کارشناس آبخیزداری گفت: ایران، با متوسط بارندگی سالانه ۲۵۰ میلی‌متر و میزان بارندگی حدود یک‌سوم میانگین جهانی، نیازمند مدیریتی علمی و دانش‌محور در عرصۀ منابع آب است.
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما،محمدتقی امانپور، در گفت‌و‌گو با خبرنگار تحریریه کشاورزی گفت: متوسط بارش سالانه کشور طی ۳۰ تا ۵۰ سال اخیر حدود ۴۱۳ تا ۴۳۰ میلیارد مترمکعب بوده است، اما تنها حدود ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آن به صورت روان‌آب مفید قابل استفاده است و بیش از ۳۰۰ میلیارد مترمکعب آن تبخیر می‌شود.
وی، با بیان اینکه آبخیزداری نوعی مدیریت منابع زیستی در یک حوزه آبخیز است که امکان بهره‌برداری پایدار از منابع را فراهم می‌کند، افزود: آبخیزداری، ابزار حکمرانی آب است و با بهینه‌سازی مصرف آب، کاهش تبخیر و هدررفت منابع، حفظ منابع زیرزمینی و خاک، و نیز مشارکت مردم و بخش خصوصی می‌تواند بحران آب و مخاطراتی مانند سیلاب، گرد و غبار و خشکسالی را مهار کند.
این کارشناس افزود : مردم باید در طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری به‌عنوان بهره‌برداران اصلی وارد عمل شوند و دولت وظیفۀ مدیریت و نظارت را بر عهده داشته باشد؛ به این ترتیب، اجرای طرح‌ها توسط مردم انجام می‌شود و دولت نقش هدایت‌گر و پشتیبان را ایفا می‌کند. به علاوه، براساس آخرین مقررات نیز هر فرد یا نهادی که در حوزه‌های آبخیزداری و آبخوانداری سرمایه‌گذاری یا هزینه‌ای انجام دهد، این هزینه‌ها به‌عنوان هزینه‌های قابل‌قبول مالیاتی محاسبه می‌شود که این رویکرد می‌تواند راهکاری منسجم برای جلب مشارکت مردمی، افزایش سرمایه‌گذاری و ارتقای بهره‌وری در مدیریت پایدار منابع آب باشد.
وی گفت: با کمتر از ۲۰ میلیارد تومان می‌توان حدود ۱۰ میلیارد مترمکعب آب تولید کرد.
امانپور افزود: یکی از راهکار‌ها اینست که، یک حوزه آبخیز مشخص انتخاب می‌شود و در آن حوزه، اقدامات با همکاری مشترک انجام می‌گیرد. انجام مطالعات امکان‌سنجی مدیریت جامع حوزه آبخیز، تهیه سند مدیریت جامع آبخیز، تصویب این سند در شورای عالی آبخیزداری استان مربوطه و در نهایت طراحی و اجرای پروژه‌ها است، که پس از انجام این مراحل، هزینه‌هایی که در همان حوزه آبخیز انجام می‌شود، در پایان هر سال با تأیید اداره کل منابع طبیعی منطقه و جهاد کشاورزی، به‌عنوان هزینه‌های قابل قبول مالیاتی محسوب خواهد شد.
به گفته این کارشناس آبخیزداری به محض آغاز اجرای طرح، تولید آب در حوزه آغاز می‌شود. وزارت نیرو در هر استان بازار آب ایجاد کرده است و آب تولیدشده را با قیمت مناسب خریداری می‌کند. آب نفوذکرده به سفره‌های زیرزمینی نیز با ارزیابی مدیریت راهبردی پژوهشکده آبخیزداری ارزش‌گذاری شده و مبلغ آن دوباره توسط بازار آب پرداخت می‌شود. علاوه بر این، عرصه‌ای که عملیات آبخیزداری در آن اجرا می‌شود، برای بهره‌برداری در اختیار سرمایه‌گذار قرار می‌گیرد.
وی گفت: نگاه تقابلی میان سدسازی و آبخیزداری یک خطای حکمرانی است و این دو باید در چارچوب مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز مکمل یکدیگر باشند.
به گفته این کارشناس حوزه آبخیزداری، افزایش راندمان آبیاری کشاورزی از ۴۰ به ۸۵ درصد با روش‌هایی مانند آبیاری زیرسطحی و لوله‌های سفالی، استفاده از آب‌های شور و لب‌شور و به‌کارگیری گونه‌های مقاوم گیاهی و جانوری، بهره‌گیری از دستگاه‌های تولید محصول در محیط کنترل‌شده، کاهش مصرف آب تا ۷۰ درصد با تکنیک‌های نوین آبخیزداری، شیرین‌سازی کم‌هزینه آب خلیج فارس و دریای عمان؛ توسعه گلخانه‌های هوشمند و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای را، موثر در حل بحران کم آبی دانست.
امانپور در پایان با بیان اینکه یک رویکرد جامع مدیریتی برای حفظ و بهره‌برداری پایدار منابع آب و خاک در یک حوزه آبخیز ضروری است، تصریح نمود: مشارکت مردم و بخش خصوصی شرط اصلی ایجاد انگیزه، افزایش کارآمدی و تحقق الگو‌های پایدار در حوزه آب است.
source