شفقنا- همایش بازسازی میراث فرهنگی مشترک ایران و ترکیه در پرتو حکمت متعالیه صبح امروز در جامعة المصطفی العالمیه برگزار شد.
گزارش کامل شفقنا از این همایش را در ادامه بخوانید:
عباسی: حکمت متعالیه برآیند همه جریان های حکمی شکل گرفته در جهان اسلام است
به گزارش شفقنا، آیت الله علی عباسی با خوشامدگویی به همه شرکت کنندگان در این همایش علمی به ویژه سفیر کشور ترکیه در تهران و هیئت همراه، اظهار داشت: قطعا ترجمه کتاب مهم و دایرةالمعارف عظیم اسفار اربعه به ترکی استانبولی اقدام علمی و فرهنگی ارزشمندی است که جای تقدیر و تشکر دارد. جایگاه این کتاب بزرگ در منظومه حکمت و فلسفه تمدن اسلامی، برجسته است.
وی ادامه داد: مسلمانان در دوره اوج و شکوفایی تمدن اسلامی، در هر عرصه علمی که ورود یافتند، تجربه تمدن های پیشین و میراث علمی آنان را اخذ کرده، بر غنای آن افزودند و یک فرآورده جدید و ماندگار به تمدن عالم ارائه نمودند. در این دوران همه سرزمین‌های اسلامی از شرق تا غرب و از مناطق ماوراء النهر تا اندلس، شاهد جریان توسعه تمدنی و علمی به دست اندیشمندان و علمای مسلمان بودند.
رئیس المصطفی با اشاره به نقش مهم ایران و ترکیه در توسعه علمی تمدن اسلامی، اظهار داشت: انتظار می رود در عصر حاضر نیز این دو جغرافیا و اندیشمندان این دو سرزمین، نقش مهم و جدی در احیای تمدن جدید اسلامی ایفا نمایند. محافل علمی همانند همایش امروز نویدبخش چنین ایفای نقشی هستند و امیدواریم این ارتباطات و همکاری‌ها روز به روز توسعه یابند.
عضو مجلس خبرگان رهبری خاطرنشان کرد: امروز بر اساس ارزیابی های مراکز علم سنجی، ایران و ترکیه در میان کشورهای اسلامی، بیشترین تولیدات علمی را در عرصه‌های مختلف در اختیار دارند و این زمینه بسیار خوب همکاری علمی میان دانشگاه ها و مراکز علمی دو کشور را پدید می آورد.
وی جامعةالمصطفی را به عنوان یک دانشگاه بین المللی اسلامی مفتخر به میزبانی دانشجویانی از ۱۲۰ کشور جهان از جمله ترکیه خواند و افزود: در این دانشگاه بیش از ۱۵۰ رشته و گرایش در حوزه علوم اسلامی، علوم انسانی و زبان، ادبیات و فرهنگ شناسی به فراگیران ارائه می شود. ما افتخار داریم رشته فلسفه اسلامی را تا مقطع دکتری ارائه می دهیم و امروز در خدمت برخی از استادان مقطع دکتری این رشته هستیم.
رئیس جامعةالمصطفی با اشاره به سیر تحول و تکامل فلسفه در تمدن اسلامی، اظهار داشت: همچون بسیاری از رشته‌های علمی، سیر رشد تاریخی فلسفه در تمدن اسلامی را از دوره ترجمه آثار یونانی و سوریانی تا ایجاد مکتب جدید شاهد هستیم. گام نخست در سیر تکامل فلسفه اسلامی، ترجمه آثار پیشینان بود که زمینه را برای توسعه حکمت اسلامی فراهم نمود. فیلسوفان بزرگ ما ابتدا به شرح و بسط و تعمیق اندیشه فلاسفه پیشین پرداختند و سپس بر غنای آن افزوند.
وی مقایسه آثار حکمی فلاسفه مسلمان همچون فارابی با فلاسفه یونانی را گویای تکامل و توسعه این معارف در سایه بهره‌گیری از منابع اسلامی دانست و خاطرنشان کرد: در این سیر تحولی به تدریج شاهد شکل گیری فیلسوفان صاحب مکتب در عالم فلسفه و حکمت اسلامی مانند شیخ اشراق و صدرالدین شیرازی هستیم که امروز ترجمه کتاب مهم ایشان در این همایش رونمایی خواهد شد.
آیت الله دکتر عباسی در پایان حکمت متعالیه و فلسفه صدرالدین شیرازی را برآیند همه جریان های حکمی شکل گرفته در جهان اسلام خواند و گفت: کتاب اسفار اربعه، اوج حکمت متعالیه و عظیم ترین دایرةالمعارفی است که این حکمت متعالی را در خود معرفی کرده است. بسیار از مترجمانی که با سال‌ها تلاش علمی این اثر را به زبان ترکی استانبولی ترجمه کردند تقدیر و تشکر می کنم و برای همه شما عزیزان آرزوی توفیق دارم.
پارسانیا: جهان اسلام همواره جهانی با گفتگوهای مستمر علمی و فرهنگی بوده است
حجت الاسلام والمسلمین پارسانیا این گردهمایی را یکی از تاریخی‌ترین نشست های فرهنگی میان ایران و ترکیه دانست و گفت: جهان اسلام همواره جهانی با گفتگوهای مستمر علمی و فرهنگی بوده است. غزالی از خراسان سخن می گفت و در همه آفاق جهان اسلام بسط می یافت. آثار ابن عربی و ابن رشد از غرب جهان اسلام به شرق جهان اسلام توسعه پیدا می‌کرد.
وی ادامه داد: در مکتب شیراز، جریان های مختلف معرفتی جهان اسلام با یکدیگر تعامل دقیق فکری و معرفتی داشتند و جریان کلام اشعری، فلسفه مشائی و عرفان نظری و … دائما با هم در گفتگو بودند.
حجت الاسلام والمسلمین دکتر پارسانیا با طرح این سوال که چرا مجموعه مباحث و گفتگوها میان ایران و عثمانی به تبادلات علمی و فرهنگی منجر نگردید و تمام گفتگوهای فعال علمی بعدی مسکوت ماند، اظهار داشت: تولیدات علمی مکتب شیراز در شرق جهان اسلام توسعه یافت اما در غرب نمودی پیدا نکرد. جای خوشحالی است امروز شاهد آن هستیم که این گفتگوها در حال شکل گیری است.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در پایان خاطرنشان کرد: این ترجمه و حضور عزیزان مایه ابتهاج و خرسندی ماست و نویدبخش ادامه مسیری است که در گذشته متوقف گردید.
رئیس پژوهشکده تمدن توحیدی: سلسله نشست‌هایی میان حکمای ایران و ترکیه برگزار می شود
حجت الاسلام والمسلمین دکتر سیدعلی موسوی در سخنان خود اظهار داشت: نزدیک به نیم دهه تلاش عزیزان ما در ترکیه برای ترجمه کتاب اسفار امروز به ثمر رسید و حال این سوال مطرح است که چگونه می توان از این فرصت برای تعمیق تعاملات علمی میان اندیشمندان ایران و ترکیه استفاده نمود.
وی ادامه داد: در تفاهمات صورت گرفته مقرر شد سلسله نشست‌هایی میان حکمای ایران و ترکیه و زمینه‌ای برای توسعه تعاملات علمی دوجانبه در حوزه حکمت اسلامی قرار دهیم.
رئیس پژوهشکده تمدن توحیدی در پایان با اشاره به همکاری بخش‌های مختلف در ترکیه و ایران برای شکل گیری این سلسله گفتگوهای علمی و حکمی، ابراز داشت: پس از نشستی که در ترکیه شاهد برگزاری آن بودیم، این نشست نیز با همکاری سفارت ترکیه در ایران شکل گرفت. از همه مراکز همکار در این برنامه تشکر می کنم و امیدوارم سفر علمای حکمت و فلسفه ترکیه به ایران، مبداء یک ارتباط گسترده علمی میان دو کشور و این جلسه آغازی بر بازسازی میراث فرهنگی مشترک میان ایران و ترکیه باشد.
آیت الله یزدان پناه: فلسفه ملاصدرا انقلابی در همه عرصه‌های فلسفه پدید آورد
آیت الله سید یدالله یزدان پناه در ابتدای سخنان خود اظهار داشت: فلسفه صدرا یک فلسفه وجودی است که انقلابی در همه عرصه‌های فلسفه پدید آورد. این فلسفه تنها به تغییر چند مسئله بسنده نکرده است و هرچند تمام مسائل پیشین که از مشاء و اشراق و… در آن طرح شده است اما به همه آنها رنگ وجودی زده است.
وی ادامه داد: ملاصدرا تاکید می کند با نقطه آغاز اصاله وجود و بسط آن بسیاری از مسائل گذشته را به شکلی جدید فهم و بسط دهد.
وی اصاله وجود را اصل و اساس مباحث معرفتی می‌داند و جهل به این مسئله را موجب پنهان ماندن بسیاری از ابعاد هستی بر انسان خوانده است.
آیت الله یزدان پناه در ادامه به معرفی اصاله وجود در حکمت صدرایی و تبیین تفاوت و نوآوری های حکمی آن نسبت به فلسفه مشاء پرداخت.
حداد عادل: امروز شاهد گشوده شدن در جدید حکمت میان ایران و ترکیه هستیم
رئيس فرهنگستان ادب فارسی در همایش بازسازی میراث فرهنگی مشترک ایران و ترکیه در پرتو حکمت متعالیه، ترجمه کتاب اسفار به زبان ترکی را اتفاقی مبارک در جهت توسعه تعامل مراکز علمی و حکمی میان ایران و ترکیه دانست.
حداد عادل در ابتدای سخنان خود اظهار داشت: میان دو کشور بزرگ و مسلمان ایران و ترکیه، درهای متعددی از همکاری تا کنون مفتوح بوده است. ایران و ترکیه روابط سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، امنیتی و هنری داشته ایم و امروز شاهد گشوده شدن در جدید حکمت میان دو کشور هستیم.
دکتر حداد عادل ترجمه کتاب اسفار به زبان ترکی را اتفاقی مبارک خواند و گفت: از اندیشمندان حاضر در همایش خواهش می نمایم مقدمات فکری و فرهنگی که زمینه ساز ترجمه این اثر به زبان ترکی بوده است را تبیین نمایند تا دو ملت با مبانی فکری و معرفتی خود بیشتر آشنا شوند.
وی برگزاری این همایش را قدم نخست در مسیری طولانی دانست و یادآور شد: امیدواریم این همایش مقدمه ای برای آشنایی و تعامل مراکز علمی و حکمی میان ایران و ترکیه باشد.
رئيس فرهنگستان ادب فارسی در ادامه به ارائه مقاله خود با موضوع «معرفت شناسی کانت در غیاب وجود» پرداخت.
دکتر اوچال: باید به دنبال همگرایی و نزدیک شدن افکار به یکدیگر بود
آقای دکتر شامیل اوچال در ابتدای سخنان خود با تقدیر از همه دست اندرکاران ترجمه کتاب اسفار اربعه که حدود ۶ سال وقت خود را وقف این اثر فاخر نموده اند، اظهار داشت: در فرایند تاریخ اسلام و علوم اسلامی از زمان ابن سینا و مشاء، ضعف عمق مسائل اسلامی نمود یافت.
وی ادامه داد: هرچند اساتید و اندیشمندان پیش از ملاصدرا نیز نقش مهمی در توسعه حکمی ایفا نمودند اما ملاصدرا حرکتی را آغاز نمود که بسیاری از چالش‌ها و ضعف‌های گذشته را مرتفع نمود.
سخنران همایش با اشاره به دوره حضور ملاصدرا در شهر قم و شهر کهک، ابراز داشت: شاید علت اصلی این مهاجرت خلاصی از چالش‌هایی است که میان نحله های مختلف علما و اندیشمندان در شیراز و دستیابی به یک زمینه رشد فکری و علمی در قم بوده است.
آقای دکتر اوچال با تاکید بر ضرورت همگرایی میان اندیشمندان علوم حکمی، اظهار داشت: اصل اندیشه اسلامی بر ازدیاد و تکثر نیست بلکه باید به دنبال همگرایی و نزدیک شدن افکار به یکدیگر بود. عقل، شهود و وحی منبع اصلی مباحث حکمی هستند و ملاصدرا در بررسی موضوع فهم عوام، علما، حکما و متصوفه از دین را با مثالی از گردو مقایسه می کند.
وی در پایان در توضیح این مثال اظهار داشت: فهم عوام از دین پوسته سبز بیرونی گردو، فهم کلامیون پوست سخت داخلی گردو، فهم فلاسفه مغز داخل گردو اما فهم عرفا روغنی است که در مغز گردو یافت می شود.
دکتر جیهان: از منظر ملاصدرا همه چیز با علم ظاهر می شود
دکتر احمد کامل جیهان، رئیس دانشگاه ارجیس ترکیه در همایش بازسازی میراث فرهنگی مشترک ایران و ترکیه در پرتو حکمت متعالیه، به ارائه مقاله خود به عنوان ماهیت علم در اسفار اربعه پرداخت.
رئیس دانشگاه ارجیس ترکیه ادامه داد: به نظر ملاصدرا علم راه رسیدن به وجود را بیان می نماید. یعنی او بررسی منظومه وجود و رسیدن به این منظومه را یکی از وظایف اصلی علم می داند. با این روش ملاصدرا با بررسی تلفیقی نظر حکمای گذشته این مسئله را پیش برده است. در مرحله اول با تعریف علم کار را شروع می کند. در نظر ایشان ماهیت علم با تعریف و خود علم یکسان است و چنین چیزی فاقد تعریف است.
دکتر جیهان افزود: از منظر ملاصدرا همه چیز با علم ظاهر می شود بنابراین چیزی که علم را ظاهر نماید وجود ندارد. معنای علم به نظر ملاصدرا ابتدا با نظر ابن سینا و سهرودی شروع می شود و سعی می نماید چالش میان نظرات این دو را به نحوی حل نماید. در نظر ملاصدرا علم به عنوان یک اصل بسیط و اساسی بیان می شود. علم دارای یک وجود اصالتی است اما از تشکیکات به دور است. این علم برای معرفی خود و شناخت چیزهای دیگر جایگاه خاصی دارد و نقش عقل کل را ایفا می نماید.
سخنران همایش همچنین خاطرنشان کرد: در بیان ملاصدرا، اگر اعراض برای چیزهای دیگر واسطه هستند، علم برای شناخت چیزهای دیگر اصل و اساس است. وی بحث اضافه و تمثیل را در حقیقت علم منتفی می داند و آن را عاری از ماده می داند. علم و کمالات چون تطبیق اصلی با خالق هستی دارند، بنابراین نمی توانند جدا از خالق هستی باشند.
رونمایی از ترجمه ترکی کتاب اسفار اربعه ملاصدرا با حضور سفیر ترکیه
سفیر ترکیه در ایران در سخنان خود با تقدیر از همه دست اندرکاران برگزاری این همایش، اظهار داشت: ایران و ترکیه دارای روابط عمیق و ریشه دار و دوستانه از سال‌های دور بوده‌اند. این روابط در عرصه های فلسفی، دینی، فرهنگی و اجتماعی از گذشته وجود داشته است و در حوزه تفکر و عقلانیت نیز این دو کشور از هم دور نیستند.
وی عصر ملاصدرا را واقع در یک پیچ تاریخی دانست و گفت: همانگونه که امروز می خواهیم در یک پیچ تاریخی به نقطه ای دست یابیم، ملاصدرا نیز در عصر خود مدیون اساتیدی است که از آنان وام گرفته است.
سفیر ترکیه در ایران خاطرنشان کرد: دنیای تفکر، وام‌دار و متاثر از یکدیگر هستند. با توجه به توقفی که در فلسفه یونانی و سوریانی رخ داده بود، ملاصدرا توسعه و پیشرفتی را به وجود آورد که نقش مهمی در توسعه فلسفه اسلامی داشت.
دکتر کئرلانگئج با اشاره به نقش اساتید مهمی همچون شیخ بهائی، میرداماد و میرفندرسکی در جایگاه حکمی ملاصدرا، اظهار داشت: ترجمه کلام ملاصدرا و تبدیل آن به یک زبان جدید کار دشواری است و جای تقدیر و تشکر دارد به ویژه اینکه این ترجمه فرصتی برای یک گردهمایی و همفکری جدید به وجود آورد.
شایان ذکر است پس از سخنرانی سفیر کشور ترکیه، مراسم رونمایی از ترجمه کتاب اسفار اربعه ملاصدرا به زبان ترکی استانبولی با حضور آقای دکتر حداد عادل برگزار شد.
source