پوتین به دنبال فروش منابع معدنی اوکراین/ ترامپ خواستار مالکیت 50 درصد ذخایر فلزات کمیاب اوکراین شد

به گزارش تجارت نیوز، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، شامگاه دوشنبه پیشنهاد فروش مواد معدنی کمیاب روسیه، از جمله منابع معدنی اوکراین در مناطقی که تحت اشغال روسیه قرار دارند را به شرکت‌های آمریکایی مطرح کرد. این پیشنهاد بار دیگر پیام «در روسیه فرصت‌های سودآوری وجود دارد» پوتین را به دونالد ترامپ یادآور شد.

پوتین گفت: «ما آماده همکاری با شرکای خود، از جمله آمریکایی‌ها هستیم». او همچنین افزود که روسیه می‌تواند فروش آلومینیوم به ایالات متحده را از سر بگیرد. پوتین تأکید کرد: «ما بدون شک منابع بسیار بیشتری از این نوع نسبت به اوکراین داریم.» پوتین همچنین اشاره کرد که قراردادهای احتمالی برای اکتشاف فلزات کمیاب می‌تواند به ذخایر موجود در مناطق شرقی اوکراین که روسیه پس از سه سال عملیات نظامی اشغال کرده است، گسترش یابد (همچنین بخوانید: برنده جنگ اقتصادی اوکراین و روسیه چه کسی است؟).

فلزات کمیاب روسیه

بر اساس گزارش گاردین، ساعاتی پیش از این اظهارات، دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق ایالات متحده، در واشنگتن به خبرنگاران گفت که «معاملات بزرگ اقتصادی با روسیه» در راه است. تنها دو ساعت پس از این سخنان ترامپ، پوتین ریاست یک نشست غیرمنتظره با وزرا و مشاوران اقتصادی خود درباره فلزات کمیاب برگزار کرد.

بر اساس داده‌های سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده (USGS)، پس از چین، برزیل، هند و استرالیا، روسیه پنجمین ذخایر بزرگ فلزات کمیاب در جهان را دارد.

بهره‌برداری از اوکراین

پیش‌تر، ایده استفاده از ثروت معدنی اوکراین در یک توافق صلح به‌عنوان راهی برای ایجاد تضمین‌های امنیتی و ادامه حمایت‌های بین‌المللی مطرح شده بود. اما اظهارات اخیر دونالد ترامپ طی دو هفته گذشته، این چشم‌انداز را به شدت تضعیف کرده است.

ترامپ هفته گذشته گفت که ایالات متحده به ارسال کمک مالی به اوکراین ادامه خواهد داد، اما این کمک مالی مشروط خواهد بود. او خواستار بهره‌برداری از منابع معدنی این کشور به ارزش 500 میلیارد دلار شد، رقمی که بسیار فراتر از کمک‌های مالی یا نظامی است که ایالات متحده تاکنون پرداخت کرده است.

پیش‌نویس توافقی نشان داد که ترامپ به دنبال مالکیت 50 درصد از ذخایر فلزات کمیاب اوکراین بوده است. در روزهای سه‌شنبه و چهارشنبه، ترامپ بر اظهارات خود تاکید کرد و رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی را به دلیل به تعویق انداختن انتخابات تحت قوانین حکومت نظامی، «دیکتاتور» خواند. او همچنین ناتو و اوکراین را مقصر حمله روسیه به اوکراین دانست.

این اظهارات بلافاصله پس از یک نشست جنجالی درباره جنگ اوکراین بین مقامات روسیه و ایالات متحده در عربستان سعودی مطرح شد، نشستی که بدون حضور اوکراین یا کشورهای اروپایی برگزار شد.

کمی بعدتر آمریکا و اوکراین درباره شرط های توافقنامه معادن کمیاب توافق کردند. رویترز گزارش داد که ولودیمیر زلنسکی، رئيس جمهوری اوکراین جمعه آینده برای دیدار با دونالد ترامپ، رئيس جمهوری ایالات متحده به واشینگتن سفر خواهد کرد. درباره جزئیات این توافق فایننشال تایمز گزارش داد که واشنگتن 50 درصد از درآمدهای صندوق مواد معدنی نادر در اوکراین را به دست خواهد آورد. توافق مواد معدنی نادر بین کی یف و واشینگتن شامل بهره برداری از منابع نفت و گاز نیز می شود.

منابع معدنی اوکراین

اوکراین با وجود وسعت نسبتاً کوچک خود، از منابع معدنی غنی برخوردار است. با این حال، فلزات کمیاب تمرکز اصلی این کشور نیستند، زیرا اوکراین در حال حاضر تولیدی از این مواد ندارد.

اطلاعات درباره ذخایر فلزات کمیاب اوکراین نیز محدود است. سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده تنها ذخایر شناخته‌شده یکی از 17 عنصر کمیاب یعنی اسکاندیوم را در اوکراین فهرست کرده است.

با این وجود، اوکراین تولیدکننده 2 درصد از برومین جهان (ماده‌ای که در مواد ضدحریق استفاده می‌شود) است. همچنین 1.3 درصد از ایلمنیت جهان (کنسانتره معدنی تیتانیوم که در تولید تیتانیوم استفاده می‌شود) را تولید می‌کند و 1.2 درصد از ذخایر شناخته‌شده رنگدانه تیتانیوم را در اختیار دارد. تیتانیوم به دلیل کاربردهای نظامی یک ماده استراتژیک محسوب می‌شود.

همین موضوع در مورد گالیوم نیز صادق است، ماده‌ای که قبل از جنگ توسط اوکراین تولید می‌شد و در نیمه‌هادی‌ها و کاربردهای زیست‌پزشکی استفاده می‌شود. تولید آلومینا و منگنز نیز که در تولید فولاد و آلومینیوم نقش دارند، به دلیل جنگ متوقف شده است.

منابع معدنی اوکراین که سنتی‌تر محسوب می‌شوند شامل 1.7 درصد از سنگ آهن جهان، 0.5 درصد از آهن خام و 2.2 درصد از ذغال سنگ نارس جهان هستند.

علاوه بر این، اوکراین در بین هشت کشور برتر جهان از نظر ذخایر جیوه قرار دارد و ذخایری از گارنت (یک سنگ قیمتی و ساینده) نیز در اختیار دارد.

جایگاه اوکراین در اقتصاد جهانی

اوکراین 0.4 درصد از مساحت خشکی‌های جهان را تشکیل می‌دهد و در سال 2023 حدود 0.17 درصد از تولید ناخالص داخلی جهانی را به خود اختصاص داده بود (این رقم قبل از جنگ 0.21 درصد بود).

پوتین تلاش می‌کند از منابع معدنی اوکراین در مناطق تحت اشغال روسیه بهره‌برداری کند و ترامپ به دنبال استفاده از این منابع به‌عنوان بخشی از معاملات اقتصادی است؛ اما آینده این منابع و نقش آن‌ها در بازسازی اوکراین همچنان نامشخص باقی مانده است.