۱۰ علت جوش آوردن ماشین + اگر خودرو جوش آورد چه کنیم؟

به گزارش خبرنگار پرشین خودرو، علت جوش آوردن ماشین هرچه که باشد، اگر در حین رانندگی موتور خودرو جوش بیاورد و همچنان به حرکت ادامه دهید ممکن است به بخش‌های مختلف خودرو آسیب جدی وارد بیاید یا حتی موتور قفل کند. چنین حالتی می‌تواند عواقب ناگواری مثل تصادف، آسیب دیدگی جدی قطعات ماشین و تحمیل هزینه‌ای سنگین برای تعمیرات را دربر داشته باشد.

در این گزارش بررسی خواهیم کرد که دلایل جوش آوردن خودرو چه هستند و اگر موتور اتومبیل زیادی داغ کرد، چه اقدامی بایست انجام داد.

نشانه‌های جوش آوردن موتور خودرو

برای اینکه بتوانید پیش از رسیدن دمای موتور به نقطه بحرانی اقدامات لازم را برای خنک کردنش انجام دهید، بایستی با علائم جوش آوردن موتور خودرو آشنا باشید. رایج‌ترین نشانه‌های هشدار این وضعیت عبارتند از:

• خروج بخار (شبیه دود سفید) از زیر کاپوت؛
• بالا رفتن ناگهانی عقربه دمای موتور تا H یا محدوده قرمز روی آمپر کیلومترشمار؛
• استشمام بوی غیرعادی از سمت موتور، به‌خصوص بوی شیرین ناشی از نشت مایع خنک‌کننده یا بوی سوختگی مربوط به نشت روغن.

به‌محض مشاهده این علائم، خودرو را متوقف کرده، موتور را خاموش کنید و با نزدیک‌ترین تعمیرگاه تماس بگیرید.

چرا ماشین جوش می آورد؟

۱. کمبود مایع خنک کننده

مایع خنک‌کننده ترکیبی از ضدیخ (اتیلن گلیکول) و آب است که در دماهای پایین نیز یخ نمی‌زند. وظیفه آن حفظ دمای مناسب موتور و جلوگیری از جوش آوردن ماشین است. اگر به دلیل نشت، انسداد یا خرابی پمپ، مایع خنک‌کننده به رادیاتور نرسد، دمای موتور بالا می‌رود.

۲. خرابی ترموستات

ترموستات وظیفه تنظیم جریان مایع خنک‌کننده در موتور را بر عهده دارد و تنها زمانی اجازه جریان آن را می‌دهد که دمای موتور بالا رفته باشد. اگر ترموستات نتواند به‌درستی عمل کند و دریچه‌ها را باز نکند، مایع خنک‌کننده به رادیاتور نمی‌رسد و در نتیجه موتور بیش از حد داغ می‌شود. این یکی از رایج‌ترین دلایل جوش آوردن خودرو است.

۳. فن رادیاتور معیوب

پس از جذب گرمای موتور، مایع خنک‌کننده وارد رادیاتور شده و به کمک فن خنک می‌شود. اگر فن رادیاتور به‌درستی کار نکند، فرایند کاهش دما مختل شده و باعث کاهش عملکرد سیستم خنک‌کننده می‌شود. اگر مشکل خرابی فن ماشین و جوش آوردن حل نشود، می‌تواند تبدیل به دلیل داغ شدن بیش از حد موتور ماشین شود.

۴. پایین بودن سطح روغن موتور

روغن موتور نه‌تنها وظیفه روانکاری قطعات را دارد، بلکه به کاهش گرمای اضافی نیز کمک می‌کند. در صورت کاهش سطح روغن، اصطکاک بالا رفته و گرمای بیش‌ازحد ایجاد می‌شود که می‌تواند از علت جوش آوردن ماشین باشد.

۵. آسیب‌دیدگی مخزن انبساط

امروزه تقریباً تمام خودروها به مخزن انبساط برای کنترل فشار سیستم خنک‌کننده مجهز هستند. اگر این مخزن نتواند فشار را از رادیاتور خارج کند، ممکن است فشار بالا رفته و منجر به جوش آوردن ماشین شود.

۶. جریان هوای محدود به رادیاتور

برای دفع حرارت از مایع خنک‌کننده، رادیاتور به جریان هوای کافی نیاز دارد. در صورت مسدود شدن جلوپنجره خودرو یا آسیب دیدن پره‌های رادیاتور، این جریان هوا کاهش می‌یابد.

۷. فشار بیش‌ازحد به موتور

کشیدن بار سنگین، رانندگی مداوم در ترافیک سنگین، حمل بار بیش‌ازحد یا رانندگی در مسیرهای سربالایی می‌تواند فشار زیادی به موتور وارد کند. این موارد، بدون افزایش دور موتور (RPM) می‌تواند سیستم خنک‌کننده را از کار بیندازد.

۸. نشتی یا خرابی واشر سرسیلندر

واشر سرسیلندر وظیفه آب‌بندی محفظه احتراق را دارد تا مایع خنک‌کننده به داخل سیلندرها نفوذ نکند. اگر این واشر خراب یا سوراخ شود، مایع وارد سیلندر می‌شود، راندمان خنک‌کننده پایین می‌آید و دمای موتور بالا می‌رود. نشت آب از موتور و بالا رفتن دما باید بسیار جدی گرفته شود.

۹. خرابی پمپ آب

پمپ آب وظیفه گردش مایع خنک‌کننده در سیستم را بر عهده دارد. اگر پمپ فرسوده یا خراب باشد، جریان مایع به‌درستی انجام نمی‌شود. این کاهش جریان، یکی از رایج‌ترین دلایل جوش آوردن خودرو است.

۱۰. گرفتگی پره‌های رادیاتور یا کندانسور

رادیاتور و کندانسور از پره‌های متعدد برای انتقال گرما استفاده می‌کنند. در طول زمان، این پره‌ها با گردوغبار یا زباله مسدود می‌شوند و جریان هوا را کاهش می‌دهند. در نتیجه، راندمان خنک‌کننده کاهش یافته و دمای موتور بالا می‌رود. هوا گرفتن سیستم خنک‌کننده هم علت دیگری است که در صورت عدم رسیدگی، می‌تواند منجر به جوش آوردن ماشین شود.

اگر ماشین جوش آورد چه کنیم؟

اگر در حین رانندگی متوجه شدید چراغ هشدار روی داشبورد روشن شده، بویی غیرعادی از سمت موتور به مشام می‌رسد، از زیر کاپوت دود بلند می‌شود یا عملکرد خودرو غیرطبیعی است، رعایت نکات زیر می‌تواند از آسیب بیشتر به وسیله‌ی نقلیه‌تان جلوگیری کند. چنین علائمی معمولاً به علت جوش آوردن ماشین بروز می‌کنند و نباید آن‌ها را نادیده گرفت.

۱. توقف ایمن و بررسی وضعیت

به‌محض مشاهده‌ی هرگونه نشانه‌ی غیرعادی، خودرو را در محلی امن و خلوت متوقف کرده و موتور را خاموش کنید. ادامه‌ی رانندگی در شرایطی که احتمال دارد موتور آسیب دیده باشد، ممکن است منجر به صدمات جدی و غیرقابل جبران شود. علت جوش آوردن ماشین ممکن است از کمبود آب رادیاتور تا مشکلات فنی پیچیده‌تر باشد، بنابراین توقف به‌موقع اهمیت حیاتی دارد.

۲. کاهش سرعت خودرو

اگر امکان توقف کامل در محل امن را ندارید، کاهش سرعت خودرو می‌تواند موجب جریان یافتن هوا در اطراف موتور و خنک شدن طبیعی آن شود. اما اگر خودرو در حال توقف باقی بماند و موتور همچنان روشن باشد، حرارت اضافی تولید خواهد شد که مشکل را تشدید می‌کند. در مواردی که علت جوش آوردن ماشین ناشی از تهویه‌ی نامناسب یا توقف طولانی باشد، این اقدام موقتی می‌تواند مفید واقع شود.

۳. روشن کردن بخاری اتومبیل

خاموش کردن کولر و روشن کردن بخاری با بالاترین درجه ممکن، می‌تواند به انتقال گرمای اضافی از موتور به داخل کابین کمک کرده و فرآیند خنک‌سازی را تسریع کند. هرچند این روش موقتی است، اما در مواقع اضطراری کارساز خواهد بود.

۴. باز کردن پنجره‌ها

هدف این است که تا جای ممکن گرمای داخل خودرو تخلیه شود. باز کردن تمامی پنجره‌ها یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای خروج هوای گرم از کابین است. اگر علت بخار کردن کاپوت به فشار بیش از حد بر سیستم خنک‌کننده مربوط باشد، کاهش مکانیکی دمای داخلی می‌تواند تا حدی چاره‌ساز شود.

۵. از خدمات امداد جاده‌ای کمک بگیرید

بهترین و مطمئن‌ترین گزینه تماس با خدمات امداد خودرو یا تعمیرگاه سیار است. تلاش برای تعمیر ماشین جوش آورده به‌تنهایی ممکن است خطرناک باشد، به‌خصوص اگر دلایل جوش آوردن خودرو به خرابی‌های فنی پیچیده مرتبط باشد.

نکته مهم: تا زمانی که خودرو به‌طور کامل خنک نشده، درب کاپوت را باز نکنید.

پس از توقف کامل و خاموش کردن موتور، هرگز بلافاصله درب کاپوت را بالا نزنید. بسته به مدت زمان فعالیت خودرو، ممکن است مایع خنک‌کننده بیش از حد داغ شده و تحت فشار شدید در سیستم خنک‌کننده قرار گرفته باشد. فقط زمانی که دمای خودرو به حالت عادی بازگشت، می‌توان درب کاپوت را با احتیاط باز کرد.

برای اطمینان از خنک شدن کامل خودرو، دمای نمایش‌داده‌شده در آمپر حرارت را زیر نظر بگیرید تا از وضعیت «داغ» به حالت «سرد» تغییر کند. این فرآیند ممکن است تا ۳۰ دقیقه به طول بینجامد. توجه داشته باشید که در برخی خودروها، آمپر دما فقط زمانی فعال است که سوییچ در حالت روشن قرار داشته باشد.

چگونه از جوش آوردن خودرو جلوگیری کنیم؟

۱. در سایه پارک کنید

پارک کردن خودرو در زیر نور مستقیم آفتاب، هم باعث افزایش دمای کابین و هم افزایش حرارت درون موتور می‌شود. سرد شدن کابین پس از روشن کردن کولر هم در چنین شرایطی زمان‌برتر خواهد بود.

در صورت امکان، خودروی خود را در محل سایه‌دار پارک کنید؛ خصوصاً اگر قصد توقف طولانی دارید. استفاده از چادر خودرو نیز می‌تواند به کاهش جذب گرما کمک کند. این اقدامات ساده در جلوگیری از دلایل جوش آوردن خودرو مؤثر هستند.

۲. پنجره‌ها را کمی باز بگذارید

بستن کامل پنجره‌ها هنگام پارک باعث حبس شدن هوای گرم در داخل خودرو می‌شود. باز گذاشتن کمی از شیشه‌ها، امکان تهویه طبیعی و خروج هوای گرم را فراهم می‌کند. اگر خودرو شما سانروف دارد، می‌توانید آن را کمی باز بگذارید تا جریان هوا برقرار شود.

۳. استفاده هوشمندانه از کولر خودرو

استفاده‌ی صحیح از سیستم تهویه نه‌تنها باعث افزایش راحتی می‌شود بلکه از فشار بیش‌ازحد بر موتور نیز جلوگیری می‌کند. برای مثال، کولر را بلافاصله در حالت چرخش داخلی روشن نکنید. ابتدا از حالت هوای تازه استفاده کنید تا هوای گرم داخلی خارج شود. پس از خنک شدن کابین، می‌توانید حالت چرخش داخلی را فعال نمایید. این کار از جمله روش‌های پیشگیری از علت جوش آوردن ماشین در فصول گرم سال است.

۴. نصب شیشه دودی مجاز

استفاده از فیلم‌های تیره و مجاز روی شیشه‌های خودرو می‌تواند مقدار زیادی از تابش خورشیدی را مسدود کند. رنگ‌های روشن گرمای بیشتری را وارد می‌کنند، درحالی‌که سایه‌های تیره مانند مشکی زغالی تا ۹۵٪ از اشعه‌های فرابنفش و مادون‌قرمز را جذب کرده و فضای داخلی را بین ۳۰ تا ۵۰ درجه فارنهایت خنک‌تر نگه می‌دارند.

بااین‌حال، باید به محدودیت‌های قانونی و دید راننده توجه داشت. در این مقاله حد مجاز برای دودی کردن شیشه را توضیح داده‌ایم.

۵. بررسی عملکرد فن‌های خنک‌کننده

فن‌های برقی که در پشت رادیاتور نصب شده‌اند، باید زمانی که دمای موتور به سطح مشخصی می‌رسد، به‌صورت خودکار روشن شوند. عملکرد این فن‌ها را می‌توان به‌صورت بصری یا با استفاده از دستگاه OBDII بررسی کرد. در صورت مشاهده خرابی، بلافاصله نسبت به تعویض آن اقدام کنید. ایراد در این فن‌ها، می‌تواند یکی از دلایل داغ شدن ماشین در ترافیک باشد.

۶. سرویس کامل کولر خودرو

پیش از شروع فصل گرما، انجام بررسی تخصصی و سرویس کامل کولر خودرو اهمیت زیادی دارد. این فرآیند شامل بررسی نشتی گاز مبرد، عملکرد کمپرسور، شست‌وشوی روغن آلوده و تعویض فیلتر خشک‌کن می‌شود. اگر نشتی وجود داشته باشد، باید فوراً برطرف شود تا از کاهش گاز مبرد جلوگیری شود.

۸. شست‌وشوی رادیاتور

با گذشت زمان، زنگ‌زدگی، املاح و رسوبات درون رادیاتور جمع می‌شوند و مسیر عبور مایع خنک‌کننده را مسدود می‌کنند. برای حل این مشکل، استفاده از کیت شست‌وشوی رادیاتور توصیه می‌شود. کافی است مایع قدیمی را تخلیه کنید، رادیاتور را با آب شست‌وشو دهید و سپس آن را با ترکیبی از مایع خنک‌کننده تازه و آب مقطر پر کنید.

جمع‌بندی

دلایل جوش آوردن خودرو می‌تواند هرچیزی باشد؛ از کمبود مایع خنک‌کننده گرفته تا بار اضافی و خرابی فن. سرویس منظم سیستم خنک‌کننده، روغن موتور و رادیاتور، می‌تواند از بروز علت جوش آوردن ماشین جلوگیری کرده و عمر مفید خودرو را افزایش دهد.

اگر حین رانندگی ماشین شما جوش آورد، به هیچ عنوان به رانندگی ادامه ندهید. بلافاصله کنار بزنید، خودرو را خاموش کنید و اجازه بدهید خنک شود. در صورت نیاز، برای جلوگیری از آسیب بیشتر خودرو را با یدک‌کش به تعمیرگاه منتقل کنید تا علت دقیق بررسی و رفع شود./

سؤالات متداول

۱. آیا جوش آوردن مداوم نشانه خرابی ترموستات است؟

بله، اگر ترموستات درست باز و بسته نشود، جریان مایع خنک‌کننده مختل شده و باعث جوش آوردن مداوم می‌شود. این مشکل یکی از دلایل رایج بالا رفتن دمای موتور است.

۲. چگونه از جوش آوردن ماشین در تابستان جلوگیری کنیم؟

با بررسی منظم سطح آب رادیاتور، سلامت فن و تعویض به‌موقع مایع خنک‌کننده می‌توان از جوش آوردن جلوگیری کرد. رانندگی با سرعت متعادل و خودداری از توقف‌های طولانی در گرما هم مؤثر است.

۳. آیا نشت آب رادیاتور باعث بالا رفتن دمای موتور می‌شود؟

بله، نشت آب باعث کاهش سطح مایع خنک‌کننده شده و در نتیجه موتور به‌خوبی خنک نمی‌شود. این موضوع می‌تواند یکی از دلایل اصلی داغ شدن بیش از حد موتور باشد.

۴. در ترافیک سنگین چطور از داغ شدن موتور جلوگیری کنیم؟

اطمینان از سلامت فن خنک‌کننده و تمیز بودن رادیاتور در این شرایط بسیار مهم است. می‌توانید کولر را خاموش کنید و گاهی خودرو را در حالت خلاص نگه دارید تا فشار موتور کمتر شود.

۵. هزینه تعمیر ماشین جوش آورده چقدر است؟

هزینه تعمیر بسته به نوع خرابی متفاوت است، اما ممکن است از چند صدهزار تا چند میلیون تومان متغیر باشد. تشخیص دقیق تنها پس از بررسی کامل خودرو امکان‌پذیر است.