چین پادشاه بازار انرژی پاک/ آیا جهان می‌تواند از سلطه چین در انرژی پاک رها شود؟

در دنیای امروز، حرکت به سمت استفاده از انرژی پاک به یک ضرورت محیط‌زیستی و اقتصادی تبدیل شده است. فناوری‌های مرتبط با انرژی پاک مانند پنل‌های خورشیدی، باتری‌های وسایل نقلیه الکتریکی و هیدروژن سبز، ستون‌های اصلی انتقال به سمت آینده‌ای پایدار هستند.

اما یکی از مسائل مهم در این مسیر، اتکای قابل توجه جهان به چین برای تأمین این فناوری‌هاست. چین نه تنها در تولید این فناوری‌ها پیشتاز است، بلکه زنجیره‌های تأمین جهانی و هزینه‌های تولید را نیز کنترل می‌کند. این وابستگی پیامدهای ژئوپلیتیکی و اقتصادی قابل توجهی دارد و پرسش اصلی این است که آیا جهان می‌تواند اتکای خود به فناوری انرژی پاک چین را کاهش دهد؟

چرا چین در تولید فناوری انرژی پاک پیشرو است؟

چین در سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری هنگفت و سیاست‌های حمایتی به یک قدرت بلامنازع در تولید فناوری‌های انرژی پاک تبدیل شده است.

1. سرمایه‌گذاری عظیم

چین در سال 2023 بیشتر از مجموع 10 کشور در فناوری‌های انرژی پاک سرمایه‌گذاری کرد. این کشور علاوه بر تولید پنل‌های خورشیدی و باتری‌های وسایل نقلیه الکتریکی، در فناوری‌های نوآورانه‌ای مانند ذخیره‌سازی انرژی و هیدروژن سبز نیز پیشتاز است.

2. هزینه‌های تولید پایین

چین به لطف هزینه‌های تولید پایین و فضای سیاستی مطلوب، به ارزان‌ترین مکان برای تولید فناوری‌های کلیدی انرژی پاک تبدیل شده است. تولید این فناوری‌ها در آمریکا 40 درصد گران‌تر، در اتحادیه اروپا 45 درصد گران‌تر و در هند 25 درصد گران‌تر از چین تمام می‌شود.

3. کنترل زنجیره‌های تأمین

چین تقریباً تمام اجزای حیاتی فناوری‌های انرژی پاک را در اختیار دارد و این امر باعث می‌شود دیگر کشورها برای تولید این فناوری‌ها به شدت به واردات از چین وابسته باشند.

4. تولید بیش از حد و تأثیر آن بر بازار جهانی

چین با تولید بیش از حد و اشباع بازار داخلی، به دنبال افزایش صادرات به بازارهای جهانی است. این رویکرد، با کاهش قیمت‌ها، رقبای بالقوه را به چالش می‌کشد و قدرت رقابت دیگر کشورها را تضعیف می‌کند.

تلاش جهان برای کاهش وابستگی به چین

کشورهای مختلف، به‌ویژه آمریکا، در تلاش هستند تا وابستگی خود به فناوری‌های انرژی پاک چین را کاهش دهند.

1. تلاش‌های آمریکا

آمریکا از طریق قوانینی مانند قانون کاهش تورم (IRA)، میلیاردها دلار برای توسعه فناوری‌های انرژی پاک سرمایه‌گذاری کرده است. با این حال، این سرمایه‌گذاری‌ها در مقایسه با هزینه‌های عظیم چین، بسیار محدود هستند.

2. اعمال تعرفه‌ها

آمریکا تعرفه‌های سنگینی بر واردات فناوری‌های انرژی پاک چینی اعمال کرده است، اما این اقدامات تأثیر محدودی بر سلطه چین داشته است. در واقع، تعرفه‌ها می‌توانند باعث افزایش قیمت‌ها برای مصرف‌کنندگان داخلی شوند و بر توسعه اقتصادی تأثیر منفی بگذارند.

3. چالش رقابت با فناوری‌های پیشرفته چین

چین در تحقیق و توسعه فناوری‌های نوآورانه مانند هیدروژن سبز و ذخیره‌سازی انرژی سرمایه‌گذاری عظیمی انجام داده است. این فناوری‌ها هنوز در بسیاری از کشورهای دیگر به سطح رقابتی نرسیده‌اند.

پیامدهای وابستگی به چین

اتکای بیش از حد به چین برای فناوری‌های انرژی پاک پیامدهای ژئوپلیتیکی و اقتصادی گسترده‌ای دارد:

1. خطرات ژئوپلیتیکی

تسلط چین بر زنجیره‌های تأمین انرژی پاک، قدرت نفوذ ژئوپلیتیکی این کشور را افزایش می‌دهد و می‌تواند کشورهای دیگر را در معرض فشارهای سیاسی و اقتصادی قرار دهد.

2. اختلالات اقتصادی

چین با تولید بیش از حد و کاهش قیمت‌ها، بازار جهانی را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مسئله باعث تضعیف صنایع داخلی کشورهای دیگر و کاهش توان رقابتی آن‌ها می‌شود.

3. محدودیت در انتخاب‌های جایگزین

از آنجا که چین در بسیاری از فناوری‌های کلیدی انرژی پاک پیشرو است، خریداران جهانی به سختی می‌توانند جایگزین‌های دیگری پیدا کنند.

آیا جهان می‌تواند از چین مستقل شود؟

اگرچه کاهش وابستگی به چین چالشی پیچیده است، اما راه‌هایی برای حرکت به سمت استقلال وجود دارد:

1. افزایش سرمایه‌گذاری در فناوری‌های انرژی پاک

کشورهای دیگر باید سرمایه‌گذاری‌های بیشتری در تحقیق و توسعه فناوری‌های انرژی پاک انجام دهند تا بتوانند رقابت‌پذیری خود را افزایش دهند.

2. تقویت زنجیره‌های تأمین داخلی و منطقه‌ای

ایجاد زنجیره‌های تأمین بومی یا منطقه‌ای می‌تواند وابستگی به واردات چینی را کاهش دهد.

3. همکاری بین‌المللی

کشورهای جهان می‌توانند با همکاری‌های مشترک در توسعه فناوری‌های نوآورانه، جایگاه خود را در بازار انرژی پاک تقویت کنند.

چین با سرمایه‌گذاری‌های کلان، هزینه‌های تولید پایین و تسلط بر زنجیره‌های تأمین، به یک بازیگر اصلی در بازار انرژی پاک تبدیل شده است. این تسلط، اگرچه فرصت‌هایی برای دسترسی به فناوری‌های ارزان‌تر فراهم می‌کند، اما خطرات ژئوپلیتیکی و اقتصادی قابل‌توجهی نیز به همراه دارد.

به نقل oilprice، برای کاهش این وابستگی، کشورهای دیگر باید تلاش‌های هماهنگی در زمینه سرمایه‌گذاری، توسعه فناوری و ایجاد زنجیره‌های تأمین مستقل انجام دهند. هرچند این مسیر پرچالش خواهد بود، اما برای ایجاد تعادل در بازار جهانی انرژی پاک و کاهش نفوذ ژئوپلیتیکی چین، ضروری به نظر می‌رسد.

اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.