مسکن‌سازی توسط دولت در ایران همواره با بحران‌های اساسی مواجه شده است. دولت رئیسی در این بین ادعا‌هایی مطرح کرد و پروژه‌هایی در حد ابتدایی آغاز شد که حالا گریبان دولت پزشکیان را گرفته است. از سوی دیگر خانه‌سازی دولتی در ایران چندان کیفیت قابل توجهی نیز برای زندگی شهروندان نداشته و محیط‌های پیرامونی آن‌ها از نظر دسترسی و امکانات، ضعیف است. در این بین کارشناسان معتقدند که خانه‌سازی برای اجاره نتایج بهتری برای طبقات محروم جامعه دارد زیرا اجاره ارزان یک خانه مسلماً بیشتر از خرید همان خانه در توان شهروندان است.
هوشنگ فروغمنداعرابی، کارشناس مسکن، درباره میراث دولت قبل در حوزه‌ی مسکن برای دولت پزشکیان به «انتخاب» گفت: به طور کلی نهضت ملی مسکن یکی از طرح‌های مهم دولت قبل و یک میراث بسیار پیچیده است و عمکرد‌های دولت قبل روی آن اثرگذار بوده است. مهم‌ترین چالش نهضت ملی مسکن که امروز وضعیت خوبی ندارد، بحث چالش ساختاری است. در واقع نهضت ملی مسکن و مسکن مهر و… مسأله‌ی اصلی‌شان این است که دولت را به عنوان متولی ساخت مسکن در نظر گرفته‌اند. این نکته‌ی مهم که در حاشیه مانده و به اشتباه آن را می‌خوانیم، در قانون جهش مسکن، بحث ساخت مسکن با دولت نیست، بلکه بحث عرضه‌ی مسکن با دولت است. ساخت مسکن صرفاً دردی را دوا نمی‌کند، بلکه عرضه‌ی صحیح مشکل را حل می‌کند. یکی دیگر از مشکلات ساختارین نهضت ملی مسکن، تمرکز بر ساخت است، در حالیکه باید بیشتر بر روی اجاره داری تمرکز کند. اجاره پاسخ به یک نیاز است اما ساخت پاسخ به یک نیاز نیست. خانه‌های ساخته شده عمدتاً درگیر سرمایه‌گذاری شدند تا در وضعیت بهتری به فروش برسند. اگر بتوانیم موضوع سرمایه‌گذاری مسکن را طوری مدیریت کنیم که دولت به تنهایی درگیر مسکن‌سازی نشود، نتایج بهتری به دست می‌آید.
او افزود: مسأله‌ی اصلی این است که ساختار نهضت ملی درست نیست تا دولت بتواند برای آن منابع مالی جذب کند. بانک‌ها نیز نمی‌توانند حتی در صورت اجبار، این منابع را تأمین کنند. چون محدودیت جدی برای منابع مالی وجود دارد، اتفاق خاصی نمی‌افتد و خانه‌سازی با چاپ پول هم نتایج بسیار بدی دارد. از طرف دیگر طرح نهضت ملی خیلی هم شفاف نیست.
وی درباره لزوم ساخت خانه‌های اجاره محور گفت: باید از اشتباهات گذشته درس بگیریم. باید ببینیم چرا دولت‌های قبل در حوزه‌ی مسکن شکست خورده‌اند. باید از متخصصین این حوزه نیز دعوت به عمل آید تا نظرشان را بدهند. باید ساختار نادرست فعلی سازندگی مسکن توسط دولت تغییر کند. دولت باید مشارکت بخش خصوصی را تسریع کند. فناوری‌های نوین مالی در حوزه‌ی ساخت و ساز نیز با توکنآیز کردن زنجیره‌ی تأمین ساختمان، این جذابیت را برای سرمایه‌گذاری فراهم کنند. طرح‌های اجاره داری حرفه‌ای نیز باید عملیاتی شود تا مردم کم درآمد به راحتی به خانه دست یابند. قشر‌های اجاره داری نیز باید دهک 8 و 9 باشند. همچنین رسیدگی به بافت‌های فرسوده نیز باید مورد توجه قرار بگیرد.
فروغمند اعرابی درباره زیست ناپذیری پروژه‌های مسکن دولتی اظهار داشت: طرح‌های دولتی بعضا مشکلاتی هم به وجودمی‌آورند. بعد از جنگ جهانی دوم دولت‌ها برای پاسخ به نیازجوامع دست به ساخت و ساز زدند اما در ایران اینطور نیست. دولت باید تسهیلگر روند ساخت مسکن توسط بخش خصوصی باشدکه خانه‌های بسیار با کیفیت‌های متعدد ایجاد شود. شهرسازی در ایران چالش‌های بسیاری دارد از جمله مباحث آلودگی شهر‌ها که دولت در روند ساخت شهر‌های جدید باید به این موضوعات وزیست‌پذیری آن‌ها نیز توجه کند.
source