روش کنترل صداهای غیر عادی خودرو 

به گزارش پرشین خودرو، یکی از بدترین استرس‌های رانندگی، شنیدن صداهای غیرعادی ماشین است. آن هم در زمانی که انتظار آن را ندارید و بدتر از همه اینکه چنین صداهایی از موتور خودرو شنیده شود. اما چگونه می‌توان جلوی چنین ایراداتی را گرفت و در صورت بروز آن‌ها، راه کنترل‌شان چیست؟

دلایل صداهای غیرعادی خودرو چیست؟ 

تعداد بالای قطعات خودرو که باید هماهنگ باهم کار کنند و پیچیدگی زیاد آن‌ها، گه‌گداری ایجاد آسیب و اختلال‌های مختلف می‌شود و به همین دلیل بخش‌های مختلف خودرو نیاز به رسیدگی و توجه مداوم دارد. معمولا اولین نشانه چنین اختلالاتی و مشکلاتی هم صدای غیرمعمول آن‌هاست. به‌طور کلی دلایل ایجاد صداهای غیرعادی خودرو را می‌توان در عوامل زیر جستجو کرد:

• زمانی که اشیاء خارجی وارد بخش‌هایی مثل سیلندرها می‌شوند، سر و صدایی زیادی ایجاد می‌کنند و در نهایت آسیب جدی به موتور می‌زنند. در حالت عادی چنین اجسامی نمی‌توانند به این بخش از موتور وارد شوند؛ مگر در زمان تعمیر یا تعویض قطعات. 
• قطعات زیادی در قسمت دسته موتور وجود دارد؛ زمانی که این قسمت از خودرو صداهای غیرعادی ایجاد کرد، یعنی اینکه یک مشکل اساسی ایجاد شده است. البته خرابی این قسمت که وظیفه نگه‌داشتن گیربکس و موتور را به عهده دارد، می‌تواند باعث لرزش و ارتعاشات غیرعادی هم بشود. 
• ضرباتی که به موتور وارد می‌شود، صداهای عجیب و نگران‌کننده‌ای ایجاد می‌کنند. این ضربات ناشی جرقه‌هایی است قبل از بالا آمدن پیستون زده می‌شود در نهایت آسیب موتور را به دنبال دارد. از دلایل آن هم می‌توان به گرم‌بودن بیش از حد موتور یا تنظیم نبودن زمان جرقه اشاره کرد.
• سوختن واشر سرسیلندر بین دو سیلندر مجاور می‌تواند کاهش کمپرس را به دنبال داشته باشد و باعث  ایجاد صداهای غیرعادی شود. این مشکل با تعویض واشر سرسیلندر قابل حل است.
• زمانی که صدایی مثل تق‌تق در هنگام چرخاندن فرمان و مخصوصا در سرعت‌های کم شنیده می‌شود، می‌تواند نشانه‌ای از مشکل در سیستم فرمان یا میل موج‌گیر باشد.
• لاستیک‌های فرسوده یا کم‌فشار هم گهگاهی در زمان گاز دادن صدای زوزه مانندی ایجاد می‌کنند.
• نفوذ هوا، یا ترک‌خوردگی در لوله‌ها و قطعات اگزوز می‌تواند هم از دلایل مهم ایجاد سرو صداهای غیرمعمول است.
• خرابی گیربکس از مهم‌ترین دلایل ایجاد صداهای غیر عادی در خودروهاست. مشکل در کلاچ، کم بودن روغن گیربکس، خرابی شفت ورودی بلبرینگ، خرابی بلبرینگ از جمله شایع‌ترین دلایل خرابی گیربکس است.

در جدول زیر هم می‌توانید نوع صداهای غیرعادی خودرو، ارتباط آن‌ها با بخش‌های مختلف موتور و نیز مشکلات احتمالی را بررسی کنید.

تاثیر بالا رفتن دور موتور و صدای خودرو 

در حالت عادی، وقتی دور موتور افزایش می‌یابد، صدای موتور نیز بلندتر و تیزتر می‌شود؛ که ناشی از احتراق سریع‌تر سوخت و افزایش فشار بر قطعات داخلی موتور است. صدای بلند موتور، نشانه بالا رفتن دور موتور آن است که می‌تواند نشان‌دهنده مشکلات مختلفی در سیستم‌های مکانیکی و الکترونیکی خودرو باشد. دلایل بالا رفتن دور موتور زیاد است و هر کدام به نحوی روی عملکرد کلی خودرو تاثیر منفی دارند. 

دلایل افزایش غیرعادی صدای موتور در دورهای بالا

• خرابی یا شل‌شدن تسمه‌ها: تسمه دینام، تسمه تایم یا تسمه پروانه اگر شل یا فرسوده شوند، در دور موتور بالا می‌توانند باعث ایجاد صدای سوت یا جیغ شوند.
• کمبود روغن موتور: روانکاری نامناسب قطعات داخلی موتور افزایش صدای ضربه و اصطکاک در دورهای بالا را به دنبال خواهد داشت.
• نشتی یا انسداد در سیستم اگزوز: اگر خرابی در منیفولد، کاتالیزور یا لوله‌های اگزوز به‌وجود آید، صداهای ناهنجاری مثل غرش یا ناهنجاری در صدای موتور ایجاد می‌شود.
• مشکلات احتراق: خرابی شمع‌ها، کویل‌ها یا انژکتورها می‌تواند به عملکرد نامنظم موتور و ایجاد صداهای غیرعادی در دورهای بالا منجر شود.

در ادامه هم برخی از مهم‌ترین و رایج‌ترین تاثیرات بالا رفتن دور موتور فهرست شده است؛

• افزایش مصرف سوخت   
• استهلاک بیشتر قطعات موتور    
• افزایش دمای موتور
• صدای ناهنجار موتور
• کاهش عمر مفید روغن موتور
• مشکلات در سیستم انتقال قدرت

دمپینگ چیست؟ 

دمپینگ (Damping) خودرو فرآیندی است که باعث کاهش یا کنترل ارتعاشات، نویز و صداهای ناخواسته در بدنه و کابین خودرو می‌شود. کاربرد بیشتر این مفهوم در رابطه با سیستم تعلیق و کاهش صداهای اضافی داخل خودرو است. اما به طور کلی هدف اصلی دمپینگ خودرو، افزایش راحتی رانندگی، کاهش خستگی سرنشینان و بهبود کیفیت کلی تجربه رانندگی است.

انواع دمپینگ در خودرو

با این که دمپینگ در خودرو بیشتر با سیستم تعلیق در ارتباط است، اما این مفهوم در سایر بخش‌های خودرو نیز به کار می‌رود. در ادامه انواع دمپینگ را بررسی می‌کنیم. 

• دمپینگ سیستم تعلیق: نقش اصلی دمپینگ سیستم تعلیق، کاهش دادن تکان‌ها و ارتعاشات ناشی از دست‌اندازها و ناهمواری‌های جاده است. در این قسمت، کمک‌فنرها به‌عنوان اصلی‌ترین اجزای دمپینگ، نوسانات فنرها را کنترل کرده و جلوی جهش‌های ناگهانی خودرو را می‌گیرند.
• دمپینگ صوتی (عایق‌بندی صدا): دمپینگ در زمینه عایق‌بندی صوتی به استفاده از مواد جاذب صدا برای کاهش ورود نویزهای خارجی به کابین خودرو اشاره می‌کند. این نویزها ممکن است از موتور، جاده، باد یا قطعات متحرک خودرو ایجاد شوند.

• دمپینگ ارتعاشات بدنه: طبیعی است که برخی قطعات خودرو هنگام حرکت یا در سرعت‌های بالا دچار لرزش شوند. این ارتعاشات می‌توانند از موتور، جعبه‌دنده یا بدنه خودرو به کابین منتقل شوند. برای کاهش چنین ارتعاشاتی از تکنیک‌های مختلف دمپینگ استفاده می‌شود؛ از جمله:

1. استفاده از لاستیک‌های لرزه‌گیر در اتصالات موتور و شاسی
2. بهینه‌سازی طراحی و تعادل قطعات متحرک مانند میل‌لنگ و پلوس‌ها
3. نصب بالانس‌کننده‌های دینامیکی در برخی خودروهای اسپرت برای کاهش لرزش در سرعت‌های بالا

پیشگیری و کنترل صداهای غیرعادی خودرو، راهکاری برای رانندگی بی‌دغدغه

معمولا شنیدن صداهای غیرعادی از خودرو، اولین نشانه‌ از مشکلات مختلف در بخش‌های فنی آن است. این صداها ممکن است از سیستم تعلیق، موتور، ترمز، اگزوز یا حتی بخش‌های داخلی خودرو ناشی شوند که در صورت بی‌توجهی، منجر به مشکلات جدی‌تر و هزینه‌های بالای تعمیر خواهند شد.