بازدید انسانی از ویکی‌پدیا ۸ درصد کاهش یافته و رشد هوش مصنوعی و ویدئوهای کوتاه عامل اصلی افت تعامل و تهدیدی برای اکوسیستم داوطلبان است.
به گزارش تجارت نیوز، ویکی‌پدیا که همواره به‌عنوان یکی از آخرین منابع آزاد و قابل‌اعتماد اطلاعات در اینترنت شناخته می‌شود، اکنون با کاهش قابل‌توجهی در ترافیک انسانی خود روبه‌رو است. طبق گزارش جدیدی از «مارشال میلر» در بنیاد ویکی‌مدیا، میزان بازدید کاربران واقعی از صفحات ویکی‌پدیا طی یک سال گذشته ۸ درصد کاهش یافته است. میلر این افت را نتیجه رشد موتورهای جست‌وجوی مجهز به هوش مصنوعی و گسترش پلتفرم‌های ویدئویی اجتماعی می‌داند که شیوه دسترسی و مصرف اطلاعات را دگرگون کرده‌گاند.
شناسایی دقیق‌تر بازدیدهای انسانی و رباتی
بنیاد ویکی‌پدیا اخیرا سامانه‌های خود را به‌روزرسانی کرده تا بتواند میان بازدیدهای واقعی و ترافیک ربات‌ها تمایز دقیق‌تری قائل شود. میلر توضیح داده که پس از این تغییرات، مشخص شد بخش قابل‌توجهی از ترافیک غیرعادی در ماه‌های مه و ژوئن مربوط به ربات‌هایی بوده که برای گریز از شناسایی طراحی شده بودند.
با حذف این داده‌ها و تمرکز بر بازدیدهای انسانی، روند نزولی مشخصی در میزان مطالعه ارگانیک مقالات ویکی‌پدیا نمایان شد. میلر در یادداشت خود اشاره کرده که این کاهش بخشی از تغییر گسترده‌تر رفتار کاربران در فضای آنلاین است که به‌طور فزاینده‌ای به ابزارهای هوش مصنوعی و پلتفرم‌های اجتماعی برای یافتن اطلاعات متکی شده‌اند.
نقش هوش مصنوعی و پلتفرم‌های اجتماعی
به گفته میلر، دو عامل اصلی باعث افت تعامل کاربران شده‌اند. نخست، موتورهای جست‌وجو به‌طور فزاینده‌ای از مدل‌های زایشی هوش مصنوعی برای پاسخ‌دادن مستقیم به پرسش‌های کاربران استفاده می‌کنند و این موضوع نیاز به مراجعه به سایت‌هایی مانند ویکی‌پدیا را کاهش داده است. بسیاری از این پاسخ‌ها در واقع خلاصه‌ای از محتوای ویکی‌پدیا هستند اما کاربران را به منبع اصلی هدایت نمی‌کنند.
عامل دوم، تغییر رفتار نسل جوان است که اکنون برای دریافت توضیحات کوتاه و سریع، بیشتر به ویدئوهای کوتاه در پلتفرم‌هایی چون تیک‌تاک، ریلز و یوتیوب شورتز روی آورده‌اند و تمایل کمتری به مطالعه مقالات آنلاین دارند.
میلر تأکید می‌کند که هرچند بنیاد ویکی‌مدیا از شیوه‌های جدید یادگیری استقبال می‌کند، اما کاهش بازدید مستقیم از ویکی‌پدیا خطراتی را به همراه دارد. در حالی که اطلاعات این دانشنامه همچنان سوخت بسیاری از مدل‌های هوش مصنوعی و دستیاران دیجیتال است، کم‌شدن مراجعه مستقیم کاربران می‌تواند بر پایداری اکوسیستم داوطلب‌محور آن اثر منفی بگذارد.
خطر برای اکوسیستم داوطلبانه ویکی‌پدیا
قدرت ویکی‌پدیا در جامعه داوطلبانی نهفته است که محتوا را می‌نویسند، ویرایش می‌کنند و صحت آن را می‌سنجند. میلر هشدار داده که با کاهش بازدید، احتمال جذب داوطلبان جدید نیز پایین می‌آید و این مسئله می‌تواند رشد و به‌روزرسانی محتوای دانشنامه را کند کند.
از سوی دیگر، بنیاد ویکی‌مدیا برای حفظ پروژه‌های خود به کمک‌های مالی کوچک کاربران وابسته است و کاهش تعامل مستقیم می‌تواند بر این جریان مالی نیز اثر بگذارد.
این روند همچنین پرسشی بنیادین را مطرح می‌کند: زمانی که کاربران اطلاعات را از طریق خلاصه‌های تولیدشده توسط هوش مصنوعی دریافت می‌کنند، چه میزان از آن‌ها می‌دانند منبع اصلی دانش از کجا آمده است؟ میلر از شرکت‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی و جست‌وجو می‌خواهد تا اعتبار و لینک به ویکی‌پدیا را حفظ کنند تا تلاش انسانی پشت محتوای این سایت نادیده گرفته نشود.
پاسخ ویکی‌پدیا و برنامه‌های آینده
برای مقابله با این چالش، ویکی‌پدیا در حال تدوین چارچوبی جدید برای «ارجاع و اعتباردهی» است تا اطمینان حاصل شود پلتفرم‌هایی که از محتوای آن استفاده می‌کنند، منبع را به‌درستی ذکر کنند. همچنین دو تیم ویژه در بنیاد ویکی‌مدیا مأمور شده‌اند تا دامنه دسترسی جهانی ویکی‌پدیا را گسترش دهند و ارتباط آن را با خوانندگان جدید تقویت کنند.
میلر همچنین از شرکت‌های فعال در حوزه جست‌وجو، شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی خواسته تا با هدایت کاربران به سایت اصلی، به حفظ جریان ترافیک مستقیم کمک کنند.
جالب آن‌که ویکی‌پدیا خود نیز آزمایشی با خلاصه‌های تولیدشده توسط هوش مصنوعی انجام داد، اما این طرح پس از اعتراض ویرایشگران به دلیل افت کیفیت و از بین رفتن ظرافت محتوایی متوقف شد.
میلر در پایان، از کاربران و خوانندگان می‌خواهد که به حفظ یکپارچگی محتوای انسانی کمک کنند و با مراجعه به منابع اصلی و بررسی ارجاعات، از خالقان واقعی دانش حمایت کنند. او تأکید می‌کند که محتوایی که زیرساخت مدل‌های هوش مصنوعی را تشکیل می‌دهد، حاصل تلاش انسان‌هاست و این تلاش نیاز به دیده‌شدن و پشتیبانی دارد.
با وجود کاهش ترافیک، مأموریت ویکی‌پدیا تغییر نکرده است: ارائه دانش دقیق و انسانی برای همه. اما در عصری که هوش مصنوعی به واسطه‌ای میان کاربر و اطلاعات تبدیل شده، بقای این دانشنامه بستگی به آن دارد که آیا فناوری‌های نوین کاربران را دوباره به منبع اصلی بازمی‌گردانند یا نه.
source