکنان شرکت‌های تعاونی تولیدی بخش غیررسمی، تمامی کارکنان فامیلی بدون مزد و حقوق‌بگیرانی که از نظر قانونی یا در عمل، زیر پوشش قوانین کار و مزایای تامین اجتماعی و استخدامی (از قبیل مالیات بر درآمد، تامین اجتماعی، یا مزایای استخدامی، مرخصی استحقاقی و مرخصی استعلاجی با مزد) قرار ندارند.

روند کاهشی نرخ تورم سالانه در هرمزگان

نرخ تورم نیز یکی از شاخص‌های مهم در اقتصاد هر کشور محسوب می‌شود. گزارش مرکز آمار از شاخص قیمت مصرف‌کننده در آبان سال جاری نشان می‌دهد که روند نرخ تورم ماهانه در هرمزگان، کاهشی اما رقم آن، بیشتر از  متوسط کشوری بوده است.

نرخ تورم نقطه به نقطه این استان اما، هم روند افزایشی دارد و هم رقم آن بالاتر از متوسط کشوری ایستاده است.

در مقابل، نرخ تورم سالانه هرمزگان کاهشی بوده و از متوسط کشوری نیز کمتر است. هرمزگان، چهاردهمین استان کشور با کمترین نرخ تورم سالانه محسوب می‌شود.

برای اطلاعات بیشتر، مطالعه گزارش نرخ بیکاری البرز، کاهشی اما بالاتر از متوسط کشوری است پیشنهاد می‌شود.