ماجرای دونرکبابی در دفتر ایران ایر وین چیست؟ | توضیحات درباره ملک استیجاری و اعتراض هما به باقی‌ماندن لوگو

رویداد۲۴ | در خیابان منتهی به سالن اپرا، در یکی از محله‌های تاریخی و معروف وین، پارچه‌ای سفیدی روی سردر یک مغازه نصب شده؛ پشت آن، هنوز می‌توان سایه‌ی محو یک لوگوی آشنا را تشخیص داد: پرنده‌ای که روزی نماد پرواز‌های بین‌قاره‌ای ایران ایر بود، حالا زیر لایه‌ای از سکوت و ساندویچ محو شده است.

چند سال پیش، اینجا دفتر نمایندگی ایران ایر بود؛ جایی که پرواز‌های منظم از تهران به قلب اروپا را تنظیم می‌کرد. امروز، این دفتر دیگر هیچ نشانی از آن گذشته ندارد، مگر آن لوگوی فراموش‌نشده که زیر چسب سیاهی پنهان شده. طبق گفته‌ی یکی از افراد آگاه از ساختار ایران ایر در گفت‌وگو با رویداد۲۴، «ارتباط حقوقی این شرکت هواپیمایی با نمایندگی اتریش حدود یک سال و نیم پیش تمام شده. از آن زمان به بعد، دیگر نه دفتر را داریم، نه پروازی که بخواهیم بفروشیم.»

به گزارش رویداد۲۴ این تغییر شاید تنها یک ساندویچی ساده به نظر برسد، اما در دل خود داستانی پیچیده از سال‌ها تحریم، انزوای هوایی و فروپاشی زیرساخت‌های شرکت‌های ملی در سراسر جهان دارد.

ماجرای ساندویچی در دفتر هواپیمایی ایران چیست؟

در نگاه اول، شاید عجیب به نظر برسد که دفتر یک شرکت هواپیمایی ملی، آن هم در شهری، چون وین، روزی به محل فروش ساندویچ دونر تبدیل شود. اما دقیق‌تر که نگاه کنیم، این تغییر کاربری نه یک شوخی است و نه یک اتفاق بی‌اهمیت.

بیشتر بخوانید: تحریم دوباره به خاطر روسیه | برای جنگ اوکراین چقدر هزینه بدهیم کافی است؟

به گزارش رویداد۲۴، روایت از آنجا شروع می‌شود که دفتر ایران ایر در وین — که در اصل در تملک یک شرکت بیمه اتریشی بود — به دست نماینده فروش یا همان GSA ایران ایر اداره می‌شد. ایران ایر، برخلاف تصور رایج، نه مالک ملک بود و نه حتی مستأجر مستقیم. در واقع در وین این. GSA بود که این دفتر را اجاره کرده بود و از طرف ایران ایر، امور فروش و عملیات محلی را پیش می‌برد.

یک منبع آگاه در این‌باره به رویداد۲۴ می‌گوید:«وقتی ارتباط حقوقی ما با GSA اتریش حدود یک سال و نیم پیش به پایان رسید، دیگر حقی نسبت به آن دفتر نداشتیم. طبیعی‌ست که مالک فعلی بخواهد آن را تبدیل به هر کاربری دیگری بکند — حتی یک ساندویچی.».

اما مسئله وقتی پیچیده‌تر شد که لوگوی ایران ایر هنوز بالای سردر دفتر باقی مانده بود. تصویری از پرنده‌ای که زمانی نماد پرواز و ارتباط جهانی بود، حالا بر فراز مکانی نشسته بود که سس، کاهو، کباب ترکی و کوکا در آن معامله می‌شد. ایران ایر اعتراض کرد. نتیجه؟ لوگو با چسب سیاهی پوشانده شد — نه حذف شد، نه حفظ، بلکه موقتاً دفن.

GSA چیست؟

در صنعت هوانوردی، GSA (General Sales Agent) نه یک دفتر نمایندگی رسمی، بلکه شکل پیشرفته‌ای از برون‌سپاری عملیات تجاری است. یک GSA بلیت می‌فروشد، مشتری جذب می‌کند، گاهی برای تأمین سوخت هماهنگی می‌کند و بسته به اختیاراتی که از شرکت مادر دارد، بخش بزرگی از عملیات اجرایی را نیز برعهده می‌گیرد.

دفتر وین، هرگز در تملک ایران ایر نبوده است. این ملک متعلق به یک شرکت بیمه اتریشی بود که GSA ایران ایر آن را اجاره کرده بود. به گفته منبع آگاه: «ایران ایر حتی مستأجر مستقیم هم نبود، بلکه GSA اجاره‌اش کرده بود. الان که قرارداد تمام شده، آنها حق دارند ملک را پس بگیرند.

با این حال، باقی ماندن لوگوی ایران ایر بر سردر محل پس از اتمام همکاری، موجب اعتراض رسمی شرکت شده است.

ایران ایر در سایه‌ی تحریم

از سال ۲۰۱۰ میلادی، و با اوج‌گیری فشار‌های بین‌المللی بر برنامه هسته‌ای ایران، شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی (ایران ایر) نیز در فهرست تحریم‌های غرب قرار گرفت. با شدت گرفتن این محدودیت‌ها، دسترسی این شرکت به قطعات، سوخت و حتی مسیر‌های پروازی محدود شد.

سال گذشته، ایران ایر عملاً همه پرواز‌های منظم و مستقیم خود به همه کشور‌های اروپایی را به بهانه همکاری این شرکت هواپیمایی با روسیه در جنگ اوکراین از دست داد، و دفاتری که زمانی در لندن، پاریس، آمستردام، وین و فرانکفورت فعال بودند، تعطیل شده‌اند.

آیا باید نگران سایر شعب ایران ایر در جهان باشیم؟

همه‌ی دفاتر ایران ایر در اروپا به سرنوشت دفتر وین دچار نشده‌اند. برخلاف وین، ملک دفتر ایران ایر در پاریس که در بهترین نقطه شانزه لیزه واقع شده، در مالکیت مستقیم شرکت است. هنوز هم این ملک در اختیار ایران ایر باقی مانده، گرچه فعالیت آن متوقف شده است.