تقویم مالی شخصی: رمز خروج از کسری بودجه و استرس مالی

نویسنده:
فرشاد قاسمعلی

بخش قابل‌توجهی از فشارهای مالی، صرفا از کم بودن درآمد ما نیست، بلکه از نبودِ نظم و دید کافی نسبت به جریان‌های مالی ناشی می‌شود. تقویم مالی ابزاری است که امکان برنامه‌ریزی دقیق، مدیریت پرداخت‌های مهم و کنترل هزینه‌ها را فراهم می‌کند. با تدوین یک برنامه‌ شخصی، می‌توان مسیر دستیابی به اهداف پولی و مالی را روشن‌تر کرد و از بروز هزینه‌های غیرضروری جلوگیری کرد.

تقویم مالی چیست؟

این ابزار یک جدول یا برنامه زمان‌بندی است که در آن تمام اتفاقات پولی مهم زندگی‌تان را ثبت می‌کنید؛ مثل:

• موعد پرداخت قبض‌های آب، برق و …

• قسط‌های وام‌های دریافت شده از بانک

• بدهی‌ها به اشخاص

• تاریخ واریز حقوق و سایر درآمدها از جمله سود سپرده بانکی

• مخارج ثابت و دوره‌ای

• هزینه‌های هدفمند مثل سفر، تحصیل، خرید وسیله جدید

• و … .

این ابزار به شما یک تصویر واضح از وضعیت مالی‌تان می‌دهد؛ چیزی که اکثر مردم تا وقتی با کسری بودجه روبه‌رو نشوند از آن بی‌خبرند.

چرا تقویم مالی اهمیت دارد؟

برخی از دلایل آن را در ادامه برای شما برشمردیم:

۱- جلوگیری از فراموشی پرداخت‌ها: اگه تا حالا قبضی دیر پرداخت شده یا قسطی از یاد شما رفته باشد، همین یک تجربه برای درک اهمیت این ابزار کافی است.

۲- کنترل کسری بودجه: وقتی می‌دانید آخر ماه چه پرداخت‌هایی دارید، نمی‌توانید پول را بی‌برنامه خرج کنید.

۳- کاهش استرس: بخش زیادی از استرس مالی، ناشی از “ندانستن” است. برنامه ریزی مالی این ابهام را از بین می‌برد.

۴- کمک به پس‌انداز و سرمایه‌گذاری: وقتی تصویر کامل مشخص باشد، راحت‌تر می‌توانید تصمیم بگیرید چه مقدار پس‌انداز یا سرمایه‌گذاری کنید.

۵- ایجاد نظم مالی: تقویم مالی در عمل یعنی نظم، تعهد و برنامه‌ریزی؛ سه چیزی که پایه راحتی مالی در بلندمدت هستند.

چطور تقویم مالی بسازیم؟ (گام‌به‌گام و ساده)

در ابتدا لازم است چهارچوب برنامه را برای خود مشخص کنید؛ این‌که آن را برای مدیریت زندگی شخصی به‌کار می‌برید یا برای کسب‌وکار، بر تنظیم اجزای آن اثر می‌گذارد. در این مطلب، ما این موضوع را از منظر یک فرد عادی بررسی می‌کنیم؛ مدلی که جنبه‌های اصلی‌اش برای اکثر افراد یکسان است.

• درآمد اصلی: حقوق ماهانه

• درآمده فرعی: سود سپرده بانکی یا اجاره خانه

• پرداخت‌های دوره‌ای: قبض‌ها، قسط، شارژ و … .

• هزینه‌های ضروری: خوراک، حمل‌ونقل، درمان

• هزینه‌های غیرضروری: تفریح، خرید، رستوران

• هدف مالی: به طور مثال، پس‌انداز حداقل ۱۰٪ درآمد

از چه ابزاری استفاده کنیم؟

پیشنهاد “رده” به شما استفاده از گوگل شیت است. چرا؟

• چون آنلاین است و از هر دستگاهی با اینترنت می‌توان به آن دسترسی داشت.

• می‌توان به اشتراک گذاشت (اگر خواستید بودجه را با همسرتان تنظیم کنید) و هم‌زمان چند نفر می‌توانند روی آن کار کنند.

• قالب‌های آمادهٔ رایگانی دارد که با کمی ویرایش می‌توانید آن را مطابق نیاز خودتان تنظیم کنید.

• امکان افزودن فرمول‌ها، نمودارها، دسته‌بندی هزینه‌ها و نمای تصویری وضعیت مالی وجود دارد.

• چون رایگان است و پیچیدگی زیادی ندارد، برای مخاطب عام بسیار مناسب است.

جدا از پیشنهادی که ما ارائه دادیم، شما می‌توانید از ابزارهای داخلی و خارجی که دقیقاً برای همین هدف طراحی شده‌اند نیز استفاده کنید؛ ابزارهایی همچون میزیتو و … و ابزارهای غیر‌داخلی همچون Google Calendar، To-do List و … . همچنین، نرم‌افزار اکسل هم کار را راه می‌اندازد و با حداقل آشنایی می‌توانید بسیاری از بخش‌های تقویم مالی را به‌سادگی در آن مدیریت کنید.

اینگونه دسته‌بندی کنید:

برای شروع، یک تقویم مالی ساده در اکسل یا هر نرم‌افزاری که انتخاب کرده‌اید طراحی کنید تا بتوانید فیلدهای مورد نیاز را به‌تدریج کامل کنید. ما نیز ساده‌ترین و عمومی‌ترین ساختار ممکن را به‌عنوان پیشنهاد اولیه به همین شکل تنظیم کرده‌ایم:

• ستون تاریخ

• نوع پرداخت (قبض، قسط، هزینه خرید، درآمد)

• مبلغ

• دسته‌بندی

• وضعیت پرداخت (انجام شده/نشده)

• یادداشت‌ها

• مجموع درآمد – ماهانه در نظر بگیرید.

• مجموع هزینه‌ها – ماهانه در نظر بگیرید.

• مانده ماه – مجموع درآمد از مجموع هزینه کسر شود. می‌توانید بر مبنای مانده، درصد سرمایه‌گذاری شخصی خود را درنظر بگیرید.

• توضیحات.

نکات تکمیلی:

• از کدگذاری رنگی استفاده کنید. برای مثال:

  • سبز: درآمد و پس‌انداز

  • قرمز: بدهی‌ها و تعهدات

  • آبی: قبوض و هزینه‌های ضروری

  • بنفش: سرمایه‌گذاری

• حتما برای پرداخت‌های مهم، یادآور تنظیم کنید؛ می‌توانید از همان نرم‌افزار (مانند اپ بانکی و …) استفاده کنید، یا در ساده‌ترین حالت، از قابلیت یادآور گوشی بهره ببرید.

• درج جزئیات مالی در توضیحات: شماره حساب یا کارت مقصد را نیز برای پرداخت‌های مکرر ثبت کنید تا هنگام انجام تراکنش‌ها وقت و تمرکز کمتری صرف شود.

منظور از داشتن مدیریت مالی، حسابداری نیست!

داشتن تقویم مالی با حسابداری روزمره درآمد و هزینه‌های ما تفاوت اساسی دارد. حسابداری بیشتر بر ثبت و دسته‌بندی تراکنش‌های واریز و برداشت تمرکز می‌کند، اما مدیریت مالی یعنی اینکه فرد بتواند برای پولش برنامه‌ریزی کند، زمان پرداخت‌ها را بداند، اهداف مالی تعیین کند و تصمیم‌های آگاهانه بگیرد. در مدیریت مالی قرار نیست کم و زیاد شدن پولمان را ثبت کنیم یا دفتر حساب باز کنیم؛ هدف این است که بدانیم چه زمانی باید خرج کنیم، چه زمانی باید دریافت داشته باشیم و چطور جریان پول زندگی‌مان را کنترل کنیم. به زبان ساده، مدیریت مالی یک مهارت زندگی است، نه یک فرایند فنی.

چرا مدیریت مالی بدون تقویم عملاً غیرممکن است؟

داشتن تقویم مالی امروزه یک الزام است، نه یک انتخاب. زمانیکه که قبض‌ها، قسط‌ها، اشتراک‌ها و مخارج ریز و درشت هر ماه بیشتر می‌شود، اتکا به حافظه یا حدس‌زدن زمان پرداخت‌ها عملاً یک ریسک بزرگ است. این ابزار کمک می‌کند بدانیم چه زمانی خرج مهمی در پیش داریم، چطور پولمان را مدیریت کنیم و از فشارهای ناگهانی آخر ماه دور بمانیم. این برنامه ریزی زمانی پول باعث می‌شود هیچ پرداختی از قلم نیفتد، هزینه‌ها بهتر کنترل شود و برنامه‌ریزی مالی‌مان قابل پیش‌بینی‌تر شود. به همین دلیل داشتن این برنامه یک کار اضافی در زندگی‌مان نیست بلکه پایهٔ نظم و آرامش مالی هر شخص است.

جمع‌بندی “رده”

تمام نکات مهم مربوط به تدوین یک تقویم مالی و ضرورت آن را در این مطلب توضیح دادیم. فقط یک نکته اساسی را فراموش نکنید: این ابزار کاملاً شخصی است. هر فرد باید با توجه به ساختار زندگی، میزان درآمد و الگوی هزینه‌کرد خود، برنامه‌ریزی مالی مخصوص به خودش را طراحی کند. مهم‌ترین موضوع این است که تقویم مالی شما واقعی و قابل اجرا باشد؛ یعنی بتوانید عملاً از آن خروجی بگیرید و مطابق آن تصمیم‌گیری کنید.