دبیر کنفرانس امنیت سایبر با اشاره به رشد چشمگیر مشارکت پژوهشگران در این رویداد گفت: از میان ۱۴۰۱ مقاله دریافتی، ۷۸ مقاله برگزیده و در نشست‌های تخصصی ارائه شدند. استفاده از اصطلاح «فضای سایبری» به‌جای «فضای مجازی»، بیانگر تحول علمی کشور و شکل‌گیری گفتمان بین‌رشته‌ای در مطالعات سایبر است.
به گزارش ایسنا، دکتر کاظم فولادی، دبیر کنفرانس امنیت سایبر در مراسم اختتامیه این رویداد با تشریح جزئیات برگزاری چهارمین دوره کنفرانس گفت: در این دوره ۱۴۰۱ مقاله از سوی پژوهشگران و دانشگاهیان کشور دریافت شد که از میان آنها، ۱۲۸ مقاله وارد فرآیند داوری علمی شدند و در نهایت، ۷۸ مقاله با تأیید کمیته علمی و داوران مورد پذیرش قرار گرفت.
وی افزود: از میان مقالات پذیرفته‌شده، ۷ تا ۸ مقاله نیز به‌صورت افتخاری و بنا بر تشخیص داوران، در قالب اداری پذیرفته و ۱۵ نشست علمی برگزار شد که طی آن ۷۰ مقاله به‌صورت شفاهی ارائه شد.
فولادی درباره نحوه برگزاری این نشست‌ها توضیح داد: ساختار برنامه‌ریزی کنفرانس به‌گونه‌ای بود که در هر روز پنج بازه زمانی برای نشست‌ها در نظر گرفته شد و در هر بازه زمانی، سه نشست به‌صورت همزمان برگزار شد تا علاقه‌مندان بتوانند بر اساس موضوع مورد توجه خود در نشست‌های تخصصی شرکت کنند.
به گفته وی، استقبال از نشست‌ها بسیار بالا بود و در کمترین نشست، بیش از ۲۰ نفر از پژوهشگران و دانشجویان حضور داشتند. این استقبال گسترده نشان‌دهنده جذابیت موضوعات و کارآمدی مباحث کنفرانس است.
دبیر کنفرانس امنیت سایبر با اشاره به جایگاه خاص این رویداد در میان همایش‌های علمی کشور اظهار کرد: اگرچه کنفرانس‌های متعددی در حوزه‌های مختلف از علوم انسانی تا فنی و مهندسی برگزار می‌شود، اما آنچه کنفرانس امنیت سایبر را متمایز می‌کند، ماهیت میان‌رشته‌ای و حتی فرارشته‌ای آن است.
وی گفت: فضای سایبری مفهومی است که نمی‌توان آن را صرفاً در چارچوب یک رشته علمی بررسی کرد؛ چراکه ترکیبی از حوزه‌های علوم فنی، رفتاری، اجتماعی و فلسفی را دربرمی‌گیرد. از این رو، رویکرد چندرشته‌ای در تحلیل مسائل این حوزه یک ضرورت است.
فولادی با تأکید بر لزوم تحول در نظام علمی کشور ادامه داد: امروز یکی از مشکلات بنیادین ما، وجود «ترمز رشد علمی» است. بسیاری از رشته‌های سنتی که از گذشته در دانشگاه‌ها تعریف شده‌اند، ساختارهای سنگینی دارند و اجازه ورود تحول را نمی‌دهند. در حالی که حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی، زیست‌فناوری و سایبر به‌طور کامل ساختارهای علمی کلاسیک را دگرگون کرده‌اند.
وی افزود: وقتی رشته‌ای مانند زیست‌شناسی با هوش مصنوعی ترکیب می‌شود، عملاً دانش جدیدی خلق می‌شود که با مبانی قبلی تفاوت بنیادین دارد. اما مقاومت ساختارهای سنتی آموزشی مانع از پذیرش این تحولات می‌شود. در حالی که تحول علمی تنها زمانی اتفاق می‌افتد که جرأت بازتعریف علوم و ایجاد رشته‌های نو بر اساس نیازهای واقعی جامعه وجود داشته باشد.
دبیر کنفرانس امنیت سایبر با اشاره به مسیر رشد این کنفرانس، گفت: از سال ۱۴۰۱ که نخستین دوره کنفرانس برگزار شد تا امسال (۱۴۰۴)، این رویداد توانسته است به بستری مؤثر برای گفت‌وگوی بین‌رشته‌ای تبدیل شود. تاکنون حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ پژوهشگر از دانشگاه‌ها و مراکز علمی کشور در این کنفرانس مشارکت داشته‌اند و مقالات آنها در نشست‌های تخصصی به بحث و تبادل نظر گذاشته شده است.
وی یکی از دستاوردهای مهم کنفرانس را جا افتادن اصطلاح «فضای سایبری» در ادبیات علمی کشور دانست و گفت: امروز حتی برخی از نهادهایی که در عنوان رسمی خود از واژه «فضای مجازی» استفاده می‌کنند، پذیرفته‌اند که ترجمه درست‌تر و علمی‌تر، «فضای سایبری» است؛ زیرا این واژه به لحاظ مفهومی و علمی، بیانگر واقعیت پیچیده و چندبعدی این پدیده است.
فولادی تأکید کرد: برخی تصور می‌کنند تفاوت این دو واژه صرفاً لفظی است، در حالی که «فضای سایبری» ریشه در دانش سایبرنتیک دارد؛ دانشی که توسط نوربرت وینر معرفی شد و مبنای تحول بسیاری از علوم نوین از جمله سیستم‌های هوشمند، شبکه‌ها و ارتباطات دیجیتال است. بنابراین استفاده از این اصطلاح، بیانگر بلوغ علمی و دقیق‌تر شدن نگاه پژوهشگران ایرانی به این حوزه است.
وی خاطرنشان کرد: پدیده فضای سایبری تنها به ابزارها و شبکه‌های اجتماعی محدود نمی‌شود، بلکه مفهومی عمیق‌تر است که بر مبنای تعامل انسان، ماشین و اطلاعات تعریف می‌شود. امروز مطالعات سایبر در کشور در مسیر درستی قرار گرفته و این کنفرانس تلاش دارد با ایجاد گفتمان علمی و همگرایی دانشگاه‌ها، مسیر رشد این حوزه را شتاب دهد.
دبیر کنفرانس امنیت سایبر، در بخش دیگری از سخنرانی خود درباره چرایی انتخاب واژه «فضای سایبری» و ریشه‌های نظری آن توضیح داد و گفت: انتخاب این واژه مبتنی بر یک پیشینه علمی و تاریخی است و نباید آن را صرفاً یک اصطلاح نوظهور یا معادل «فضای مجازی» دانست.
فولادی تاکید کرد: وقتی وارد عرصه یک علم می‌شویم که پایه‌های نظری‌اش پیش از این گذاشته شده، متوجه می‌شویم پذیرش یا مقابله صرف با آن دیدگاه‌ها کار ساده‌ای نیست؛ زیرا برخی نظریه‌ها چنان بنیان‌گذارانه و اثرگذارند که حتی پژوهشگران برجسته نیز برای اثبات پیشگامی خود ترجیح می‌دهند در یک «عرصه بازی جدید» وارد شوند.
وی با اشاره به تاریخچه علمی این حوزه گفت: حدود هشتاد سال مطالعه تاریخی نشان می‌دهد که بسیاری از ایده‌های اصلی هوش مصنوعی ریشه در دانش سایبرنتیک دارند و جنبش‌های اولیه در علوم شناختی نیز از دهه ۱۹۴۰ شکل گرفته‌اند. پس از گذشت یک دهه از بحث‌های اولیه شبکه‌های عصبی و بررسی ساختار مغز، در سال ۱۹۵۶ مباحث شناختی وارد فضای علمی شد و از آن زمان تاکنون تعامل میان علوم انسانی و علوم ریاضی ـ فنی شاهد تولد نظریه‌های واحدی بوده است.
دبیر کنفرانس افزود: ترکیب دیدگاه‌های علوم انسانی و علوم ریاضی به‌تدریج امکان‌پذیر شده و امروز پژوهشگران با سازوکارهایی ظریف تلاش می‌کنند موضوعِ پیچیده‌ای همچون «انسان» را هم از منظر نظری و هم از منظر فنی مطالعه کنند؛ کاری که از دهه ۱۹۴۰ و با معرفی نخستین آثار در حوزه کنترل و سپس آثار نوربرت وینر آغاز شد.
فولادی به ابعاد نظری و حتی سیاست‌زده برخی متون کلاسیک سایبرنتیک اشاره کرد و گفت: در برخی متون اولیه، اهدافی گسترده و البته بحث‌برانگیز مطرح شده که هدف‌گذاری‌هایی نظیر مدیریت پیام و تسریع انتقال فرمان را در مقیاس‌های وسیع ترسیم می‌کردند.
وی تأکید کرد: این مباحث تاریخی باید با دقت علمی خوانده و تبیین شوند و نباید از آنها برداشت‌های ساده‌انگارانه داشت.
وی خاطر نشان کرد: امروز که فناوری‌های نوظهور و شبکه‌های ارتباطی در هم تنیده‌اند، نمی‌توان بحث فضای سایبری را جدا از چارچوب نظری سایبرنتیک و تاریخ شکل‌گیری علوم شناختی بررسی کرد. درک عمیق این پیشینه نظری و اتخاذ رویکردی میان‌رشته‌ای، شرط لازم برای ارائه راه‌حل‌های مؤثر در حوزه امنیت سایبر و فناوری‌های مرتبط است.
انتهای پیام
source