رکوردشکنی انتشار دی اکسید کربن/ آتش‌سوزی‌های گسترده و ال نینو، زمین را به لبه پرتگاه بردند

زمین در سال‌های اخیر با چالش‌های جدی محیط‌زیستی مواجه بوده است، اما سال 2024 نقطه‌ای حساس در بحران آب‌وهوایی به شمار می‌آید. آتش‌سوزی‌ گسترده جنگل‌ها، افزایش رکورد دی‌اکسید کربن در جو، و دمای جهانی که به بالاترین سطح تاریخ خود رسید، زنگ خطری برای بشریت محسوب می‌شوند. این تحولات نه‌تنها پیامدهای محیط‌زیستی و اقتصادی به همراه داشته، بلکه مستقیماً زندگی میلیاردها نفر را تحت تأثیر قرار داده است.

در این گزارش، ضمن بررسی داده‌های جدید سال 2024 درباره آتش‌سوزی‌ها و سطح دی‌اکسید کربن، به نقش انسان در تشدید این بحران و راه‌حل‌های ممکن برای مقابله با آن پرداخته می‌شود.

رکورد سطح دی‌اکسید کربن در سال 2024

در سال 2024، سطح دی‌اکسید کربن (CO2) در جو به رکورد جدیدی رسید و در رصدخانه Mauna Loa هاوایی به 427 قسمت در میلیون (ppm) افزایش یافت. این میزان بسیار بالاتر از سطح پیش‌صنعتی 280ppm است که در آن زمان هنوز سوزاندن گسترده سوخت‌های فسیلی آغاز نشده بود. این داده‌ها نشان‌دهنده افزایش بی‌سابقه 3.6ppm دی‌اکسید کربن در یک سال است، در حالی که میزان عادی افزایش سالانه باید حدود 1.8ppm باشد تا با محدودیت گرمایش به 1.5 درجه سانتی‌گراد سازگار باشد.

این افزایش شدید ناشی از دو عامل اصلی بود:

انتشار گازهای گلخانه‌ای از آتش‌سوزی‌های جنگلی که میلیاردها تن دی‌اکسید کربن وارد جو کردند.

ادامه انتشار گازهای ناشی از سوزاندن زغال‌سنگ، نفت و گاز که در سال 2024 نیز رکورد جدیدی ثبت کرد.

نقش ال‌نینو و بحران آب‌وهوا در جهش دی‌اکسید کربن

چرخه آب‌وهوایی ال‌نینو، که به طور دوره‌ای دمای زمین را افزایش می‌دهد و باعث خشکی بیشتر در مناطق گرمسیری می‌شود، در سال 2024 تاثیر قابل‌ توجهی داشت. این پدیده:

باعث کاهش رشد گیاهان شد که معمولاً بخشی از دی‌اکسید کربن را از جو جذب می‌کنند.

شرایط خشک و گرم را در بسیاری از مناطق تشدید کرد که موجب شعله‌ور شدن آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها شد.

هرچند دانشمندان معتقدند حتی بدون ال‌نینو نیز شاهد افزایش شدید سطح دی‌اکسید کربن در سال 2024 بودیم. این موضوع نشان می‌دهد تغییرات اقلیمی به حدی پیشرفته شده که تاثیرات منفی آن مستقل از نوسانات طبیعی آب‌وهوا نیز احساس می‌شود.

دمای جهانی و عبور از مرز 1.5 درجه سانتی‌گراد

میانگین دمای جهانی در سال 2024 به سطحی رسید که برای اولین بار از مرز 1.5 درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطح پیش‌صنعتی عبور کرد. این مرز، هدف کلیدی توافق‌نامه پاریس برای جلوگیری از پیامدهای فاجعه‌بار تغییرات اقلیمی است.

عبور از این حد باعث تشدید رخدادهای شدید آب‌وهوایی شد از جمله:

موج‌های گرمای شدید که سلامت عمومی را تهدید کرد.

طوفان‌های سهمگین و سیل‌های گسترده که میلیاردها نفر را بی‌خانمان و زیرساخت‌ها را تخریب کرد.

تاثیر آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها در بحران آب‌وهوا

سال 2024 شاهد افزایش بی‌سابقه آتش‌سوزی‌ جنگل‌ها در سراسر جهان، به‌ویژه در قاره آمریکا، بود. این آتش‌سوزی‌ها نه‌تنها ناشی از تغییرات اقلیمی بودند بلکه خودشان نیز به این بحران دامن زدند.

میلیاردها تن دی‌اکسید کربن از آتش‌سوزی‌های گسترده آزاد شد.

حتی مناطقی که تحت تاثیر ال‌نینو قرار نداشتند، مانند کانادا، شاهد آتش‌سوزی‌های وسیع بودند.

این پدیده، دور باطلی از گرمایش و آتش‌سوزی به راه انداخته که می‌تواند مدیریت بحران را در آینده دشوارتر کند.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی بحران آب‌وهوا

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، در سخنرانی خود در مجمع عمومی سازمان ملل هشدار داد که بحران آب‌وهوا هزینه‌های سنگینی بر دوش مردم جهان گذاشته است:

افزایش حق بیمه و قبض انرژی: به دلیل خسارات ناشی از رخدادهای شدید آب‌وهوایی

افزایش قیمت مواد غذایی: به دلیل اختلال در تولید کشاورزی و زنجیره تامین.

او همچنین صنعت سوخت‌های فسیلی را به دلیل کسب سودهای کلان در حالی که محصولات آنها تخریب جهانی به بار می‌آورد، مورد انتقاد قرار داد و گفت: «دولت‌ها باید حمایت‌های مالی از این صنعت را متوقف کرده و سرمایه‌گذاری بیشتری در انرژی‌های پاک انجام دهند.»

راه‌حل‌ها و مسیر پیش‌ رو

پروفسور ریچارد بتس از اداره هواشناسی بریتانیا معتقد است اگرچه رسیدن به هدف 1.5 درجه سانتی‌گراد دشوار به نظر می‌رسد، اما هنوز هم می‌توان با اقدامات فوری از وخیم‌تر شدن اوضاع جلوگیری کرد:

کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای: از طریق حذف تدریجی سوخت‌های فسیلی و استفاده گسترده از انرژی‌های تجدیدپذیر

جلوگیری از آتش‌سوزی‌های جنگلی: با مدیریت بهتر جنگل‌ها و اجرای سیاست‌های پیشگیرانه

سرمایه‌گذاری در فناوری‌های جذب کربن: که می‌توانند دی‌اکسید کربن را از جو حذف کنند.

افزایش آگاهی عمومی: درباره تغییرات اقلیمی و نقش مردم در کاهش تبعات آن.

به گزارش گاردین، سال 2024 با جهش بی‌سابقه سطح دی‌اکسید کربن و دمای جهانی، نقطه عطفی در بحران آب‌وهوا بود. آتش‌سوزی‌های گسترده و تشدید رخدادهای شدید آب‌وهوایی نشان می‌دهد زمین به سمت یک دنیای فوق‌العاده خطرناک پیش می‌رود.

با این حال، هنوز فرصت‌هایی برای تغییر این مسیر وجود دارد. اقدام فوری در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، سرمایه‌گذاری در انرژی‌های پاک و مدیریت بهتر منابع طبیعی می‌تواند آینده‌ای پایدارتر برای بشریت رقم بزند. همان‌طور که گوترش هشدار داد، زمان برای عمل به‌سرعت در حال سپری شدن است و تنها از طریق تعهد جهانی و همکاری می‌توان از این بحران عبور کرد.

اخبار حوزه محیط‌زیست و تغییرات اقلیمی را در صفحه اقتصاد سبز تجارت‌نیوز بخوانید.