فردای توافق ایران با آمریکا چه خواهد شد؟

بعد از امضای برجام در تابستان سال 94 ، رشد بخش نفت در همین فصل اما در سال 95 به نزدیک 40 درصد رسید. این‌ها درحالی است که به به نظر می‌رسد رفع تحریم اثر چندانی روی رشد سایر بخش‌ها نداشته است.

به گزارش «شایانیوز» به نقل از اکوایران؛ البته در مورد گروه صنایع و معادن آنچه که موجب شده تا رفع تحریم‌ها بلافاصله بر روی این بخش اثر نداشته باشند به این دلیل است که سرمایه‌گذاری در این بخش برای نتیجه دهی به مدت زمانی نیاز دارد و از همین‌رو دیرتر خود را در آمارها نشان می‌دهد.

در این گزارش رشد ارزش افزوده بخش‌های اقتصادی یک سال قبل و بعد از برجام مورد بررسی قرار گرفته است. توافق برجام در تابستان سال 94 امضا شده و از همین‌رو رشد بخش‌ها در تابستان سال‌های  93 و 94 و 95 مقایسه شده است.

رشد اقتصادی، کلید رفاه و خوشبختی جوامع

براساس مبانی علم اقتصاد راه رسیدن مردم به یک زندگی مرفه و با کیفیت تنها از طریق افزایش اندازه کیک اقتصاد امکان‌پذیر است. در واقع افزایش حجم اقتصاد موجب می‌شود تا ثروت و سود بنگاه‌های اقتصادی افزایش پیدا کرده و این بنگاه‌ها در نتیجه به سمت استخدام تعداد بیشتری نیروی کار حرکت کنند. بنابراین فرصت‌های شغلی در بازار کار زیادتر شده و افراد بیشتری مشغول به کار می‌شوند. به همین دلیل درآمد مردم افزایش پیدا کرده و شرایط زندگی عموم افراد جامعه بهبود می‌یابد. همچنین افزایش درآمد مردم موجب می‌شود تا منابع مالیاتی دولت نیز رشد کرده و وضعیت مالی این نهاد بهتر از گذشته شود که در نتیجه این امر دولت می‌تواند مخارج بیشتری جهت افزایش رفاه و امنیت کشور اختصاص دهد. بنابراین می‌توان گفت رشد اقتصادی مهمترین متغیر اقتصادی است. هدف سیاستگذار در ایران نیز باید معطوف به افزایش نرخ رشد اقتصادی باشد. در غیاب رشد اقتصادی تمام وعده‌های مسئولان و سیاستگذاران به مردم قابلیت تحقق نخواهد داشت.

رشد اقتصادی از راه تغییرات تولید ناخالص داخلی قابلیت محاسبه دارد. به مجموع ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده در یک کشور طی یک دوره معین(معمولا یک سال) تولید ناخالص داخلی گفته می‌شود.

این متغیر به دو روش اصلی محاسبه می‌شود که ارزش افزوده و هزینه‌ای نام دارند. در روش ارزش افزوده تولید ناخالص داخلی از طریق جمع ارزش افزوده ایجاد شده در بخش‌های اقتصادی مانند کشاورزی، صنایع و معادن، خدمات و نفت محاسبه می‌شود. این روش نشان می‌دهد که هر بخش چه سهمی در تولید ملی دارد.

با این‌وجود روش هزینه‌ای بر پایه مخارج اقتصادی محاسبه شده و شامل چهار مولفه مصرف مردم، مخارج دولتی، سرمایه‌گذاری و خالص صادرات ( تفاوت صادرات و واردات) است.

اثر مثبت برجام روی بخش نفت

براساس داده‌ها و ارقام مرکز آمار از رشد اقتصادی به روش ارزش افزوده، بخش نفت در اثر رفع تحریم‌های آمریکا بیشترین سود و نفع را از این رخداد تصاحب کرده درحالی که وضعیت سایر بخش‌ها تغییرات چندانی نداشته است.

رشد ارزش افزوده بخش نفت در تابستان سال 93 برابر با 1.9 درصد بوده است. با این‌وجود در تابستان سال 94 رشد بخش نفت منفی بوده و معادل منفی 3.8 درصد برآورد شده است. اما انعقاد توافق برجام در تابستان 94 و رفع تدریجی تحریم‌ها موجب شد تا فروش نفت ایران بسیار آسانتر شده و از همین‌رو رشد این بخش در تابستان سال 95 به 39.8 درصد برسد.

با این‌حال رشد بخش صنایع و معادن در این فاصله سه ساله تغییرات چندانی را تجربه نکرده است. به بیان دقیق‌تر رشد این بخش قبل از برجام در تابستان سال 93 ، 9.3 درصد بوده و در تابستان سال 95 بعد از امضای برجام معادل 10.3 درصد محاسبه شده است. این‌ها درحالی است که تابستان سال 94 رشد گروه صنایع و معادن منفی 2.1 درصد برآورد شده است. علت در یک نکته مهم نهفته است و آن اثر تعدیل است. به بیان ساده‌تر سرمایه‌گذاری در صنایع و معادن و برنامه ریزی برای افزایش ارزش افزوده این بخش به مدتی زمان جهت ثمردهی نیاز دارد. از همین‌رو رشد این بخش در صورت سرمایه‌گذاری بعد از برجام به احتمال زیاد در سال‌های بعدتر در آمارها نشان داده شده است.

همچنین به نظر می‌آید رشد بخش‌های کشاورزی و خدمات نیز در حدفاصل تابستان 93 تا تابستان 95 از رفع تحریم‌ها تاثیر خاصی نگرفته‌اند. به زبان اعداد رشد بخش خدمات که در تابستان 93 ، 1.5 درصد بوده در تابستان 95 معادل 1.3 درصد محاسبه شده است. رشد کشاورزی نیز که به طور کلی از تحولات مربوط به بود و نبود تحریم تاثیر نمی‌گیرد در تابستان سال 93 برابر با منفی 3.1 درصد برآورد شده درحالی که در تابستان 95 معادل 0.5 درصد اعلام شده است.