سند مالکیت تالاب پریشان در استان فارس، به نام دولت جمهوری اسلامی ایران و به نمایندگی اداره کل حفاظت محیط زیست استان فارس در حالی صادر شد که وضعیت آبی آن و سایر تالاب‌های استان به دلیل کاهش بارش در سال آبی جاری چندان مطلوب نیست.
به گزارش همشهری آنلاین، صدور سند تالاب‌های فارس بر طبق قانون حفاظت، احیاء و مدیریت تالاب‌های کشور و ماده ۱۶ قانون حفاظت و بهسازی محیط‌زیست با همکاری شورای حفظ حقوق بیت‌المال استان فارس صادر شده است. تا کنون نقشه حد بستر و حریم تالاب‌های ارژن، هفت برم، مهارلو، بختگان و طشک توسط شرکت آب منطقه‌ای فارس تهیه و این نقشه‌ها به اداره کل ثبت اسناد و املاک استان جهت صدور سند تحویل شده است.
تعیین حریم و بستر ۶ تالاب
معاون محیط طبیعی فارس درباره روند صدور اسناد مالکیت تالاب‌های فارس و وضعیت فعلی این تالاب‌ها می‌گوید: فرایند صدور اسناد برای تالاب‌های فارس مقدماتی دارد. مهم‌ترین این مقدمات، تعیین دقیق حد بستر و حریم تالاب‌هاست. تا امروز برای شش تالاب از مجموع ۱۴ تالاب استان این محدوده‌ها مشخص شده است؛ از جمله بختگان، پریشان، هفت‌برم، ارژن، طشک، و مهارلو. این نقشه‌ها را شرکت آب منطقه‌ای تهیه کرده و ما هم آن‌ها را تحویل اداره ثبت اسناد داده‌ایم. البته در مسیر ثبت، برخی مکاتبات و تأییدیه‌ها باید از سوی اداره ثبت پیگیری شود.
نبی‌الله مرادی هرچند توضیح می‌دهد که فقط ۶ تالاب وارد فاز نهایی شده‌اند، اما تاکید می‌کند که این ۶ تالاب از نظر وسعت، بیش از ۹۰ درصد تالاب‌های استان را تحت‌پوشش قرار می‌دهند. بقیه تالاب‌ها به لحاظ وسعت کوچک هستند. تالاب‌های کوچکتر نظیر برم شور، کم‌جان، پاقلات، هیرم هم هستند، اما به دلیل وسعت کم در اولویت‌های بعدی هستند.
محیط‌زیست مالک شد
به اعتقاد معاون محیط طبیعی فارس با صدور سند مالکیت دیگر کسی نمی‌تواند مدعی مالکیت باشد یا برای زمین‌های اطراف آن سند بگیرد. این به معنای تثبیت مالکیت دولتی و تسهیل روندهای حقوقی در مقابله با تخریب، تصرف یا آلودگی است. پیش از این، اگر تعرضی به تالاب می‌شد، محیط زیست باید ابتدا ثابت می‌کرد نماینده دولت است، اما حالا با سند رسمی، محیط زیست مستقیما به عنوان مالک وارد عمل می‌شود و پرونده‌های قضایی راحت‌تر رسیدگی می‌شوند.
نبی‌الله مرادی توضیح می‌دهد: نکته مهم دیگر این است که سازمان منابع طبیعی با حجم وسیعی از اراضی ملی درگیر و طبیعی است که نتواند همه عرصه‌ها را به‌طور کامل رصد کند، اما اراضی تالابی محدودند و یگان حفاظت محیط زیست با نیروهای مستقر شبانه‌روزی، می‌تواند مراقبت مؤثری انجام دهد.
وضعیت پرشدگی تالاب‌های استان
میزان بارش در استان نسبت به سال قبل ۳۰ درصد کاهش یافته و نسبت به میانگین ۵۰ ساله، کاهش بارندگی به ۳۴.۵ درصد رسیده است. این کاهش بارش منجر به کاهش آب‌های سطحی و خشکی چشمه‌ها شده است.
معاون محیط طبیعی فارس می‌گوید: این کم‌بارشی طبیعتا روی وضعیت تالاب‌ها نیز تأثیر گذاشته است. هر جا چشمه دائمی وجود دارد، اندکی آب در تالاب دیده می‌شود، اما در مجموع، بیشتر آن‌ها خشک هستند. مهارلو بیشتر از همه تالاب‌ها و حدود ۳۰ درصد آب دارد. کمتر از همه نیز کافتر، پریشان و بختگان است. تالاب طشک حدود ۱۰ تا ۱۵ درصد آب دارد.
تالاب برم شور با وجود کوچکی، حدود ۷۵ درصد آب دارد. برم فیروز که تالابی کوهستانی است و در ارتفاعات قرار دارد، از ذوب برف‌ها بهره برده و حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد آن پرآب است. تالاب هفت‌برم حدود ۲۰ درصد آب دارد. ارژن و هیرم تقریبا خشک شده‌اند. در مجموع آخرین بررسی‌های ما با تصاویر ماهواره‌ای نشان می‌دهد به‌طور میانگین فقط ۲۰ تا ۳۰ درصد از سطح تالاب‌های فارس دارای آب است.
ارژن تقریباً خشک است، اما چشمه‌ای دائمی در نزدیکی‌اش دارد که هنوز کمی رطوبت ایجاد می‌کند. با این حال خوشبختانه هنوز کانون گردوغبار جدی از این تالاب‌ها ایجاد نشده. بختگان و پریشان پتانسیل این پدیده را دارند، اما تا امروز گزارشی مبنی بر وقوع آن نداشتیم. البته تابستان امسال ممکن است این نگرانی جدی‌تر شود.
نبی‌الله مرادی درباره وضعیت حقابه تالاب‌های فارس می‌گوید: فقط در بالادست حوضه آبخیز تالاب‌های بختگان و طشک سد (۳سد) وجود دارد و بقیه از چشمه‌های دائمی سیراب می‌شوند. برنامه‌ای برای رهاسازی ۴۰ میلیون متر مکعب آب در خردادماه برای دو تالاب در نظر گرفته شده تا بتوانیم بستر تالاب‌ها را کمی مرطوب نگه داریم. امسال فلامینگوها در مهارلو زادآوری خوبی داشتند.
سندهای بیشتری در راه است
با وجود اختلافاتی که درباره مالکیت تالاب‌های کشور بین سازمان منابع طبیعی، وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست وجود داشت برای چند تالاب به نام سازمان حفاظت محیط زیست سند صادر شده است. دلیل اصلی این اتفاق، تغییر رویکرد حقوقی و تفسیر جدید قانون کاداستر (حدنگار) طی چند سال اخیر به ویژه پس از صدور رأی معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری در سال ۱۴۰۰ است. در بند ۱۰ ابلاغیه معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری (۴ مرداد ۱۴۰۰) آمده بود: «با توجه به اینکه سازمان حفاظت محیط زیست متولی قانونی حفاظت از تالاب‌ها است، اسناد مالکیت باید به نام دولت جمهوری اسلامی ایران به نمایندگی سازمان حفاظت محیط‌زیست صادر شود.»
تا کنون برای تالاب‌های صالحیه در البرز، نخیلو و حله در استان بوشهر، تالاب‌های استان قم، و چند روز پیش برای پریشان در استان فارس سند مالکیت به نام سازمان حفاظت محیط زیست صادر شده است.
source