آیا اخوان المسلمین خود را منحل کرده است؟ ماجرای بیانیه انحلال این گروه چیست و چقدر صحت دارد؟

شفقنا- اخیرا بیانیه ای منسوب به گروه اخوان المسلمین مصر در فضای مجازی منتشر شده است که در آن بیانیه این گروه «از انحلال خود در راستای منافع کنونی مصر خبر داده است.» اما آیا این بیانیه صحت دارد؟  ماجراي آن چه بوده است؟

به گزارش شفقنا،  در بیانیه‌ای که با عنوان اخوان المسلمین در شبکه‌های اجتماعی منتشر شد، آمده است: «پس از بررسی‌های دقیق داخلی، تأمل عمیق در مورد واقعیت‌های کنونی مصر و احساس مسئولیت ملی و مذهبی، اخوان المسلمین مصر تصمیم خود را برای انحلال رسمی این گروه در مصر، توقف کامل تمام فعالیت‌های سیاسی و اختصاص دادن خود صرفاً به فعالیت‌های تبلیغی و آموزشی، به گونه‌ای که در چارچوبی مسالمت‌آمیز و خالصانه برای رضای خدا، و در راستای خدمت ارزش‌های اسلامی و اجتماعی باشد، اعلام می‌کند.»

در این بیانیه همچنین آمده است: «همزمان با اتخاذ این تصمیم جدی و تاریخی، این پیام را به رژیم مصر می‌فرستیم، به این امید که این تصمیم به شکستن بن‌بست سیاسی و گشودن افق‌های جدید برای آشتی ملی، از جمله آزادی زندانیان سیاسی و ایجاد فضایی مساعد برای یک مسیر سیاسی جدید که در خدمت منافع ملت و شهروندان آن باشد، کمک کند.»

در ادامه این بیانیه آمده است: «در تأیید خلوص نیت خود، کناره‌گیری کامل خود را از فعالیت‌های سیاسی و رسانه‌ای در داخل و خارج از کشور اعلام می‌کنیم و عرصه سیاسی را در تمام جنبه‌های آن، بدون مخالفت یا دخالت، به رژیم موجود واگذار می‌کنیم تا بتواند مسئولیت کامل خود را در اداره امور کشور، دستیابی به توسعه و بازگرداندن ثبات بر عهده بگیرد.»

در پایان این بیانیه نیز آمده است: «ما آماده‌ایم تا به این موضع خود تا طولانی‌ترین مدت زمان ممکن که دولت درخواست کرده است، پایبند باشیم، زیرا معتقدیم منافع مصر بالاتر از همه ملاحظات است و آرامش و آشتی را بر درگیری و رویارویی اولویت می‌دهیم. از خداوند می‌خواهیم که مصر را در همه امور خیر موفق کند و مردمش را در عشق و وحدت متحد سازد.ولله ولی التوفیق»

فتحی ابونصر و انحلال اخوان المسلمین؟

فتحی ابونصر استاد و محقق یمنی دانشگاه ملک فیصل عربستان سعودی نیز پس از انتشار این بیانیه در شبکه­های اجتماعی، در مقاله ای تحت عنوان «اخوان المسلمین خود را منحل کرد: لحظه تاریخی در مصر جدید» آورد: اخوان المسملین در یک اقدام غافلگیرانه که سرو صدای زیادی در محافل سیاسی و رسانه‌ای داخل و خارج از مصر به راه انداخته، در بیانیه‌ای رسمی انحلال خود و پایان فعالیت‌های سیاسی و سازمانی خود را اعلام، و حمایت کامل خود را از دولت مصر و نهادهای دولتی در «مرحله جدیدی از سازندگی» ابراز کرد.

وی در ادامه ای مقاله آورد: این بیانیه که تاریخی توصیف شد، لحنی انتقادی و جدی داشت و مسیر جدیدی را مطرح می‌کرد که با مسیر این گروه در طول تقریباً یک قرن فعالیت مذهبی و سیاسی، تفاوت اساسی داشت.

به یاد داشته باشید، اخوان المسلمین در سال ۱۹۲۸ توسط حسن البنا تأسیس شد و به سرعت به بزرگترین جنبش اسلامی در مصر و جهان عرب تبدیل شد.

با وجود اینکه بارها ممنوع‌الفعالیت شد و مورد آزار و اذیت قرار گرفت، تا زمان به قدرت رسیدن پس از انقلاب ژانویه ۲۰۱۱ حضوری قدرتمند در صحنه عمومی داشت، اما در سال ۲۰۱۳ در پی قیام مردمی گسترده علیه حکومت وابسته به آن سرنگون شد.

ناظران معتقدند که اعلام انحلال این گروه، پایان یک دوره طولانی جنجال و درگیری بین دولت مصر و این گروه است که بارها به سوءاستفاده از دین برای اهداف سیاسی و تلاش برای تأسیس یک دولت مذهبی که با ماهیت دولت مدنی و ملی که به تکثرگرایی و شهروندی اعتقاد دارد، در تضاد است، متهم شده است.

ابونصر در ادامه نوشت: آنچه در این لحظه تاریخی مهم است، نه فقط اعلام انحلال، بلکه اذعان علنی به اشتباهات دهه‌های گذشته و در نهایت همراهی با صدای دولت و مردم است.

این بیانیه چقدر صحت دارد؟

در پی انتشار این بیانیه واکنش­هایی از سوی برخی شخصیت­ها و سایت­ها درباره صحت یا عدم صحت این بیانیه منتشر شد. از آن جمله «احمد سلطان»، محقق امور جنبش‌های اسلامی، در اظهاراتی حقیقت پشت بیانیه‌ای که چند روز پیش در خصوص انحلال اخوان المسلمین منتشر شده بود، افشا کرد.

سلطان در صفحه شخصی فیسبوک خود نوشت: «بیانیه منتشر شده در مورد کناره‌گیری اخوان المسلمین از فعالیت سیاسی، ساختگی و نادرست است و صرفاً مانور برخی احزاب است.»

به نقل از وبسایت مصری «نیوز روم»، وی در مطالب خود افزود: «اتفاقاً، گروه صلاح عبدالحق (که به روایت سایت اخوان، به عنوان جبهه لندن شناخته می‌شود) ایده مشابهی را پیشنهاد دادو آن ایده کناره‌گیری از فعالیت سیاسی حداقل به مدت ۱۰ سال در ازای توافقی که شامل آزادی زندانیان نیز می‌شد. آنها به دنبال مذاکره در این مورد بودند و پیش از این با دو محقق که به دلیل روابط نزدیکشان با مقامات مصری در لبنان و آذربایجان شناخته شده بودند، دیدار کردند، اما این ابتکار عمل توسط قاهره رد شد.»

او ادامه داد: «گروه محمود حسین (معروف به جبهه استانبول/اخوان آنلاین) تاکنون رویکرد مذاکره را به کلی رد کرده و ابتکار گروه صلاح عبدالحق را نیز رد کرده و آن را نقض اصول اخوان المسلمین دانسته است. گروه دفتر عمومی (جریان تغییر/دبیرخانه عمومی اخوان) نیز این موضوع را رد می‌کند و تغییر قهری را ضروری می‌داند و سایر زیرگروه‌ها نیز مواضع متفاوتی دارند.»

این محقق جنبش‌های اسلام‌گرا، نظر خود را با این جمله به پایان رساند: «خلاصه مطلب این است که اخوان المسلمین اساساً در سطح استراتژیک ناکارآمد است. جناحی در درون آن روی عادی‌سازی روابط با این گروه از طریق نیروهای خارجی مختلف حساب باز می‌کند، در حالی که قاهره با آن مخالفت می‌کند. اما در سطح تاکتیکی، ما از دامن زدن به جنجال در رسانه‌های اجتماعی دریغ نخواهیم کرد.»

النهار: بیانیه انحلال اخوان المسلمین جعلی است

سایت روزنامه النهار لبنان نیز در پی انتشار این بیانیه در مطلبی نوشت: حساب‌های کاربری مختلف در شبکه‌های اجتماعی بیانیه‌ای منتسب به اخوان المسلمین را منتشر کردند که ادعا می‌کردند این گروه «انحلال خود در مصر و قصد خود برای اختصاص دادن خود به کارهای مذهبی و آموزشی» را اعلام کرده است در حالی که این بیانیه کاملاً ساختگی است.

النهار افزود: با این حال، جستجو در منابع رسمی اخوان المسلمین در تلگرام و فیسبوک و همچنین وب سایت رسمی آن نشان داد که این بیانیه توسط هیچ یک از گروه های وابسته به آن منتشر نشده است و این یعنی اینکه این بیانیه کاملاً ساختگی است.

شایان ذکر است که حساب رسمی موسوم به«دفتر رسانه‌ای اخوان المسلمین» در سایت ایکس بیانیه‌ای منتشر کرد و در آن آورد: «اخوان المسلمین مواضع و بیانیه‌های رسمی خود را منحصراً در وب‌سایت رسمی این گروه و حساب‌های رسمی رسانه‌های اجتماعی و از طریق سخنگویان رسمی که نماینده این گروه هستند، منتشر می‌کند. این گروه به همه طرف‌های ذینفع توصیه می‌کند که این حساب‌ها و پلتفرم‌ها را دنبال کنند، بیانیه‌ها را از منابع آنها دریافت کنند و صفحات و حساب‌های ناشناس و فاقد اعتبار را نادیده بگیرند.»

در ادامه مطلب النهار آمده است: شایان ذکر است که بیانیه جعلی منتشر شده مشابه بیانیه‌ای است که در تاریخ 30 ژوئن 2019 توسط رسانه‌های خبری بین‌المللی منتشر شد و آن را به اخوان المسلمین نسبت دادند که در آن این گروه از اختلاف داخلی شدید و درگیری بین سه جناح اصلی که از نظر ساختاری و اداری مجزا هستند، رنج می‌برد. این بیانیه از اتخاذ جهت‌گیری جدید برای دوره آینده، در پس زمینه آنچه که آن را «واقعیت جدید» پس از مرگ محمد مرسی، رئیس جمهور سابق، و «پس از بررسی‌های داخلی متعدد» توصیف کرد، خبر داد.

این سایت در پایان این نتیجه را منتشر کرده است که «بیانیه منتشر شده که به اخوان المسلمین نسبت داده می‌شود، نادرست است. حساب رسمی این گروه در X هرگونه ارتباط با بیانیه‌ها یا اعلامیه‌های صادر شده خارج از کنترل آن را رد کرده است.»

منابع:  النهار، النقابی الجنوبی و نیوز روم و سایت رسمی اخوان المسملین