مرگ خاموش بزرگترین دریاچه انگلیس / بحران جلبکی «لخ نی» و پیامدهای اقتصادی آن

به گزارش تجارت نیوز، دریاچه لخ نی در ایرلند شمالی، که بزرگترین دریاچه آب شیرین انگلیس با وسعت حدود ۴۰۰ کیلومتر مربع به شمار می‌رود، امروز در میانه بحرانی جدی قرار گرفته است. این دریاچه نه‌تنها زیستگاه ارزشمندی برای گونه‌های مختلف ماهی، پرندگان و گیاهان آبی است، بلکه معیشت صدها خانواده محلی نیز به آن وابسته است. با این حال، گسترش بی‌سابقه جلبک‌های سمی و بحران‌های ناشی از آلودگی آب، لخ نی را به یکی از نمونه‌های بارز بحران زیست‌محیطی در انگلیس تبدیل کرده است.

گسترش جلبک‌های سمی؛ آماری نگران‌کننده

طبق داده‌های رسمی وزارت کشاورزی، محیط زیست و امور روستایی ایرلند شمالی (DAERA)، تا تاریخ ۲۵ اوت ۲۰۲۵، بیش از ۱۳۹ مورد رشد جلبک‌های سبز-آبی (سیانوباکتری) در لخ نی و آبراه‌های اطراف آن ثبت شده است. این رقم بیش از سه برابر میزان ثبت‌شده در سال گذشته (فقط ۴۵ مورد تا همین مقطع زمانی در سال ۲۰۲۴) است.

این شکوفایی‌های جلبکی که اکسیژن آب را کاهش داده و حیات آبزیان را تهدید می‌کنند، علاوه بر دریاچه اصلی، آبراه‌های متصل از جمله دریاچه پورتمور و دریاچه گولیون را نیز درگیر کرده‌اند.

هرچند در بخش مرکزی این سیستم آبی عظیم، تعداد موارد شناسایی‌شده نسبت به سال گذشته کمی کمتر بوده است (۳۵ مورد در سال ۲۰۲۵ در برابر ۴۲ مورد در سال ۲۰۲۴)، اما به گفته کارشناسان، شدت آلودگی و بوی بد ناشی از شکوفه‌ها امسال بسیار بیشتر از سال گذشته گزارش شده است.

دلایل اصلی آلودگی

بررسی‌ها نشان می‌دهد که ورود بیش از حد مواد مغذی مانند فسفر و نیتروژن مهم‌ترین دلیل رشد غیرقابل‌کنترل جلبک‌ها است:

• ۶۲ درصد آلودگی‌ها ناشی از فعالیت‌های کشاورزی است؛ رواناب مزارع، استفاده بیش از حد از کودهای شیمیایی و فضولات حیوانی.
• ۲۴ درصد از تأسیسات تصفیه‌خانه‌های فاضلاب فرسوده سرچشمه می‌گیرد.
• ۱۲ درصد به نشت مخازن سپتیک خانگی مربوط می‌شود.
• تنها ۳ تا ۴ درصد از منابع صنعتی و خانگی پراکنده در اطراف دریاچه ناشی می‌شود.

طبق برآوردهای جدید، در ۱۲ ماه گذشته حدود ۱۶ هزار تن فسفر دیگر وارد تالاب لخ نی شده که ۱۰ هزار تن آن هنوز در آب باقی مانده و بحران را تشدید می‌کند.

پیامدهای اقتصادی و اجتماعی

تأثیر مستقیم این بحران بر جامعه محلی نیز بسیار شدید بوده است. با ادامه آلودگی‌ها، ممنوعیت صید مارماهی – پرسودترین محصول صادراتی این دریاچه – برای کل فصل ۲۰۲۵ تمدید شد. در نتیجه، درآمد ماهیگیران محلی از سال ۲۰۲۳ تاکنون حدود ۶۰ درصد کاهش یافته است، بدون آنکه هیچ بسته حمایتی یا غرامت مالی برای جبران خسارت در اختیار آنان قرار گیرد.

این موضوع باعث افزایش نارضایتی و برگزاری اعتراضات محلی شده است. برخی از ساکنان منطقه می‌گویند که لخ نی «بیشتر به نفع سرمایه‌داران خصوصی مدیریت می‌شود تا مردم محلی» و بحران کنونی «حق انتخاب» استفاده آزادانه از طبیعت، مانند شنا یا پیاده‌روی در کنار دریاچه، را از آنها گرفته است.

چالش‌های سیاسی و مدیریتی

با وجود وعده‌های مکرر دولت ایرلند شمالی برای حل بحران، اقدامات اجرایی همچنان ناکام مانده است. هرچند تابستان گذشته طرح عملیاتی نجات لخ نی تصویب شد، اما تاکنون تنها ۱۴ مورد از ۳۷ بند آن اجرا شده است.

برخی پیشنهادات کلیدی، مانند محدودیت فسفر در مزارع و ایجاد «نوارهای حائل» بدون کشت در اطراف زمین‌های کشاورزی، با مخالفت شدید گروه‌های سیاسی و کشاورزی روبه‌رو شده است. حتی سه حزب اصلی اتحادیه‌گرا و برخی سیاستمداران شین فین از کمپینی برای لغو کامل برنامه اقدام مواد مغذی (NAP) حمایت کرده‌اند.

اندرو مویر، وزیر DAERA، اخیراً اعلام کرده است که بدون حمایت عملی همکارانش در هیئت اجرایی، امکان مقابله با این بحران وجود ندارد. او به صراحت گفته است که در ماه‌های گذشته «دست‌هایش بسته بوده» و اقدامات وعده داده شده از سوی سیاستمداران محقق نشده است.

به نقل از گاردین، لخ نی امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند توجه و اقدام فوری است. این دریاچه نه‌تنها بزرگترین منبع آب شیرین انگلیس محسوب می‌شود، بلکه بخشی حیاتی از هویت فرهنگی و اقتصادی ایرلند شمالی است. اگر روند کنونی ادامه یابد، نه‌تنها اکوسیستم ارزشمند دریاچه نابود خواهد شد، بلکه معیشت و سبک زندگی جوامع محلی نیز به خطر خواهد افتاد.

حفاظت از لخ نی دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی حیاتی است که آینده منطقه را رقم خواهد زد. همان‌طور که یکی از ساکنان محلی گفته است: «ما به خاطر فرزندانمان و فرزندان فرزندانمان باید از این دریاچه مراقبت کنیم.»