خاموشی‌ها به شهرک‌های صنعتی رسید/ تعطیلی ۲ روز در هفته صنایع، سرطانی بر جان اقتصاد ایران

اقتصاد۲۴-  گویا قرار است یک بار دیگر صنایع و تولید ایران و البته بخش خصوصی اقتصاد کشور پیش پای ناترازی انرژی که در آن دخالتی نداشته و نتیجه دهه‌ها مدیریت اشتباه منابع بوده، ذبح و قربانی شود.

«صنعتگران گرامی
با سلام و احترام، باعنایت به ضرورت حفظ پایداری شبکه سراسری برق در پیک بار سال ۱۴۰۴، برنامه مدیریت بار صنایع به شرح زیر اعلام می‌گردد
کاهش ۱۰۰٪ مصرف در روز‌های پنجشنبه، از ساعت ۸ تا ۲۲
توجه:در صورت عدم اجرای کامل برنامه، قطع برق خطوط صنعتی خارج از اختیارات این مدیریت خواهد بود.
مدیریت برق شهرستان زبرخان»

به گزارش اقتصاد ۲۴ ، پیام بالا مربوط به تنها یک شهرک صنعتی (شهرک صنعتی خیام) است و مشابه این پیام‌ها به وفور در گروه‌های مربوط به شهرک‌های صنعتی ایران در حال انتشار است.

در شرایطی که طی روز‌های اخیر خبر‌های جدی از قطع برق کارخانه‌ها و صنایع مطرح شده بود، اما دیروز، حسین سلاح ورزی، رئیس پیشین اتاق بازرگانی ایران در شبکه ایکس خود خبر از یک دستور العمل تازه داد و نوشت:
«‏بخشنامه شده که از هفته آینده برق شهرک‌های صنعتی دو روز در هفته و کارخانجات با مصرف بیش از سه مگاوات سه روز قطع و تعطیل خواهد بود. طنز ماجرا اینجاست که بدون اینکه خنده‌شان بگیرد، بالای سربرگ رسمی هم نوشته‌اند:
سال سرمایه‌گذاری در تولید»

این اعتراض البته که حقایقی نگران کننده را در خود مستتر دارد به خصوص اگر به یاد آوریم تقریبا اصلی‌ترین شهرک‌های صنعتی ایران و تولیدکنندگان بخش خصوصی، سه ماه پایان سال ۱۴۰۳ را با قطع گاز و برق برای ساعت‌های متوالی سپری کردند و در شرایطی که هنوز از زیان آن فارغ نشده‌اند حالا باید بار ناترازی برقی کشور در تابستانی که این بار در اردیبهشت رسیده است نیز تحمل کنند.

به گزارش اقتصاد ۲۴، مساله دیگر این است که سلاح ورزی در حالی خبر از قطع برق دو روز برای شهرک‌های صنعتی داده که مصطفی رجبی مشهدی، مدیرعامل توانیر در خرداد سال گذشته خبر از قطع برق یک روزه شهرک‌های صنعتی داده بود، اما گویا امسال نه از خرداد که از اردیبهشت باید صنایع ایران آماده قطع برق برای دو روز در هفته و تعطیلی به جز روز‌های جمعه باشند.

این شرایط نیز در حالی است که قطعی مکرر برق در شهرک‌های صنعتی دیگر یک مساله ساده نیست، بلکه تبدیل به یک بحران ساختاری ناشی از کمبود برق شده و شهرک‌های صنعتی و واحد‌های تولیدی ایران، اگر پیش‌تر تنها در فصل تابستان قطعی برق را تجربه می‌کردند، اما زمستان ۱۴۰۳ و بالا گرفتن بحران ناترازی انرژی، آغازی بر محدودیت برق این شهرک‌ها در تمامی فصل‌های سال شده است.

چنان چه اکنون نیز از اطلاعیه‌های صادرشده از سوی شرکت توزیع نیروی برق استان تهران مشخص شده که قطعی برق شهرک‌های صنعتی از روز یکم اردیبهشت‌ماه آغاز شده و دستکم تاکنون شهرک‌های صنعتی پردیس، صفادشت، دهک، عباس‌آباد و شهید سلیمانی، از آغاز قطعی برق واحد‌های خود خبر داده‌اند.

وقتی وزیر نیرو هم آماده چنین اردیبهشتی نبود

البته که برخی این قطعی زودهنگام را مربوط به گرمای هوا در اردیبهشت و عدم آمادگی وزارت نیرو می‌دانند. چنان چه به گزارش اقتصاد ۲۴ نیز عباس علی‌آبادی، وزیر نیرو اخیرا در یک برنامه تلویزیونی صداوسیما گفته که وضعیت برق کشور در این ماه از سال «غافلگیرکننده» بود. او گفت: «صادقانه بگویم، آمادگی چنین شرایطی در اردیبهشت را نداشتیم.»
هم چنین وزیر نیرو در بخش دیگری از سخنان خود مدعی شد که «می‌توانیم در حال حاضر تولید برق را افزایش بدهیم، اما آن را ذخیره کرده‌ایم برای تابستان سخت».

بیشتر بخوانید: راهکار وزارت نیرو برای ناترازی: برق شهرک‌های صنعتی تهران را قطع کنید!

مساله این است که کمبود برق در ایران اکنون به به جایی رسیده که هنوز تابستان نشده قطع روزانه برق خانگی در استان‌های مختلف به اجرا در آمده است؛ همچنین وزیر نیرو در همین گفت‌و‌گو پیش‌بینی کرد که امسال «ناترازی» (کمبود) برق به ۳۰ هزار مگاوات برسد.
این شرایط نیز در حالی است که اکنون قطع برق به‌ویژه در استان‌های گرمسیر زندگی روزمره مردم را مختل کرده و به خصوص که همزمان با قطع برق گزارش‌های جدی از قطع آب و حتی اینترنت نیز توسط شهروندان گزارش می‌شود.

خاموشی‌های بهاره با ادعای برنامه و بدون برنامه ریزی 

نتیجه چنین کسری سنگینی نیز تاکنون این بوده که خاموشی ها با گرما در میانه بهار از راه رسیده؛ آن هم خاموشی‌های گسترده و بی‌برنامه!
در این میان هرچند که وزارت نیرو مدعی است که برای قطع برق جدول زمان‌بندی دارد، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بسیاری از مناطق خاموشی مطابق با برنامه اعلام‌شده دولت نیست. وضعیتی که علاوه بر بی‌برقی و گرما و مشکل در اینترنت، برنامه‌ریزی‌ها را هم مختل می‌کند.

به گزارش اقتصاد ۲۴، مساله بحرانی دیگر در بخش خدمات شهری نیز یکی این مورد بوده که در برخی نقاط کشور، به طور مثال در جنوب تهران، شهرستان‌های استان تهران و البرز و از جمله کرج، به طور مکرر قطعی‌های فراتر از دو ساعت در طول روز گزارش شده و همین وضعیت نیز منجر به مطرح شدن زمزمه‌های استیضاح عباس علی‌آبادی وزیر نیرو شده است.

روند قطعی برق در استان‌های مرکزی و گرمسیری ایران نیز چنان بوده که حتی مصطفی پوردهقان نماینده اردکان در همین زمینه گفت که «مردم می‌گویند اکنون در فصل اردیبهشت شاهد خاموشی‌ها هستیم با این حساب در اوج گرمای تابستان کویر یزد چه اتفاقی می‌افتد.»

صنایع ایران قربانی همیشه ناترازی انرژی در کشور 

به گفته این نماینده مجلس اکنون بار خاموشی‌ها روی دوش بخش کشاورزی و مصرف خانگی است و پیش‌بینی می‌شود تا یکی دو ماه آینده قطعی برق به واحد‌های تولیدی نیز برسد. 
اتفاقی که می‌تواند آسیب زیادی به واحد‌های تولیدی برساند و در دولت سیزدهم نیز رخ داد. تاجایی که دولت چهاردهم مخزن سوخت نیروگاهی را در حالی از دولت سیزدهم تحویل گرفت که حدود ۶۰ درصد آنها خالی بوده است.

اما حالا با خبری که حسین سلاح ورزی به صراحت مطرح کرده به نظر می‌رسد در سالی که قرار بود نامش «سرمایه گذاری در تولید» باشد به شهرک‌های صنعتی کشور خبر داده شده از ۲۰ اردیبهشت دستکم دو روز کامل برق نخواهند داشت و در این بین هیچکس لزومی نمی‌بیند دستکم به صدای کارفرمایی که باید مالیات و حقوق کارگر بدهد، نیز گوش فرا دهد که اساسا چطور با این شرایط که در زمستان گاز و برق ندارند و در بهار و تابستان نیز بدون برق باید به فعالیت خود ادامه بدهند.

تولید در بخش خصوصی قربانیان ابدی بحران ناترازی انرژی

مساله اکنون این است که در شرایطی که کشور بیش از هر زمان دیگری نیاز به تولید، اشتغال‌زایی و ارزآوری دارد، خاموشی‌های پی‌درپی مراکز تولیدی ضربه سنگینی بر اقتصاد ایران وارد می‌کنند.

با آن چه اکنون سلاح ورزی درباره آن خبر داده است از روز شنبه ۲۰ اردیبهشت قطعی برق شهرک‌های صنعتی در کل شهرک‌های کشور فراگیر خواهد شد و این روند می‌تواند منجر به کاهش تولید، اخراج کارگران واحد‌های صنعتی، کم‌شدن مشتری کارگاه‌ها، خرابی و مستهلک‌شدن ابزار تولید و در نهایت تعطیلی شهرک‌های صنعتی شود؛ فاجعه و بحرانی که بار‌ها درباره آن در پس ناترازی انرژی اطلاع رسانی شده بود و حالا به نظر می‌رسد دیگر برای صنعت و اقتصاد کشور رسیده است.

در همین حال، اما مدیرعامل توانیر، دلیل آغاز زودهنگام قطعی‌های برق را در حالی تعمیرات نیروگاه‌ها و خشکسالی دانست که هر دو مساله طرح شده نیز به زودی برطرف نمی‌شوند و با توجه به وضعیت افزایش دما در کشور، احتمال بارش باران در روز‌ها و هفته‌های آینده کاهش می‌یابد و احتمالا ظرفیت نیروگاه‌های برق‌آبی تا پایان تابستان بیشتر نشود. همچنین تعمیرات نیروگاه‌ها عملیاتی زمان‌بر است و به‌نظر نمی‌رسد که تعمیرات آنها به‌زودی پایان یابد.

این در حالی است که با افزایش گرما، مصرف برق نیز در مناطق کشور بالا خواهد رفت و به ویژه در شهر‌های شمالی و جنوبی که رطوبت نیز به هوای گرم افزوده می‌شود، گرما می‌تواند طاقت‌فرسا باشد.

بیشتر بخوانید: قطع برق تابستانی به بهار کشید/ تابستان ۱۴۰۴، سهم هر ایرانی ۲ تا ۸ ساعت قطعی برق در روز

این شرایط نیز در حالی است که پیش از این کارشناسان هشدار داده بودند که با تداوم وضعیت فعلی، تابستانی بی‌برق در راه خواهد بود و پیش‌بینی شده بود که کسری برق به بیش از ۲۰ هزار مگاوات و حدود ۲۲ هزار مگاوات برسد.

رفع این کسری نیز بر اساس بررسی‌های موجود نیازمند سرمایه‌گذاری دست‌کم ۱۰ میلیارد دلاری است که البته فرآیندی زمان‌بر است و تازه این عدد فقط برای جبران کسری فعلی کفاف می‌دهد و برای توسعه نیروگاه‌ها و شبکه‌های برق دست‌کم ۲۰ میلیارد دلار دیگر و برای به‌روز‌رسانی شبکه برق ۳۵ میلیارد دلار سرمایه لازم است.
این یعنی صنعت برق کشور در مجموع به رقمی حدود ۶۵ میلیارد دلار برای رسیدن به نقطه پایداری نیاز دارد؛ سرمایه‌ای که در شرایط تحریمی بار بزرگی روی دوش کشور می‌گذارد.