رویداد۲۴| منیره چگینی- پس از سال‌ها بحث و بررسی، شورای فقهی بورس سرانجام با عرضه مسکن به صورت متری در بازار سرمایه موافقت کرده است؛ اقدامی که به گفته مسئولان این شورا با هدف شفاف‌سازی، جذب سرمایه‌های خرد و تسهیل معاملات صورت گرفته است.
هفته گذشته، رییس کمیته فقهی بورس گفته پیشتر این کمیته وقف سهام مبتنی بر دارایی غیر عینی را منع کرده بود که با صدور فتوای رهبر معظم انقلاب مبنی بر جایز بودن وقف سهام، این منع برداشته شد. به این ترتیب فروش متری مسکن در بازار بورس تایید شده و به زودی آغاز می‌شود.
منتقدان می‌گویند این تصمیم نه‌تنها زمان‌سنجی درستی ندارد، بلکه می‌تواند به تعمیق بحران موجود در بازار مسکن منجر شود.
بازاری حیاتی، اما در رکود مطلق
بازار مسکن ایران طی دو سال اخیر با رکودی تاریخی ست‌وپنجه نرم کرده است. شد بی‌رویه قیمت‌ها، کاهش چشمگیر معاملات و افت شدید توان خرید مردم، شرایطی را پدید آورده که بسیاری آن را بی‌سابقه می‌دانند. در چنین وضعیتی، به گفته کارشناسان، ورود مسکن به بورس نه‌تنها کمکی به رونق این بازار نخواهد کرد، بلکه ممکن است روند رکود شوکی مصنوعی به بازار وارد کرده و زمینه‌ساز افزایش قیمت‌های غیرواقعی شود.
بیشتر بخوانید:
با فروش متری مسکن می‌توان صاحبخانه شد؟
سیاست‌های دولت برای کنترل بازار مسکن چه نتیجه‌ای داشته است؟
مجید گودرزی کارشناس اقتصادی در این باره به رویداد۲۴ گفته: «فروش مسکن در بورس یک شوک مصنوعی به بازار است؛ این تصمیم فقط موجب تثبیت قیمت‌های غیرواقعی می‌شود و بستر تازه‌ای برای فعالیت دلالان فراهم می‌کند.»
بخشی از انتقادات مطرح‌شده نسبت به این طرح، از زاویه فقهی و اجتماعی است. منتقدان می‌گویند تبدیل کالای ضروری مانند مسکن، که نیاز پایه‌ای جامعه است، به ابزاری برای مزایده و سوداگری، برخلاف منافع عمومی و اصول عدالت اجتماعی است.
گودرزی با لحنی هشداردهنده اضافه می‌کند: «در هیچ کشور توسعه‌یافته‌ای، نیاز‌های اولیه‌ای، چون غذا و سرپناه وارد بازار بورس نمی‌شود. این تصمیم نه تنها به زیان مردم است، بلکه سوءاستفاده از ابزار فقه برای حمایت از مافیا‌های اقتصادی تلقی می‌شود و نیاز حیاتی جامعه را وارد چرخه سوداگرانه می‌کند.»
ابهامات اجرای طرح فروش متری مسکن در بورس چیست؟
اگرچه طرفداران این طرح از شفافیت و تسهیل معاملات سخن می‌گویند، کارشناسان هشدار می‌دهند که زیرساخت‌های فنی و سازوکار‌های نظارتی لازم برای اجرای این پروژه هنوز آماده نیست. از نحوه تعیین قیمت‌گذاری، مقابله با سفته‌بازی، تقلب و سو استفاده سرمایه داران بزرگ گرفته تا سازوکار حمایت از خریداران واقعی، ابهامات متعددی وجود دارد.
یکی از نگرانی‌های اصلی، شکل‌گیری حباب جدید قیمتی و ایجاد تورم انتظاری در بازار است؛ گودرزی می‌گوید: «تا زمانی که عرضه و تقاضای واقعی در بازار مسکن متوازن نشود، ورود آن به بورس تنها باعث نوسان مصنوعی، ایجاد حباب و در نهایت آسیب به مصرف‌کنندگان واقعی خواهد شد.»
مردم، بازندگان اصلی ورود مسکن به بورس
بر اساس آمارها، سهم هزینه مسکن از درآمد خانوار در شهر‌های بزرگ به بیش از ۵۵ درصد رسیده و دوره انتظار برای خانه‌دار شدن از مرز ۱۰۰ سال عبور کرده است. این در حالی است که بازار‌های موازی نظیر طلا، ارز و رمزارز‌ها در یک سال گذشته رشد قابل توجهی داشته‌اند و سرمایه‌گذاران بسیاری از بازار مسکن خارج شده‌اند.
با این وضعیت، به نظر می‌رسد مردم، به‌ویژه دهک‌های پایین جامعه، بازندگان اصلی این تصمیم خواهند بود؛ چراکه نه تنها دسترسی به مسکن برای آنها سخت‌تر می‌شود، بلکه امکان رقابت با سرمایه‌داران بزرگ برای خرید واحد‌های بورسی را نیز نخواهند داشت.
ورود مسکن به بورس، آن هم در شرایطی که بازار مسکن ایران در رکود و بی‌اعتمادی به‌سر می‌برد، یک تصمیم مهم و در عین حال بسیار پرریسک تلقی می‌شود. اگرچه ممکن است در بلندمدت بتواند منجر به شفافیت در معاملات شود، اما بدون کنترل دقیق، نظارت فراگیر و در نظر گرفتن عدالت اجتماعی، می‌تواند اثرات مخرب زیادی به جای بگذارد.
source