ناگفته‌های پروژه ۶۰ میلیارد دلاری آلاسکا / دیپلماسی تعرفه‌ای ترامپ ترمز متحدان آسیایی‌اش را کشید؟

به گزارش تجارت نیوز، توافق تجاری دونالد ترامپ با ژاپن زمانی در کانون توجه‌ها قرار گرفت که رئیس‌جمهور وقت آمریکا اعلام کرد، علاوه بر تعرفه‌ها و تعهدات سرمایه‌گذاری، دو کشور متحد قرار است سرمایه‌گذاری مشترک در زمینه گاز طبیعی مایع (LNG) در ایالت آلاسکا را کلید بزنند.

این ادعا به نظر می‌رسید احیای یکی از آرزوی دیرینه آمریکاست: پروژه عظیم مرتبط با گاز طبیعی در آلاسکا که شامل خط لوله‌ای به طول ۸۰۰ مایل در سراسر این ایالت می‌شود. تحلیل‌گران برآورد کرده‌اند که هزینه این پروژه ممکن است از ۶۰ میلیارد دلار فراتر رود.

وقتی سیاست از تجارت پیشی می‌گیرد!

دولت واشنگتن استدلال می‌کند که این خط لوله، که میدان‌های گازی شمال آلاسکا را به بندر جنوبی نیکیسکی متصل می‌کند، قادر است عرضه گاز به متحدان حوزه اقیانوس آرام را تسریع بخشد. کاخ سفید تلاش کرده تا با گره زدن این پروژه به مذاکرات تعرفه‌ای، ژاپن و کره‌جنوبی – دومین و سومین خریداران بزرگ گاز طبیعی در جهان پس از چین – را برای حمایت از این طرح تحت فشار بگذارد.

با این حال، دولت ترامپ برای جلب حمایت شرکای آسیایی با چالش مواجه شده و مقامات، کارشناسان و مدیران صنعت انرژی در مورد توجیه اقتصادی پروژه تردیدهایی جدی دارند. موسسه مشاوره «راپیدان انرژی گروپ» در واشنگتن در گزارش ژوئن ۲۰۲۰ این پروژه را «سرمایه‌گذاری‌ بسیار پرریسک» توصیف کرد که در آن «سیاست بر منطق تجاری غلبه دارد.»

تاکنون هیچ‌یک از شرکت‌های آسیایی در این پروژه سرمایه‌گذاری نکرده و خریداران ژاپنی و کره‌ای علیرغم توافق‌های تجاری با توکیو و سئول حتی برگه‌های پذیرش غیرالزام‌آور (LOI) برای خرید گاز را امضا نکرده‌اند. ریوسوکه تسوگاروی، مسئول ارشد سوخت‌های کم‌کربن در شرکت JERA – بزرگ‌ترین خریدار گاز طبیعی در جهان – گفته است که مقامات ژاپنی از این شرکت خواسته‌اند پروژه گاز طبیعی آلاسکا را به‌صورت «منصفانه و منطقی» بررسی کند، چون می‌خواهند «امتیازی به ترامپ بدهند.»

تسوگاروی به فایننشال تایمز گفت: «معمولا دولت ژاپن چنین چیزی نمی‌گوید.» او اذعان کرد که پروژه گاز طبیعی آلاسکا از نظر مفهومی خوب است – چرا که مدت زمان حمل گاز به ژاپن را از ۳۵ روز (از خلیج مکزیک) به تنها ۸ روز کاهش می‌دهد – اما هشدار داد که شرکت نیاز به «اطلاعات دقیق‌تری» دارد تا بتواند وارد قراردادهای بلندمدت تامین شود.

تردید شرکا

یکی از افراد دخیل در مذاکرات تجاری اخیر میان آمریکا و ژاپن اشاره کرد که کاخ سفید صرفا اعلام کرد: «آمریکا و ژاپن در حال بررسی قرارداد جدید خرید گاز طبیعی از آلاسکا هستند»؛ که فاصله زیادی با ادعای «سرمایه‌گذاری مشترک» مطرح‌شده از سوی ترامپ دارد.

ژاپن به‌صورت رسمی فقط اعلام کرده که با «بررسی پروژه گاز طبیعی آلاسکا» موافقت کرده است. یک مقام کره‌جنوبی که نخواست نامش فاش شود، گفت سئول نیز نسبت به «توجیه اقتصادی پروژه» به‌ویژه بخش خط لوله، تردیدهای جدی دارد؛ اگرچه برخی شرکت‌های کره‌ای علاقه‌مند به مشارکت در ساخت‌وساز آن هستند. کره‌جنوبی طی توافقی با دولت ترامپ تعهد داد که در چهار سال آینده ۱۰۰ میلیارد دلار در پروژه‌های گاز طبیعی آمریکا سرمایه‌گذاری کند، اما بعدها تصریح کرد که این تعهد شامل پروژه گاز طبیعی آلاسکا نمی‌شود.

او افزود: «آمریکا اطلاعات لازم در مورد هزینه‌ها را ارائه نمی‌دهد» و تاکید کرد که خریداران گاز کره‌ای اگر فشارهای آمریکا نبود، «به‌هیچ‌وجه» به این پروژه به‌عنوان گزینه‌ای برای سرمایه‌گذاری نگاه نمی‌کردند.

پروژه‌ای بدنام!

آلاسکا از اواخر دهه ۱۹۶۰ صادرات گاز طبیعی به آسیا را آغاز کرد. اما با پایان یافتن منابع گازی جنوب ایالت، مسئولان در پی یافتن راهی برای انتقال گاز از میدان‌های گازی واقع در شمال مدار قطب شمال به تاسیسات مایع‌سازی در جنوب بوده‌اند. پروژه کنونی، بیش از یک دهه پیش مطرح شد اما از سال ۲۰۱۶ که شرکت‌های بزرگ نفتی آمریکا، از جمله اکسون‌موبیل و کونوکوفیلیپس از آن خارج شدند، اجرایش به حالت تعلیق درآمد. همچنین توافق‌نامه‌ای غیرالزام‌آور با سه شرکت دولتی چینی برای مشارکت در توسعه پروژه که در جریان سفر ترامپ به پکن در سال ۲۰۱۷ امضا شده بود نیز هیچ نتیجه‌ای در بر نداشت.

ترامپ در دوره دوم ریاست‌جمهوری‌اش برای اجرایی شدن پروژه خیز برداشت. او در نطق سالانه خود در مارس مدعی شد که ژاپن، کره‌جنوبی و کشورهای دیگر می‌خواهند «هر یک تریلیون‌ها دلار» در این پروژه سرمایه‌گذاری کنند.

جین ناکانو، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات استراتژیک و بین‌المللی در واشنگتن (CSIS)، گفت: «با رشد منافع روسیه و چین در منطقه قطب شمال تقویت تاب‌آوری اقتصادی آلاسکا به یکی از اهداف اصلی واشنگتن تبدیل شده است.» اما مقامات آمریکایی تاکنون تنها موفق به جلب تعهدات محدود شده‌اند.

شرکت انرژی دولتی تایوان (CPC) در مارس یک سند غیرالزام‌آور برای خرید ۶ میلیون تن گاز طبیعی در سال از ظرفیت ۲۰ میلیون تنی پروژه امضا کرد؛ این اقدام پس از سفر فرماندار جمهوری‌خواه آلاسکا، مایک دانلیوی، به تایپه صورت گرفت. شرکت دولتی نفت و گاز تایلند (PTT) نیز در ژوئن سند مشابهی برای خرید ۲ میلیون تن امضا کرد.

دانلیوی به فایننشال تایمز گفت مذاکرات کاخ سفید با کشورهای آسیایی «بسیار مثبت» بوده و ادعا کرد که ترامپ با تهدید به تعرفه‌گذاری، کشورها را به مشارکت در این پروژه مجبور نکرده است. او گفت: «فکر می‌کنم تعرفه ها بخشی از بحث هستند، اما نمی توان از باج گیری گفت».

تردیدها همچنان باقی است

بسیاری از تحلیل‌گران انرژی نسبت به اجرایی شدن پروژه گاز طبیعی آلاسکا بدبین هستند. براساس گزارش شرکت راپیدان، فاز دوم پروژه – شامل ساخت تاسیاست تصفیه گاز با حذف دی‌اکسیدکربن، پایانه صادرات گاز طبیعی و خطوط لوله مرتبط – احتمالا حدود ۶۰ میلیارد دلار هزینه خواهد داشت؛ یعنی تقریبا دو برابر برآورد اولیه ۳۳ میلیارد دلاری آن در یک دهه پیش.

این رقم شامل هزینه فاز نخست – خط لوله ۸۰۰ مایلی – نمی‌شود؛ فازی که قبلا ۱۰.۸ میلیارد دلار برآورد شده بود، اما راپیدان هشدار می‌دهد که با خطر افزایش هزینه‌ها و چالش‌های زیست‌محیطی و حقوقی مواجه است.

الکس مانتون، تحلیل‌گر راپیدان، گفت: «این ریسک‌ها با استفاده آشکار دولت ترامپ از پروژه به‌عنوان ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی – چه در قالب دستورکار «سلطه انرژی» و چه در مذاکرات تجاری دوجانبه – تشدید شده‌اند.» او افزود: «پیش‌بینی پایه ما این است که پروژه به تصمیم نهایی برای سرمایه‌گذاری نخواهد رسید.»

برندن دووال، مدیرعامل گروه گلن‌فارْن، توسعه‌دهنده اصلی پروژه، از ارائه برآورد به‌روز هزینه خودداری کرد. او گفت بدبینی‌ها به پروژه ناشی از مقایسه اشتباه آن با پروژه گاز طبیعی کانادا در نزدیکی مرز آلاسکاست؛ پروژه‌ای که با تاخیر و افزایش هزینه‌ها مواجه شد. او هشدار داد: «بدترین نتیجه این است که در نهایت، ما همه [گاز] را به سایر کشورها و خریداران بین‌المللی بفروشیم و چیزی برای کره‌ای‌ها و ژاپنی‌ها باقی نماند.»