روز ۲۳ خرداد ماه بود که کشور با تجاوز رژیم صهیونیستی، وارد شرایط جنگی شد و متعاقب این موضوع معاملات بازار سرمایه متوقف شد. البته این موضوع یک امر طبیعی در بازار و اقتصاد هر کشوری تلقی می‌شود که قاعدتا در شرایط جنگی، وضعیت بورس‌ها و بازار سرمایه روند روبه رشدی نداشته باشد و این قاعده تنها مربوط به ایران نیست و هر جای جهان درگیری نظامی یا ریسک سیاسی وجود داشته باشد. علاوه بر اینکه انتظارات تورمی بالا می‌رود، وضعیت بازار‌های سرمایه و تابلو بورس‌ها نیز سبز نخواهد بود.
به گفته بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه، زمانی که جنگ رخ می‌دهد اولین واکنش‌ها در بازار سرمایه نگرانی و ریزش بازار است و این امر در همه کشور‌های دنیا به عنوان یک واقعیت صدق می‌کند؛ به طوری که در شرایط مشابه و در قالب جنگ روسیه و اوکراین، بورس مسکو ۲۰ روز و بورس اوکراین هم بیشتر از این روز‌ها تعطیل بود و پس از بازگشایی، بورس مسکو با ۲۰ و بورس اوکراین نیز با ۴۰ درصد کاهش در ارزش مواجه شد و طبیعی است که در این شرایط صف عرضه بیشتر از صف تقاضا باشد. البته مهم این است که نقدشوندگی سهام حفظ شود تا به شرایط عادی دست پیدا کرده و بازار به حالت تعادل برسد.
با این حال، مدیریت سازمان بورس و شورای عالی بورس در ایام این جنگ ۱۲ روزه با تدابیری از جمله متوقف کردن فعالیت بورس‌ها (به جز مواردی مانند صندوق‌های با درآمد ثابت) تلاش کردند تا هم از خروج سرمایه از بورس‌ها جلوگیری کند و هم در شرایط جنگی که مولفه‌های بسیاری بر شاخص‌های بازار اثر می‌گذارد از حقوق سهامداران دفاع کرده و اجازه ندهد ارزش سرمایه گذاری آنها از میان رود.
به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار، کسب بازده مطلوب، نقدشوندگی و حفظ اصل سرمایه سه اصل مهم در بازار سرمایه است که در شرایط متفاوت، اولویت‌بندی و جایگاه آنها جابه‌جا می‌شود و در شرایط اضطراری پیش آمده، آسودگی خیال سهامدار و حفظ اصل سرمایه سهامداران اولویت ما بود که این مهم با تصمیم توقف بازار اجرا می‌شد.
در مجموع و طی این جنگ ۱۲ روزه، بازار سرمایه ۹ روز متوقف بود و درنهایت در تاریخ شنبه هفتم تیرماه بازار مجددا بازگشایی شد؛ اما باید پذیرفت که این شوک سیاسی، یک رویداد ناشی از عوامل بیرونی بازار سرمایه بود، بنابراین در گام نخست نیز، حمایت و همکاری تمام نهاد‌های ذیربط و اثرگذار بر بازار سرمایه ضروری است تا بتوان ریزش بازار سرمایه در روز‌های گشایش بازار را مدیریت و از ریسک‌های آن کاست.
به عبارتی از آنجا که این شوک ناشی از یک آسیب خارجی بود ترکیبی از توجهات و اقدامات در سطح ملی را می‌طلبید و به گفته سازمان بورس، پس از پایان درگیری نظامی، مولفه‌های کلیدی شامل حمایت از حقوق سرمایه‌گذاران، رفع نگرانی سرمایه‌گذاران از ریسک نقدشوندگی بازار، حمایت قاعده‌مند و کنترل فشار عرضه، جلوگیری از صف نشینی فزاینده، سرریز نشدن نوسان، کشف منصفانه قیمت و کارایی بازار، مدیریت ریسک و هیجانات کاذب، فرسایشی نشدن رسیدن به تعادل در بازار، مبنای اصلی تصمیمات نهاد ناظر بازار سرمایه بوده است.
بازار در حال بازگشت به شرایط پیش از جنگ
طبق آمار‌ها در روز‌های معاملاتی هفتم و هشتم تیر ماه افت شدید ارزش معاملات در بورس را شاهد بودیم. مقایسه متوسط ارزش هر معامله در این روز‌ها نسبت به روز‌هایی که ارزش معاملات بیش از شش همت بوده (قبل از تعطیلی بازار)، نشان از شروع تدریجی حمایت از بازار با هدف مدیریت اثربخش هیجانات در بازار بوده است که طی دو روز اخیر، این حمایت تشدید شده و ارزش معاملات در روز ۱۰ تیر ماه به مرز ۱۲ همت رسید.
این شرایط با تاکید مقامات بر لزوم حمایت جدی از بازار سرمایه رو‌به‌رو شد. به طوری که نایب رئیس اتاق ایران بر تاکید ریاست جمهوری بر حمایت از بازار سرمایه خبرداد گفت: رئیس جمهوری بر ساماندهی اوضاع نابسامان بورس تاکید دارد. با تبادل نظر درباره ساماندهی بورس امید می‌رود در روز‌های آینده تمهیدات لازم برای کنترل‌های روانی و تخصصی دیده شود تا صاحبان سرمایه آسیب نبینند.
تلاش‌ها برای حمایت از بورس
در این رابطه نیز، صادقیان – عضو شورای عالی بورس، با اشاره به تصمیمات حمایتی این شورا در نشست روز سه شنبه گفت: با هماهنگی‌های صورت‌گرفته میان سازمان بورس، صندوق تثبیت، بانک مرکزی و نهاد‌های حقوقی بزرگ، منابع لازم برای حمایت از بازار سرمایه تأمین شده و چشم‌انداز هفته‌های آینده با تداوم این روند مثبت و امیدوارکننده خواهد بود.
همچنین، پوردهقان – عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی، در این رابطه اعلام کرد: با وجود شرایط غیرعادی حاکم و انتظار برای بازگشت بازار به شرایط عادی، طی هفته آینده جلسه ویژه‌ای برای بررسی مسائل مرتبط با بورس در مجلس برگزار خواهد شد و قرار است دولت و بانک مرکزی به طور جدی برای کمک به بازار سرمایه وارد عمل شوند.
خبر خوش ۶۰ همتی
در نهایت امروز ۱۱ تیرماه و متعاقب جلسات متعدد و فشرده میان بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار طی دو هفته اخیر، مقرر شد در اولین گام ۶۰ همت برای ثبات بازار سرمایه تخصیص یابد و آنطور که گفته می‌شود قرار است جلسات هماهنگی در سطح بانک مرکزی و سازمان بورس و اوراق بهادار به‌صورت منظم و مستمر به منظور تداوم حمایت حداکثری از بازار سرمایه ادامه داشته باشد.
بی شک، با تداوم تدابیر حمایتی از بازار سرمایه در روز‌های آینده، باید شاهد بهبود وضعیت این بازار باشیم.
source