شفقنا – چهار منبع مطلع به شبکه خبری سیانان گفتند که دولت دونالد ترامپ موضوع کمک به ایران برای دسترسی به حدود ۳۰ میلیارد دلار جهت راهاندازی یک برنامه هستهای غیرنظامی برای تولید انرژی، کاهش تحریمها، و آزادسازی میلیاردها دلار از داراییهای مسدودشده تهران را مورد بررسی قرار داده است — تمامی این موارد در راستای تلاش فزاینده برای بازگرداندن جمهوری اسلامی به میز مذاکره بوده است.
به گزارش سرویس ترجمه شفقنا، این منابع ادعا کردند در هفتههای اخیر و علیرغم جنگ بین تهران و رژیم صهیونیستی، که بازیگران کلیدی از آمریکا و خاورمیانه در پشت پرده با ایرانیها گفتگوهایی داشتهاند. این مذاکرات پس از توافق آتشبس نیز ادامه یافتهاند.
مقامهای دولت ترامپ تأکید کردهاند که چندین پیشنهاد مطرح شده است؛ این پیشنهادها مقدماتی و در حال تکامل هستند، اما یک شرط ثابت و غیرقابل مذاکره وجود دارد: عدم غنیسازی اورانیوم از سوی ایران — موضوعی که تهران همواره اعلام کرده از آن دست نخواهد کشید. با این حال، طبق اظهارات دو منبع، حداقل یک پیشنویس ابتداییِ یک طرح پیشنهادی شامل مشوقهایی برای ایران بوده است.
برخی از جزئیات در جلسهای محرمانه و چندساعته بین نماینده ویژه آمریکا، استیو ویتکاف، و نمایندگان کشورهایی از خلیج فارس در کاخ سفید در روز جمعه گذشته بررسی شدهاند. دو منبع آگاه از این جلسه این مسئله را تایید کردند.
مقامهای دولت ترامپ و منابع آگاه از این پیشنهاد به سیانان گفتهاند که از جمله موضوعات مورد بحث که پیشتر علنی نشده بود، موضوع سرمایهگذاری حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیارد دلاری در یک برنامه هستهای غیرغنیسازی جدید در ایران جهت استفاده برای اهداف انرژی غیرنظامی است.
یک مقام تأکید کرده که این پول مستقیماً از سوی آمریکا تأمین نمیشود، بلکه ترجیح داده میشود همپیمانان عرب این هزینهها را بپردازند. سرمایهگذاری در تأسیسات انرژی هستهای ایران، در دورهای پیشین مذاکرات نیز مورد بحث قرار گرفته بود.
یکی از مقامات دولت ترامپ به سیانان گفت: آمریکا مایل است که رهبری این مذاکرات را بر عهده بگیرد. اما کسی باید هزینه ساخت این برنامه هستهای را بپردازد و ما متعهد به پرداخت آن نخواهیم بود.
از دیگر مشوقهای این پیشنویس، رفع احتمالی برخی از تحریمهای ایران و اجازه دسترسی تهران به حدود ۶ میلیارد دلار از داراییهای بلوکهشدهاش در حسابهای بانکی خارجی است.
یکی دیگر از ایدههایی که هفته گذشته مطرح شده و در حال بررسی است، پیشنهاد پرداخت هزینه برای جایگزینی تأسیسات هستهای فردو با یک برنامه غیرغنیسازی توسط متحدان آمریکا در خلیج فارس است — تأسیساتی که آخر هفته گذشته هدف حملات آمریکا قرار گرفت و میزان خسارات وارده به آن هنوز مشخص نیست. هنوز مشخص نیست که آیا ایران میتواند از این سایت استفاده کند یا خیر، و همچنین روشن نیست که آیا این پیشنهاد به صورت جدی در حال بررسی است یا خیر.
یکی از منابع آگاه از این مذاکرات به سیانان گفت ایدههای زیادی از سوی افراد مختلف مطرح میشود و خیلیها تلاش میکنند خلاقانه عمل کنند.
منبعی دیگر که با جزئیات پنج دور نخست گفتگوهای ایران و آمریکا آشنایی دارد، گفت: اصلاً مشخص نیست که چه اتفاقی خواهد افتاد.
ویتکاف روز چهارشنبه به سیانبیسی گفت که آمریکا به دنبال دستیابی به یک «توافق صلح جامع» است. همچنین یک مقام دولت ترامپ تأکید کرد که همه پیشنهادها با هدف جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای طراحی شدهاند.
آمریکا اعلام کرده که ایران میتواند برنامه هستهای برای اهداف صلحآمیز غیرنظامی داشته باشد، اما اجازه غنیسازی اورانیوم برای این برنامه را نخواهد داشت. در عوض، آمریکا پیشنهاد کرده ایران میتواند اورانیوم غنیشده را وارد کند. ویتکاف این برنامه پیشنهادی را مشابه با برنامه هستهای امارات متحده عربی دانست.
او به سیانبیسی گفت: اکنون موضوع و گفتوگو با ایران پیرامون این است که چطور میتوانیم یک برنامه هستهای غیرقابل غنیسازی بهتر برای شما بسازیم؟
دولت آمریکا ممکن است فرصتی برای ارائه یک برگه شرایط به ایران داشته باشد. ترامپ روز چهارشنبه گفت که ایالات متحده و ایران قرار است هفته آینده با یکدیگر دیدار کنند — با این حال، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، اظهار داشت که از برگزاری چنین دیدار در هفته آینده اطلاعی ندارد و افرادی که درگیر برنامهریزی برای این نشست هستند، گفتهاند که جزئیات هنوز در حال بررسی و نهاییسازی است.
منابع آگاه به مذاکرات به سیانان گفتهاند که هنوز هیچ تاریخی برای گفتوگوها تعیین نشده است.
با وجود تلاشهای دیپلماتیک پرشور و پشتپردهای که توسط ویتکاف هدایت میشود، ترامپ این هفته بهطور علنی ضرورت دستیابی به یک توافق هستهای را کماهمیت جلوه داد و روز چهارشنبه گفت که به باور او چنین توافقی «ضروری نیست».
او گفت: برای من مهم نیست که توافقی داشته باشم یا خیر.
در حالی که رئیسجمهور خود را در ظاهر نسبت به دستیابی به توافق جدید پس از رسیدن به آتشبس، بیتفاوت نشان داد، بسیاری از مشاورانش بر این باورند که پیگیری یک توافق بلندمدت باعث دوام آتشبس خواهد شد.
شرایطی که در نشست محرمانه ویتکاف تدوین شده بود، در روزهای اخیر موضوع بحثهای مداوم میان آمریکا و ایران از طریق واسطههای منطقهای — عمدتاً قطریها — بوده است. یکی از منابع اضافه کرد که دوحه همچنین نقش کلیدیای در میانجیگری آتشبس میان اسرائیل و ایران در اوایل همین هفته ایفا کرده و به همکاری نزدیک با واشنگتن ادامه خواهد داد تا از ازسرگیری درگیری میان تهران و تل آویو جلوگیری شود.
دولت ترامپ امیدوار است که پس از حوادث دو هفته گذشته، ایران به شرایط آمریکا تن دهد.
پیش از عملیات نظامی اسرائیل علیه ایران — حدود دو هفته پیش — آمریکا و ایران پنج دور مذاکره را برای دستیابی به چارچوبی برای توافق جدید هستهای برگزار کرده بودند. آمریکا پیشنهادی را به تهران ارائه کرده بود و قرار بود ایران در دور ششم مذاکرات که در عمان برنامهریزی شده بود، پاسخ دهد. اما حملات اسرائیل به ایران باعث لغو دور ششم گفتوگوها شد.
روز شنبه، پیش از حملات هوایی آمریکا به سه سایت هستهای ایران، دولت ترامپ از طریق واسطهها با تهران ارتباط برقرار کرد. بنا بر اظهارات منابع مطلع، پیام آمریکا دو بخش داشت: نخست اینکه حملات پیشرو محدود خواهند بود، و دوم اینکه شرایط واشنگتن برای یک توافق دیپلماتیک با تهران روشن و ساده است: بدون غنیسازی اورانیوم.
ترامپ نسبت به چشمانداز دستیابی به توافق محتاطانه سخن گفته و پس از اعلام مذاکرات هفته آینده با ایران به خبرنگاران گفت: نمیدانم! ممکن است توافقی امضا کنیم.
او در نشست ناتو در روز چهارشنبه گفت: ممکن است بیانیهای داشته باشیم که آنها قصد ندارند به سلاح هستهای برسند؛ احتمالاً این چیزی است که ما میخواهیم.
رئیسجمهور افزود که دولت او همان نوع تعهداتی را درخواست خواهد کرد که در مذاکرات پیشین با ایران، پیش از درگیری اخیر ایران و اسرائیل، خواستار آن بودهاند.
ترامپ گفت که «تنها چیزی که ما میخواهیم همان چیزی است که قبلاً میخواستیم».
وزیر امور خارجه و مشاور امنیت ملی، مارکو روبیو، نیز روز چهارشنبه گفت که هرگونه توافقی به تمایل ایران برای مذاکره مستقیم با آمریکا بستگی دارد، نه گفتوگو از طریق واسطهها.
روبیو در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با ترامپ در لاهه گفت: ما دوست داریم با تمامی کشورهای جهان روابط صلحآمیز داشته باشیم. و بنابراین بدیهی است که این مسئله بستگی دارد به تمایل ایران؛ نهتنها برای حرکت به سمت صلح، بلکه برای مذاکره مستقیم با ایالات متحده — نه از طریق کشور سوم یا چهارم.
ویتکاف نیز روز چهارشنبه گفت که «نشانههایی» وجود دارد که یک توافق میتواند بین دو کشور حاصل شود.
او به شبکه سیانبیسی گفت: ما در حال گفتوگو با ایرانیها هستیم. واسطههای متعددی با ما در تماس هستند. فکر میکنم آنها آمادهاند.
این خبر را اینجا ببینید.
source