به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، فرقی نمی‌کند خودرو شما دستی باشد یا اتوماتیک. در هر صورت، دانستن نحوه صحیح استفاده از ترمز دستی برای ایمنی و عملکرد صحیح خودرو ضروری است. در بسیاری از خودروهای مدرن، ترمز دستی اتومات تعبیه شده که به‌صورت خودکار هنگام توقف فعال و هنگام حرکت غیرفعال می‌شود.
آگاهی از طرز استفاده از ترمز دستی، درست به اندازه پایه‌های مستحکم یک ساختمان مهم است. وقتی پس از توقف، روش درست استفاده ترمز دستی را رعایت می‌کنید، ثبات و ایمنی بیشتری به خودرو خود می‌بخشید. به علاوه اگر احیاناً اتومبیلی به طور ناگهانی به ماشین پارک شده شما برخورد کند، استفاده از ترمز دستی خطر جابجا یا چپه شدن خودروی شما را کاهش می‌دهد.
در این گزارش خواهیم دید که سیستم ترمز دستی در اتومبیل چطور کار می‌کند. همچنین روش درست استفاده از ترمز دستی و نکات مهم در این پروسه را بررسی می‌کنیم.
ترمز دستی خودرو چطور عمل می کند؟
ترمز دستی خودرو معمولاً به‌صورت یک اهرم فلزی است که در انتهای آن یک دکمه قرار دارد. راننده این نوع ترمز را با استفاده از دست و از طریق اهرمی که بین دو صندلی جلو تعبیه شده، کنترل می‌کند. البته در برخی خودروها، اهرم ترمز دستی بین صندلی راننده و در خودرو تعبیه می‌شود. طرز استفاده از ترمز دستی در این مدل‌ها بدین صورت است که باید دکمه روی اهرم را فشار بدهید، اهرم را به سمت بالا بکشید و سپس دکمه را رها کنید. در خودروهای جدیدتر، ممکن است یک دکمه الکترونیکی جایگزین اهرم شده باشد که معمولاً در نزدیکی دنده قرار دارد. برخی خودروهای لوکس حتی به ترمز دستی خودکار مجهز هستند که هنگام توقف خودرو به‌طور خودکار فعال و با فشار دادن پدال گاز، غیرفعال می‌شود.
ترمز دستی چگونه کار می‌کند؟
وقتی اهرم ترمز دستی را می‌کشید، ترمزهای عقب خودرو درگیر می‌شوند. این مکانیزم معمولاً برای جلوگیری از حرکت خودرو به سمت جلو یا عقب هنگام پارک استفاده می‌شود. عملکرد این سیستم به شرح زیر است.
- یک کابل فلزی اهرم ترمز دستی را به ترمزهای عقب خودرو متصل می‌کند.
- وقتی اهرم را می‌کشید، کابل باعث می‌شود کفشک‌های ترمز یا لنت‌ها به دیسک یا کاسه ترمز فشار وارد کنند.
- برخی خودروها دارای دیسک‌ها و لنت‌های اختصاصی برای ترمز دستی در محور عقب هستند.
- در خودروهای مدرن با ترمز دستی الکترونیکی، همین مکانیزم با استفاده از موتور الکتریکی انجام می‌شود.
- وقتی دکمه ترمز دستی را فشار می‌دهید یا می‌کشید، موتورهای الکتریکی فعال شده و لنت‌ها را به دیسک فشار می‌دهند.
آموزش ترمز دستی برای رانندگان تازه‌کار
روش درست استفاده ترمز دستی بسته به نوع گیربکس خودرو می‌تواند متفاوت باشد.
طرز استفاده از ترمز دستی در خودروهای دنده‌ای
پس از توقف خودرو
- اگر خودرو را روی سطحی صاف و بدون شیب پارک کرده‌اید، کافی است دنده را در حالت خلاص (N) قرار داده و اهرم ترمز دستی را به بالا بکشید.
- در صورتی که خودرو را در مسیر سربالایی متوقف کرده‌اید، دنده را در حالت یک (۱) قرار دهید و سپس اهرم ترمز دستی را بکشید تا خودرو به‌درستی در جای خود ثابت بماند.
- اگر خودرو را در مسیر سرازیری پارک می‌کنید، بهتر است دنده را در حالت عقب (R) قرار داده و اهرم ترمز دستی را بکشید. این کار باعث می‌شود خودرو در برابر حرکت ناخواسته به جلو ایمن بماند و استفاده از ترمز دستی نقش مهمی در حفظ پایداری آن ایفا کند.
هنگام شروع حرکت
- ابتدا پای خود را روی پدال ترمز قرار دهید، سپس ترمز دستی را آزاد کنید. بعد از آن، دنده را در حالت یک (۱) گذاشته، کلاچ را بگیرید و به‌آرامی حرکت را آغاز کنید.
- اگر خودرو را در مسیر سربالایی پارک کرده‌اید و قصد دارید حرکت را آغاز کنید، می‌توانید از ترمز دستی برای جلوگیری از عقب رفتن خودرو استفاده کنید. در این حالت، پدال کلاچ را بگیرید و دنده را در حالت یک (۱) قرار دهید. سپس گاز دهید تا دور موتور به سطح مناسب برسد. در این مرحله، به‌آرامی کلاچ را بالا بیاورید تا نقطه درگیری را احساس کنید. در همین لحظه، ترمز دستی را آزاد کنید تا خودرو بدون عقب‌گرد به جلو حرکت کند.
طرز استفاده از ترمز دستی در خودروهای اتوماتیک
در خودروهایی با گیربکس اتوماتیک معمولاً از ترمز دستی الکترونیکی (EPB) استفاده می‌شود. البته این سیستم فقط به خودروهای اتومات محدود نیست و در برخی مدل‌های دستی هم دیده می‌شود. مکانیزم عملکرد آن شبیه به سیستم دستی است، با این تفاوت که به‌جای اهرم، با فشار دادن یا کشیدن یک دکمه فعال می‌شود. این دکمه باعث فعال شدن موتور الکتریکی می‌شود که فرآیند ترمزگیری را انجام می‌دهد. از آنجایی‌که ترمزهای اتوماتیک قادر به عملکرد بدون دخالت راننده هستند، در اغلب موارد ترمز دستی الکترونیکی به‌طور خودکار هنگام حرکت خودرو غیرفعال می‌شود.
پس از پارک خودرو
- خودرو را کاملاً متوقف کنید.
- پدال ترمز را فشار داده و دسته دنده را در وضعیت پارک (P) قرار دهید.
- دکمه روی اهرم ترمز دستی را فشار دهید و اهرم را به‌سمت بالا بکشید.
- اهرم را تا زمانی که احساس سفتی کنید، بکشید و سپس دکمه را رها کنید.
- چراغ ترمز دستی را روی داشبورد بررسی کنید تا از فعال بودن آن مطمئن شوید.
- پدال ترمز را رها کنید.
هنگام شروع حرکت
- پدال ترمز را فشار دهید.
- دسته دنده را روی وضعیت حرکت (D) قرار دهید.
- کمی اهرم ترمز دستی را بالا ببرید و دکمه آن را فشار دهید.
- اهرم را کاملاً به پایین فشار دهید و دکمه را رها کنید.
- بررسی کنید که چراغ ترمز دستی روی داشبورد خاموش شده باشد تا مطمئن شوید که ترمز دستی غیرفعال شده است.
- پدال ترمز را رها کرده و پدال گاز را فشار دهید.
چه زمانی از ترمز دستی استفاده کنیم؟
دانستن نحوه صحیح استفاده از ترمز دستی برای رانندگی ایمن و درست با خودرو بسیار اهمیت دارد. نکاتی مهم در این زمینه وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد. مهم‌ترین نکته این است که استفاده از ترمز دستی در حین حرکت خودرو به هیچ‌وجه توصیه نمی‌شود؛ مگر در شرایط اضطراری مثل ترکیدن لاستیک یا از کار افتادن کامل ترمزهای اصلی.
به‌طور کلی، طرز استفاده از ترمز دستی در شرایط زیر کاربرد دارد:
- زمانی که هیچ گزینه دیگری برای توقف اضطراری ندارید؛
- بعد از انجام توقف اضطراری؛
- هنگام حرکت در سربالایی؛
- وقتی خودرو بیش از ۵ ثانیه در حالت توقف باقی می‌ماند؛
- هنگام پارک کردن خودرو.
نکات استفاده درست از ترمز دستی
رانندگان باتجربه معمولاً به‌خوبی با روش درست استفاده ترمز دستی آشنا هستند، اما افرادی که تازه رانندگی را آغاز کرده‌اند، ممکن است بیش‌ازحد از آن استفاده کنند. برخلاف ترمز پایی، طرز استفاده از ترمز دستی چندان ملموس نیست و نیاز به شناخت بیشتری دارد.
توقف اضطراری
در مواقعی که نیاز به توقف اضطراری دارید، باید ابتدا خودرو را به‌طور کامل متوقف کرده و سپس استفاده از ترمز دستی را در اولویت قرار دهید؛ مگر اینکه شرایط خاصی پیش آمده باشد. عملکرد ترمز دستی در شرایط اضطراری باعث می‌شود خودرو ایمن بماند تا بررسی‌ها و اقدامات بعدی را انجام دهید.
ترافیک سنگین
در ترافیک‌های سنگین یا هنگام توقف پشت چراغ قرمز که بیش از ۵ ثانیه طول می‌کشد، خودرو را در حالت خلاص (neutral) قرار داده و از ترمز دستی استفاده کنید. این کار هم راحتی بیشتری فراهم می‌کند و هم از لرزش ناگهانی، خاموش شدن خودرو یا عقب رفتن جلوگیری می‌کند.
استفاده از ترمز دستی در سربالایی
یادگیری حرکت در سربالایی ممکن است چالش‌برانگیز باشد. در این مواقع دانستن طرز استفاده از ترمز دستی به جای ترمز پایی، امکان شروع حرکت ایمن‌تر و روان‌تر را فراهم می‌کند. ابتدا ترمز دستی را بکشید، سپس با فشردن کلاچ خودرو را در دنده یک قرار دهید، کلاچ را تا نقطه درگیری بالا بیاورید و در نهایت به‌آرامی ترمز دستی را رها کنید تا خودرو با سرعتی ثابت حرکت کند.
آخرین راهکار
اگر ترمزهای اصلی هیدرولیکی از کار بیفتند، می‌توانید از ترمز دستی برای توقف اضطراری استفاده کنید. همانند توقف اضطراری معمول، باید کمی قبل از توقف کامل، کلاچ را نیز فشار دهید. از آن‌جا که برای استفاده از ترمز دستی در این شرایط باید یک دست را از روی فرمان بردارید، بعد از استفاده از ترمز دستی باید بلافاصله دست خود را دوباره روی فرمان بگذارید تا کنترل کامل خودرو حفظ شود.
بالا کشیدن ترمز دستی در پارک کردن
پس از توقف کامل و انجام مانور پارک، باید فوراً از ترمز دستی استفاده کنید. در واقع بایست بلافاصله بعد از توقف و قبل از رها کردن پدال ترمز، ترمز دستی را فعال کنید تا خودرو در حالت امنی قرار بگیرد.
نکات ایمنی درباره ترمز دستی خودرو
برای حفظ ایمنی و جلوگیری از بروز حادثه، رعایت نحوه صحیح استفاده از ترمز دستی اهمیت بالایی دارد. در ادامه به نکاتی در مورد روش درست استفاده ترمز دستی اشاره می‌کنیم.
۱. خودداری از فشار دادن پدال گاز قبل از رها کردن ترمز دستی
هنگام حرکت در سراشیبی یا سربالایی، ابتدا تعادل بین پدال گاز و ترمز دستی را تنظیم کنید. اگر هنوز ترمز دستی درگیر است، به‌هیچ‌وجه نباید پدال گاز را فشار دهید. این کار ممکن است باعث پاره شدن کابل ترمز شود.
۲. در زمان پارک طولانی
اگر قرار است خودرو برای مدت طولانی پارک باشد، بهتر است به جای استفاده از ترمز دستی از ابزارهایی مانند گوه چرخ (wheel chock) استفاده کنید یا دنده را در حالت P (برای ترمز خودروهای اتوماتیک) قرار بدهید. استفاده صحیح از ترمز دستی در حالت توقف، از قفل شدن چرخ‌ها جلوگیری می‌کند.
۳. در صورت استفاده از ترمز دستی اهرمی
اگر از نوع اهرمی ترمز دستی استفاده می‌کنید، باید هنگام کشیدن آن بین ۴ تا ۷ بار صدای کلیک شنیده شود. در صورتی‌که تعداد کلیک‌ها بیشتر از این مقدار باشد، نشان‌دهنده تنظیم نبودن صحیح ترمز است.
۴. روش صحیح کشیدن ترمز دستی
برای فعال کردن ترمز دستی، نیازی به اعمال نیروی زیاد نیست. طرز استفاده از ترمز دستی به‌درستی این است که اهرم را تا زاویه ۴۵ درجه بالا بکشید تا مکانیزم قفل به‌درستی عمل کند.
۵. اجتناب از استفاده برای توقف‌های کوتاه‌مدت
در مواقعی که توقف خودرو برای مدت زمان کوتاه انجام می‌شود، مانند توقف پشت چراغ قرمز، بهتر است از ترمز دستی استفاده نکنید و به جای آن، خودرو را در حالت خلاص قرار دهید. این کار به افزایش عمر لنت‌های ترمز دستی کمک می‌کند.
چرا ترمز دستی خودرو درست کار نمی‌کند؟
دلایل مختلفی می‌تواند باعث شود که استفاده از ترمز دستی در خودرو به‌درستی عمل نکند. رایج‌ترین ایرادهای مسبب کار نکردن ترمز دستی، موارد زیر هستند.
- شل بودن کابل ترمز دستی: زمانی که کابل ترمز دستی شل یا کشش آن کم باشد، کارایی سیستم ترمز دستی کاهش می‌یابد و خودرو به‌درستی متوقف یا در جای خود ثابت نمی‌ماند.
- سایش یا گیر کردن لنت‌ها: اگر لنت‌ها ساییده شده باشند یا به هر دلیلی گیر کنند، اصطکاک کافی ایجاد نمی‌شود و نحوه صحیح استفاده از ترمز دستی مختل می‌شود. این مشکل ممکن است در حالتی هم رخ دهد که ترمز دستی همچنان فعال باقی مانده باشد. رانندگی با ترمز دستی فعال، باعث افزایش شدید دمای موتور، فرسودگی سریع لنت‌ها و حتی آسیب به سیستم اصلی ترمز می‌شود.
- خرابی اجزای ترمز: اگر اجزای ترمز دستی دچار آسیب یا فرسودگی باشند، عملکرد مناسب این سیستم دچار اختلال خواهد شد. در چنین شرایطی، حتی روش درست استفاده ترمز دستی نیز نمی‌تواند مشکل را جبران کند.
- چسبیدن لنت به کاسه ترمز: در صورتی که هنگام روشن بودن موتور، به‌صورت ناگهانی و با فشار زیاد ترمز دستی را بکشید، احتمال چسبیدن لنت‌ها به کاسه ترمز افزایش می‌یابد. این وضعیت معمولاً به دلیل رطوبت روی لنت‌ها ایجاد می‌شود که باعث چسبندگی بیشتر آن‌ها می‌گردد.
اشتباهات رایج در استفاده از ترمز دستی
- استفاده نکردن از ترمز دستی در سطوح شیب‌دار: تکیه صرف بر گیربکس برای نگه داشتن خودرو در سرازیری یا سربالایی باعث آسیب به جعبه‌دنده می‌شود. در چنین شرایطی، طرز استفاده از ترمز دستی به‌عنوان یک اقدام ایمنی ضروری است.
- رانندگی با ترمز دستی بالا: فراموش کردن رهاسازی ترمز دستی باعث سایش لنت‌ها و کاهش کارایی سوخت خودرو می‌شود. هرچند برخی خودروهای جدید چراغ هشدار دارند، اما همیشه قبل از حرکت، وضعیت ترمز دستی را بررسی کنید.
- استفاده از ترمز دستی برای توقف ناگهانی: اگرچه استفاده از ترمز دستی در شرایط اضطراری امکان‌پذیر است، اما این سیستم برای توقف‌های سریع طراحی نشده است. این کار می‌تواند باعث قفل شدن چرخ‌های عقب و سر خوردن خودرو، به‌ویژه در جاده‌های خیس یا لغزنده شود.
جمع بندی
دانستن طرز استفاده از ترمز دستی، برای حفظ ایمنی هنگام توقف یا پارک کردن خودرو بسیار مهم است. در این مقاله کوشیدیم تا نحوه استفاده صحیح از ترمز دستی در خودروهای اتومات و دنده دستی را با شما در میان بگذاریم. همچنین نکاتی پیرامون این مقوله را بررسی کردیم و لیستی از ایرادهای شایع ارائه دادیم تا بدانید خرابی ترمز دستی خودرو به چه دلایلی است.
با رعایت این نکات و توجه به شرایط ترمز دستی، از عملکرد بهینه سیستم ترمز خودرو اطمینان حاصل کنید. نگهداری منظم از این سیستم و روش درست استفاده ترمز دستی می‌تواند در افزایش عمر مفید خودرو و ایمنی سرنشینان نقش مؤثری داشته باشد.
شما چه تجربه و نظری در ارتباط با استفاده از ترمز دستی خودرو دارید؟ ما مشتاقیم تا نظرات خود را با ما و سایر مهمانان پرشین خودرو به اشتراک بگذارید./
سوالات متداول
در صورت رانندگی با ترمز دستی بالا چه اتفاقی می‌افتد؟
در این حالت، ترمزهای عقب به‌سرعت فرسوده می‌شوند و ممکن است به‌طور کامل از کار بیفتند. اگر متوجه رانندگی با ترمز دستی بالا و بوی سوختگی شدید، باید فوراً ترمزهای عقب خودرو را بررسی کنید، چون احتمال آسیب جدی به لنت‌ها، کفشک‌ها و کاسه‌ها وجود دارد.
آیا می‌توانم خودرو را بدون کشیدن ترمز دستی پارک کنم؟
از نظر فنی ممکن است بتوانید خودرو را بدون استفاده از ترمز دستی پارک کنید، اما این کار ایمن نیست. بسته به شیب زمین، خودرو ممکن است به جلو یا عقب حرکت کند. بنابراین، همیشه از نحوه صحیح استفاده از ترمز دستی برای اطمینان از توقف کامل خودرو بهره ببرید.
چگونه ترمز دستی را آزاد کنم؟
برای آزاد کردن ترمز دستی، دکمه روی اهرم را فشار دهید، اهرم را تا انتها پایین بیاورید و سپس دکمه را رها کنید. اگر خودرو شما دارای ترمز دستی الکترونیکی است، کافی است دکمه مربوطه را فشار دهید یا به پایین بزنید. برای اطمینان از آزاد شدن ترمز دستی، می‌توانید به داشبورد نگاه کنید. اگر چراغ مربوطه خاموش باشد، یعنی طرز استفاده از ترمز دستی به‌درستی انجام شده است.
در صورت خرابی ترمز اصلی می‌توانم از ترمز دستی استفاده کنم؟
بله، در صورت از کار افتادن کامل ترمزهای اصلی، می‌توانید از ترمز دستی به‌عنوان ترمز اضطراری استفاده کنید. بااین‌حال، باید این کار را با احتیاط انجام دهید. چون ترمز دستی فقط چرخ‌های عقب را درگیر می‌کند، احتمال قفل شدن این چرخ‌ها و از دست رفتن کنترل خودرو وجود دارد. بنابراین، روش درست استفاده ترمز دستی در چنین شرایطی بسیار اهمیت دارد و باید به‌عنوان آخرین راهکار در نظر گرفته شود.
برای اطلاع از جدیدترین قیمت‌ها، بررسی تخصصی خودروها، معرفی مدل‌های جدید و داغ‌ترین اخبار خودرو ایران و جهان، با پرشین خودرو همراه باشید!
source