واکسن آنفولانزای پرندگان به شکل اسپری بینی ساخته شد

شفقنا – دانشمندان دانشگاه هنگ کنگ با بهره‌گیری از پلتفرم موفق تولید واکسن به شکل اسپری بینی که پیشتر برای کووید-۱۹ به کار گرفته شد، واکسنی برای مقابله با آنفولانزای پرندگان H5N1 ساخته‌اند. این دستاورد در زمانی حیاتی حاصل شده که نگرانی‌ها از پتانسیل H5N1 برای ایجاد یک همه‌گیری جهانی افزایش یافته است.

به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، در حالی که جهان هنوز در حال بازیابی از آثار همه‌گیری کووید-۱۹ است، دانشمندان در هنگ کنگ گام مهمی در جهت آمادگی برای مقابله با تهدید بالقوه بعدی، آنفولانزای پرندگان H5N1، برداشته‌اند. تیمی از محققان دانشگاه هنگ کنگ (HKU) و مرکز ویروس‌شناسی، واکسن‌شناسی و درمان‌شناسی (CVVT)، یک واکسن جدید به شکل اسپری بینی برای مقابله با ویروس H5N1 توسعه داده‌اند.

این پیشرفت بر پایه یک پلتفرم واکسن مبتنی بر «وکتور ویروس آنفولانزا» استوار است که پیش از این نیز موفقیت خود را ثابت کرده بود. همین پلتفرم در اوایل همه‌گیری کووید-۱۹ امکان ساخت سریع اولین واکسن اسپری بینی تایید شده جهان برای کووید-۱۹ را با همکاری شرکت وانتای بایوفارم چین فراهم کرد که در سال ۲۰۲۲ مجوز گرفت.

چرا H5N1 یک تهدید جدی است؟

ویروس H5N1 که اولین بار در سال ۱۹۹۷ در هنگ کنگ در انسان شناسایی شد، به تدریج در سراسر جهان پخش شده و توانایی آلوده کردن گونه‌های مختلف را نشان داده است. سازمان بهداشت جهانی و کارشناسان بسیاری، H5N1 را یکی از کاندیداهای اصلی برای ایجاد همه‌گیری جهانی بعدی می‌دانند. شیوع اخیر و گسترده این ویروس در میان گاوهای شیری در ایالات متحده و شناسایی جهش‌هایی که تمایل ویروس به سلول‌های تنفسی انسان را افزایش می‌دهد، بر فوریت آمادگی برای مقابله با این تهدید افزوده است. دولت آمریکا نیز اخیراً بودجه قابل توجهی برای توسعه واکسن‌های H5N1 اختصاص داده است.

مزیت واکسن اسپری بینی

تجربه همه‌گیری کووید-۱۹ نشان داد که اگرچه واکسن‌های تزریقی (مانند واکسن‌های mRNA) در جلوگیری از بیماری شدید و مرگ مؤثر هستند، اما به دلیل ایجاد ایمنی ناکافی در مجاری تنفسی فوقانی (محل ورود اولیه ویروس)، توانایی محدودی در جلوگیری از انتقال ویروس دارند. واکسن‌های اسپری بینی با هدف ایجاد «ایمنی مخاطی» قوی در بینی و گلو طراحی می‌شوند. این نوع ایمنی می‌تواند نقش مهمی در جلوگیری از آلوده شدن فرد و قطع زنجیره انتقال ویروس در جامعه ایفا کند.

نتایج امیدوارکننده واکسن جدید HKU

تیم تحقیقاتی HKU و CVVT با استفاده از پلتفرم موفق خود، واکسن اسپری بینی H5N1 را توسعه داده‌اند. مطالعات اولیه روی حیوانات نتایج بسیار مثبتی را نشان داده است:

واکسن در مدل‌های حیوانی ایمن بوده است.

ایمنی جامع: این واکسن قادر به تحریک انواع مختلف پاسخ‌های ایمنی، شامل آنتی‌بادی‌های خنثی‌کننده (که ویروس را مهار می‌کنند)، پاسخ‌های سلولی (سلول‌های T) و ایمنی مخاطی در دستگاه تنفسی فوقانی است.
محافظت تک‌دوزی: نکته بسیار مهم این است که تنها یک دوز از این واکسن اسپری بینی توانسته محافظت قوی در برابر عفونت ایجاد کند و حافظه ایمنی طولانی‌مدت ایجاد نماید.

گام‌های بعدی

این واکسن اکنون نیاز به انجام کارآزمایی‌های بالینی روی انسان دارد. در صورت موفقیت، می‌تواند به عنوان یک ابزار حیاتی و ذخیره استراتژیک برای مقابله با شیوع احتمالی H5N1 در آینده عمل کند. قابلیت تک‌دوزی و تحویل آسان از طریق اسپری بینی، استقرار سریع آن را در شرایط اضطراری ممکن می‌سازد و پتانسیل بالایی برای مهار انتقال ویروس در مراحل اولیه شیوع دارد.