شفقنا- رئیس موسسه آموزش عالی حوزوی امام رضا (ع) با اشاره به سانسور حرکت راهپیمایی اربعین توسط رسانه های غربی، آن را کاملاً هدفمند دانست و گفت: راهپیمایی میلیونی اربعین که نماد معنویت و وحدت است، عمداً نادیده گرفته می شود.
حجت الاسلام دکتر شمس الله مریجی، عضو هیئت علمی دانشگاه باقر العلوم (ع) و رئیس آموزش عالی امام رضا (ع) در گفت وگو با شفقنا، اربعین را درسنامه‌ای زنده از آزادگی، برادری و مقاومت دانست که هر ساله در قالب راهپیمایی میلیونی و برای تجدید عهد با آرمان‌های جاودانه سیدالشهداء برپا می‌شود و اظهار داشت: اربعین را می توان از ابعاد گوناگون مورد بررسی قرار داد؛ هم از بُعد نظری و هم از بُعد عملی.
وی افزود: از منظر نظری، اربعین بخشی از معارف دینی، به ویژه در مباحث شیعی محسوب می شود و از جنبه عملی، یک مناسک دینی است. البته در بُعد معرفتی، اربعین را می توان به عنوان عنصری شناختی در فرهنگ شیعه دانست. فرهنگ، متشکل از سه بخش است: شناختی، فنی و سازمانی. بخش شناختی شامل ارزشها و باورهایی است که چراغ هدایت رفتارهای فردی و اجتماعی می‌شوند. این بخش، زیربنای فرهنگ است و بر سایر لایه‌ها، از جمله نهادها و تمدن، تأثیر مستقیم و غیرمستقیم دارد. به عبارت دیگر، برای تحقق بخش مادی فرهنگ در عالم واقع، نیازمند هدایتگری هستیم که بخش شناختی فرهنگ آن را فراهم می‌سازد.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) افزود: در فرهنگ شیعه، زیارت اربعین، به استناد روایت امام حسن عسکری (ع) که می فرمایند: «از نشانه‌های مؤمن، پنج چیز است که یکی از آنها زیارت اربعین است»، جایگاهی ویژه دارد. این روایت، اربعین را در کنار نماز قرار می دهد و نشان می دهد که این مناسک، بخشی از هویت و شناخت شیعی است که رفتارها، تمدن و نهادهای شیعی را هدایت می کند. از بُعد مناسکی و عملی، اربعین ریشه در تاریخ دارد و به چهلمین روز شهادت امام حسین (ع) و یارانش در کربلا بازمی‌گردد. جابر بن عبدالله انصاری به عنوان نخستین زائر امام حسین (ع) در اربعین، این سنت را پایه گذاری کرد. بنابراین، اربعین هم از نظر نظری و هم از نظر عملی، قابل بررسی است.
وی با اشاره به جایگاه آیین اربعین در تاریخ و حیات معنوی شیعیان گفت: برای آنکه بخش شناختی فرهنگ در جامعه تأثیرگذار باشد، باید در عمل تحقق یابد. حضور جابر بن عبدالله انصاری به عنوان نخستین زائر اربعین، گواهی بر این امر است. این رفتار، موجب شد بخش شناختی فرهنگ شیعه، در قالب عملی متجلی شود و تداوم یابد. در فرهنگ، برخی مفاهیم تا زمانی که به عمل درنیایند، صرفاً در حد باور باقی می‌مانند و تأثیر اجتماعی نخواهند داشت. به عنوان مثال، اگر کسی به ارزش نماز معتقد باشد، اما آن را به جا نیاورد، این باور در زندگی فردی و اجتماعی او اثری نخواهد داشت. اربعین نیز چنین است؛ باید به صورت عملی انجام شود تا بتواند در تمدن و جامعه شیعی تأثیرگذار باشد.
دکتر مریجی در خصوص نقش اربعین در معرفی، تقویت و انسجام هویت شیعیان ابراز داشت: هر پدیده‌ای در جامعه دارای کارکردهای آشکار و پنهان است. اربعین نیز به عنوان یک پدیده اجتماعی، از این قاعده مستثنی نیست. یکی از کارکردهای آشکار آن، احیای ارزش‌های حسینی است و کارکرد پنهان آن، ایجاد انسجام اجتماعی است. منظور از کارکرد پنهان، این نیست که کسی از آن آگاه نیست، بلکه بدین معناست که زائران، گرچه قصد اصلی‌شان زیارت است، اما نتیجه این حرکت، همبستگی عمیق اجتماعی است. این انسجام، مقدمه‌ای برای شکل گیری تمدن شیعی است. در ایام اربعین، شاهدیم که چگونه میلیونها نفر با روحیه تعاون و ایثار، در مسیر کربلا به یکدیگر کمک می‌کنند. این همبستگی، تنها محدود به این ایام نیست، بلکه سال به سال گسترده تر و عمیقتر می‌شود.
رئیس آموزش عالی امام رضا(ع) تصریح کرد: بی‌تردید، اربعین نماد قدرت نرم شیعه است. اساس قدرت نرم، انسجام است و این همان چیزی است که دشمنان از آن هراس دارند. رسانه‌های جهانی، با وجود پوشش گسترده رویدادهای کم اهمیت، از نمایش عظمت اربعین خودداری می‌کنند، زیرا این حرکت، نشان‌دهنده وحدت و مقاومت شیعیان است. این قدرت نرم، هم برای شیعیان مایه دلگرمی است و هم مانعی در برابر طمع دشمنان. اربعین به جهانیان اثبات می‌کند که شیعیان، با انسجامی کم نظیر، در مسیر آرمان های خود استوارند.
وی با اشاره به سانسور این پدیده عظیم انسانی توسط رسانه های غربی گفت: این بی توجهی، کاملاً هدفمند است. در حالی که رویدادهای کم‌اهمیت به صورت زنده پخش می‌شوند، راهپیمایی میلیونی اربعین، که نماد معنویت و وحدت است، عمداً نادیده گرفته می شود. این سانسور، از ترس تأثیرگذاری معنوی این پدیده نشات می گیرد. دشمنان از هر حرکتی که معنویت و همبستگی را تقویت کند، وحشت دارند و حتی محدودیت‌های اینترنتی ایجاد می کنند تا از انتشار اخبار اربعین جلوگیری شود. اینجا وظیفه شیعیان است که با استفاده از رسانه‌های مستقل، این رویداد عظیم را به جهانیان معرفی کنند.
وی عنوان کرد: تهدیداتی که در کمین اربعین هستند را می توان به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم کرد؛ یکی از تهدیدات داخلی، «مناسکی شدن» این رویداد است یعنی خطر تبدیل اربعین به یک عمل ظاهری، بدون توجه به عمق فرهنگ عاشورا وجود دارد. باید مراقب بود که این حرکت، تنها محدود به راهپیمایی نباشد، بلکه در تمام ابعاد زندگی جریان یابد. و تهدید دیگر، «مقطعی بودن» آن است، به بیان دیگر ارزش‌های اربعین، مانند ایثار و وحدت، باید در طول سال استمرار داشته باشند، نه تنها در ایام خاص.
عضو هیئت علمی دانشگاه باقرالعلوم (ع) ادامه داد: از جمله تهدیدات خارجی «تفرقه افکنی» است، زیرا دشمنان می کوشند با تحریک قومیت‌ها یا ایجاد گروه‌های انحرافی، وحدت زائران را خدشه دار کنند. همچنین باید مراقب بود که میزبانی این مراسم، به دست مردم عراق باشد و دیگران تنها در نقش کمک‌کننده ظاهر شوند، ما نباید در این رویداد عظیم موکب های متعدد دیگر ایجاد کنیم زیرا با این کار نقش خود مردم عراق که بسیار مهمان نواز هستند را کمرنگ می کنیم. ما باید سعی کنیم موکب های آنان را تقویت کنیم و در پشت صحنه به موکب های عراقی کمک کنیم و روی صحنه فقط خود آنان باشند.
وی تاکید کرد: این حرکت مردمی است و باید مردمی بماند. نباید آن را نهادی کرد، سیاست گذاران باید امنیت آن را حفظ و فضا را مهیا کنند که افراد بتوانند نقش خود را ایفا کنند.
دکتر مریجی معتقد است: تمدن زمانی شکل می گیرد که هدفی واحد، مسیرها، سازمان‌ها و ابزارها را هدایت کند. در اربعین، همه حرکت‌ها به یک نقطه ختم می شود و آن آرمان امام حسین (ع) است. برای تحقق تمدن جهانی، باید تحت پرچم واحدی گرد آمد و اربعین بهترین نماد این وحدت است. انسان‌ها در این مسیر، از خواسته‌های فردی می گذرند و به سوی کمال انسانی گام برمی‌دارند. این همان هدفی است که امام حسین (ع) برای آن قیام کرد. برای تبیین اربعین به عنوان الگوی تمدنی، باید بر مشترکات تأکید کرد و از اختلافات دوری جست. تنها در این صورت است که این حرکت عظیم، می تواند الهام‌بخش جهانیان باشد.
source