در تهرانِ امروز، میان انبوه تبلیغات تجاری و فرهنگی، کمپینی محیطی ظاهر شده که نگاه‌ها را به‌دلایل متفاوتی به خود جلب کرده است. این بار نه یک برند محصولات آرایشی، نه فروشگاه پوشاک، بلکه تصویر یک وکیل زن بر فراز خیابان‌های پایتخت قرار گرفته است. این تصویر متعلق به محبوبه حجتیان، وکیل پایه یک دادگستری و مدیر مؤسسه حقوقی حجتیان است؛ کسی که برای نخستین بار در ایران، چهره‌ی خود را به عنوان یک زن وکیل حرفه‌ای، بی‌هیچ واسطه یا کارکرد تبلیغاتی دیگر، بر روی بیلبوردها آورده است.
شعار این کمپین محیطی «آگاهی وکیل، قدرت قانون» انتخاب شده؛ جمله‌ای که در عین ایجاز، گویای پیوند میان آگاهی، تخصص و قدرت قانونی است که از مسیر وکیل می‌گذرد—و این بار، یک زن آن را نمایندگی می‌کند.
تبلیغی که فقط تبلیغ نیست و نمایش یک کنش اجتماعی است
در ایران، نقش زنان در تبلیغات محیطی اغلب به حوزه‌هایی خاص محدود شده است؛ آنجا که زن یا در قامت مادر و همسر ظاهر می‌شود، یا در نمایی شبه‌مدرن، محصولاتی را معرفی می‌کند که ظاهرش را برجسته‌تر از نقش اجتماعی‌اش می‌کند. چه در تبلیغ مواد شوینده، چه در معرفی البسه، «زن» بیشتر ابزاری برای جلب توجه یا تقویت پیام برند بوده است.
اما در این کمپین، تصویر یک زن نه برای تأکید بر نقش خانوادگی یا ظاهر، بلکه صرفاً برای نمایش جایگاه حرفه‌ای او به‌کار رفته است. نه لبخندی تبلیغاتی، نه چهره‌ای اغراق‌شده از اعتمادبه‌نفس، بلکه تصویری واقعی، رسمی و متین از یک وکیل که تنها برای یک هدف بر بیلبورد آمده: نمایش اقتدار و آگاهی حقوقی.
بازتعریف حضور زنان در فضای عمومی
برای سال‌ها، حرفه‌ی وکالت در ایران فضایی مردانه تلقی می‌شده است. در حافظه‌ی عمومی، وکیل موفق، اغلب مردی با کت و شلوار و چهره‌ای جدی است که در دادگاه‌ها، با تسلط کلامی و حتی لحن قدرتمندانه، از موکل خود دفاع می‌کند. اگرچه تعداد وکلای زن در سال‌های اخیر افزایش یافته، اما حضور آنان در فضای عمومی، رسانه‌ها، نهادهای تصمیم‌گیر و حتی دادگاه‌های شاخص، همچنان محدود و بعضاً حاشیه‌ای است. محبوبه حجتیان با این کمپین، تصویری تازه از زن وکیل ارائه داده است: زنی که نه فقط در سالن‌های دادگاه، بلکه در فضای عمومی جامعه نیز با شجاعت، تسلط و وقار دیده می‌شود.
او در گفت‌وگویی که با او به مناسبت اکران این کمپین انجام شده، چنین می‌گوید: «برای من این فقط یک تبلیغ نبود. من می‌خواستم چهره‌ای از یک زن متخصص و مصمم را در فضایی نمایش بدهم که اغلب برای زنان مستقل و کارآفرین محدود بوده یا برای کارکردی که در خدمت معرفی کالا و خدمت داشته‌اند، انتخاب شده‌اند.»
مواجهه‌ی جامعه با بیلبوردی متفاوت
واکنش‌ها در فضای مجازی و میان مردم به این کمپین، نشان می‌دهد که جامعه ایران برای چنین تصویرهایی هم تشنه است و هم درگیر. برخی آن را تحسین کرده‌اند و آن را نشانه‌ای از جسارت و پیشرو بودن زنان ایرانی دانسته‌اند. برخی دیگر با نگاهی محافظه‌کارانه‌تر، آن را با تبلیغات رایج مقایسه کرده و از نبود «جذابیت بصری» گفته‌اند—بی‌آن‌که درک کنند این‌بار هدف، صرفاً دیده شدن نبود، بلکه به‌رسمیت شناختن جایگاه یک زن در کسوت حقوقی‌اش بود. در واقع نقد جذابیت‌های بصری این تبلیغ محیطی، خود موید و گویای انتظارات جامعه و حتی صنعت تبلیغات، از تصویری است که باید در آن زن، با کلیشه‌های ایجاد جذابیت در تبلیغات به کار گرفته شود.
حجتیان درباره انگیزه‌اش از این کمپین چنین ادامه می‌دهد: «من می‌خواهم دختران جوان بدانند که می‌توانند در هر مسیری که انتخاب می‌کنند، جدی گرفته شوند. ما برای دیده شدن، نیازی به نقش‌های کلیشه‌ای نداریم.»
گامی کوچک برای تغییر بزرگ
این کمپین، به‌درستی نه یک انقلاب بصری، بلکه گامی کوچک اما معنادار در مسیر دیده‌شدن زنان حرفه‌ای در ایران است. در دورانی که حضور اجتماعی زنان در محیط‌های کاری و حرفه‌ای، گسترش فراوانی داشته، اما حضور برجسته‌ی رسانه‌ای یا محیطی آنان محدود بوده است و چنین حرکت‌هایی می‌تواند مرزهای تصور عمومی را جابه‌جا کند.
از این‌رو، «آگاهی وکیل، قدرت قانون» فقط یک جمله روی بیلبورد نیست؛ بلکه خلاصه‌ای است از خواسته‌های بسیاری از زنان ایرانی: دیده شدن، نه به‌عنوان تصویر، بلکه به‌عنوان یک جایگاه. و این‌که قانون نیز می‌تواند از زبان و امضای یک زن جاری شود.
گفتنی است کمپین محیطی «آگاهی وکیل، قدرت قانون» موسسه‌ی حقوقی محبوبه حجتیان، از اواسط تیرماه ۱۴۰۴، توسط آژانس تبلیغاتی آسانگار (آساگروپ)، کپی‌رایتینگ و طراحی شده و در مناطق متعدد شهر تهران، بر استرابوردهای مختلف نقش بسته است.
source