شمس الواعظین: هیچ‌گونه نشانه‌ای از تجاوز مجدد علیه ایران دیده نمی‌شد/اسرائیل حاضر به تکرار تجربه دردناک جنگ ۱۲روزه‌ نیست/روایت‌سازی از جنگ ۱۲روزه در صداوسیما و رسانه‌ها کمرنگ و ضعیف است

وی افزود: بر این اساس، اسرائیل درخواست آتش‌بس داد و ایران نیز بنا به دلایلی این آتش‌بس را پذیرفت؛ اما اکنون یک جنگ روانی بسیار شدید شکل گرفته است، به‌گونه‌ای که به‌طور مداوم القا می‌شود اسرائیل امروز یا فردا به ایران حمله خواهد کرد.

رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران با بیان اینکه من از جمله کسانی هستم که معتقدم ما در دورترین نقطه احتمال ازسرگیری جنگ قرار داریم، ادامه داد: زیرا اسرائیل دیگر حاضر نیست تجربه جنگ ۱۲روزه‌ای را که برایش واقعاً دردناک بود، تکرار کند اما آیا این تجربه دردناک و سرنوشت نامطلوبی که در جنگ ۱۲روزه برای اسرائیل رقم خورد، به معنای پایان چالش این رژیم با ایران است؟ به اعتقاد من خیر؛ این‌گونه نیست.

شمس‌الواعظین با بیان اینکه اسرائیل بلافاصله پس از جنگ ۱۲روزه، از طریق رسانه‌هایی مانند اینترنشنال و سایر رسانه‌های فارسی‌زبان، سایه یک جنگ را بر آسمان ایران انداخت، عنوان کرد: این اقدام با هدف قرار دادن ایران در فضای هیجان، نگرانی و بحران انجام شد و به‌صورت پیوسته، آنچه «تهدید معتبر» خوانده می‌شود، تکرار می‌گردد؛ تهدیدهایی از این دست که امروز جنگ می‌شود، فردا حمله‌ای صورت می‌گیرد و پس‌فردا اتفاقی دیگر رخ خواهد داد؛ مسائلی که هر روز شاهد طرح آنها هستیم.

وی خاطرنشان کرد: من اصلاً قائل به وقوع چنین سناریویی نیستم و معتقدم حداقل تا اطلاع ثانوی، و می‌توان گفت تا سال ۲۰۲۶، چنین اتفاقی رخ نخواهد داد. دلایل این ارزیابی نیز روشن است. نخست آنکه تاب‌آوری اسرائیل در برابر نوع واکنش ایران بسیار ضعیف است و جنگ ۱۲روزه نیز به‌خوبی این واقعیت را نشان داد.

اسرائیل پس از جنگ ۱۲روزه، روایت‌سازی جدیدی از جنگ را آغاز کرده است

این روزنامه‌نگار پیشکسوت با تاکید بر اینکه اسرائیل در شرایط فعلی و پس از پایان جنگ ۱۲روزه، روند روایت‌سازی جدیدی از این جنگ را آغاز کرده است، یادآور شد: معمولاً وقتی اسرائیل به روایت‌سازی از جنگ‌های گذشته روی می‌آورد، پیام آن این است که جنگ بعدی در دستور کار نیست.

رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران افزود: در این چارچوب، هر روز می‌شنویم که اسرائیل ادعا می‌کند در جنگ ۱۲روزه تعداد زیادی عامل موساد در ایران داشته، از موساد به اشکال مختلف استفاده کرده، جنگ‌های محلی ایجاد کرده، از دوش‌پرتاب‌ها و پهپادهای منتقل‌شده به ایران بهره برده و نقش عوامل خود را برجسته می‌کند؛ روایتی که در مجموع به ساختن تصویر قهرمانانه از آنچه در جنگ ۱۲روزه بر ایران گذشته، می‌انجامد.

شمس‌الواعظین بیان کرد: به‌طور معمول، اسرائیل پس از هر جنگ، وقتی وارد چنین مرحله‌ای از روایت‌سازی می‌شود، نشان می‌دهد که حلقه بعدی جنگ، دستکم در مقطع فعلی و به دلایل گوناگون، متوقف شده است.

وی ادامه داد: مسئله سوم این است که مردم ایران در چالش با ایالات متحده آمریکا همواره می‌شنوند که این کشور به‌صورت پیوسته ادعا می‌کند توان هسته‌ای ایران را به‌طور کامل نابود کرده است؛ ادعایی که ترامپ نیز در بیشتر مصاحبه‌ها و سخنرانی‌های خود بارها آن را تکرار و بر آن تأکید می‌کند.

این فعال رسانه‌ای و تحلیلگر سیاسی معتقد است: مخاطب اصلی این پیام و اظهارنظرهای آقای ترامپ تنها ایران و افکار عمومی جهان نیستند، بلکه خود اسرائیل نیز مخاطب آن است. به این معنا که آمریکا به اسرائیل پیام می‌دهد مأموریت به پایان رسیده و باید به سراغ گزینه‌های بعدی، از جمله مذاکره یا اعمال فشار دیپلماتیک بر ایران، رفت.

ایالات متحده تمایل مطلق به بازی در زمین اسرائیل را ندارد

شمس‌الواعظین با اشاره به این نکته حائز اهمیت که ایالات متحده تمایلی ندارد به‌طور مطلق در زمین اسرائیل بازی کند، مگر در شرایطی که اسرائیل از نظر نظامی دچار آسیب جدی شود، گفت: در آن صورت ممکن است آمریکا به کمک آن بیاید اما اینکه ایالات متحده همواره و سایه‌به‌سایه در زمین نتانیاهو بازی کند، رویکردی نیست که به‌طور دائمی در پیش بگیرد.

وی خاطرنشان کرد: نکته چهارم آن است که نباید فراموش کنیم اکنون در ماه دسامبر و در آستانه ورود به سال ۲۰۲۶ قرار داریم؛ به این معنا که اسرائیل وارد سال انتخابات عمومی می‌شود.

اسرائیل معمولاً به سراغ ریسک‌های سنگین نظامی با سرنوشت و فرجام نامعلوم نمی‌رود

این روزنامه‌نگار پیشکسوت عنوان کرد: تجربه نشان داده است که اسرائیل در چنین شرایطی معمولاً به سراغ ریسک‌های سنگین نظامی با سرنوشت و فرجام نامعلوم نمی‌رود، به‌ویژه آنکه بنیامین نتانیاهو در وضعیت کنونی و پس از آنچه در اسرائیل به‌عنوان موفقیت تلقی می‌شود، از موقعیت نسبتاً مطلوبی برخوردار است.

شمس‌الواعظین با بیان اینکه از این‌رو، نتانیاهو تلاش دارد میوه‌چینی این وضعیت مطلوب را در انتخابات عمومی آینده انجام دهد و تمایلی ندارد این موقعیت را با ورود به شرایطی جدید و نامعلوم ــ که می‌تواند به شکست سیاسی احتمالی و قطعی برای او منجر شود ــ به خطر بیندازد، اظهار کرد: این مسئله نیز احتمال تجدید حملات اسرائیل به ایران را، دستکم تا اطلاع ثانوی، به سطحی بسیار پایین و حتی نزدیک به صفر می‌رساند.

حمله مجدد به ایران نیازمند پیش‌زمینه‌های حقوقی است

وی ادامه داد: نکته بعدی اینکه برای انجام هرگونه حمله نظامی علیه ایران، اسرائیل و حتی ایالات متحده به مجموعه‌ای از پیش‌زمینه‌های حقوقی نیاز دارند تا بتوانند براساس آن، اقدام خود را توجیه کنند و توضیح دهند که به چه دلایلی دست به حمله مجدد زده‌اند.

رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران بیان کرد: از جمله این پیش‌زمینه‌ها می‌توان به مشاهده علائم و نشانه‌هایی از ازسرگیری غنی‌سازی اورانیوم، صدور قطعنامه از سوی شورای حکام، یا ارجاع پرونده ایران از شورای حکام سازمان بین‌المللی انرژی اتمی به شورای امنیت اشاره کرد.

شمس‌الواعظین با تاکید بر اینکه حمله مجدد به ایران مستلزم فراهم شدن مجموعه‌ای از زمینه‌های حقوقی، حتی زمینه‌های دست‌ساز است، افزود: به این معنا که ایالات متحده بخواهد توصیه‌ها یا فشارهایی را در این مسیر به سازمان بین‌المللی انرژی اتمی وارد کند.

وی بیان کرد: با این حال، واقعیت آن است که در شرایط کنونی هیچ‌یک از این نشانه‌ها مشاهده نمی‌شود. بنابراین، فراهم شدن مقدمه لازم برای یک حمله مجدد ــ که از ضرورت‌های آغاز یک جنگ یا تجاوز جدید علیه ایران محسوب می‌شود ــ در حال حاضر به چشم نمی‌خورد.

این فعال رسانه‌ای و تحلیلگر سیاسی با تصریح کرد: ایران در این وضعیت می‌تواند در آماده‌باش، به‌ویژه آماده‌باش نظامی، قرار داشته باشد؛ اما هم‌زمان باید مردم را از نظر روانی آرام کرد و اطمینان داد که تا اطلاع ثانوی چنین اتفاقی رخ نخواهد داد.

آنچه از وقوع تجاوز مجدد در رسانه‌ها جریان دارد، جنگ کاملاً روانی است

شمس‌الواعظین معتقد است: آنچه هم‌اکنون در رسانه‌ها جریان دارد، یک جنگ کاملاً روانی است که بخشی از خود جنگ واقعی محسوب می‌شود و اسرائیل بدون شلیک حتی یک گلوله تلاش می‌کند دستاوردها و رهاوردهای یک جنگ تمام‌عیار را به‌دست آورد.

وی بیان کرد: اسرائیل در تلاش است به اقتصاد آسیب برساند، روان مردم و مسئولان را خدشه‌دار کند، نظم و انضباط مدیریت کشور را بر هم زند و سایر موارد مرتبط با آرامش جامعه را هدف قرار دهد.

این روزنامه‌نگار پیشکسوت اضافه کرد:با این حال، من معتقدم چنین اتفاقی تا اطلاع ثانوی رخ نخواهد داد و مردم باید آرامش خود را حفظ کنند و با امید به آینده حرکت کنند؛ چراکه موفقیتی که اسرائیل در ۱۲ روز جنگ علیه ایران به‌دست آورده، برای مدتی طولانی در حافظه و ذهن رهبران و فرماندهان این رژیم باقی خواهد ماند و از یاد نخواهد رفت.

شمس‌الواعظین با اشاره به اینکه ما نیز مجموعه‌ای از وظایف مشخص در مصاف با این جنگ تبلیغاتی و رسانه‌ای دشمن داریم گفت: به‌عنوان مثال، روایت‌سازی از جنگ ۱۲روزه تاکنون در صداوسیما و رسانه‌های داخلی کشور بسیار کمرنگ بوده و حتی می‌توان گفت در برخی موارد ضعیف عمل شده است.

وی با تاکید بر اینکه به عنوان گام نخست، ایران باید توان خود را در این حوزه‌ها افزایش دهد، اظهار کرد: نکته دوم این است که مسئولان حوزه‌های نظامی، از طریق رسانه‌ها، باید به مردم اطمینان دهند که به وظایف خود آگاه هستند و جای نگرانی از بابت شرایط غافلگیرکننده وجود ندارد.

رئیس انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران با بیان اینکه ممکن است یکبار از یک مسیر، آسیب به کشوری وارد شود، اما این به معنای تکرار همان سناریو نیست، خاطرنشان کرد: هرچند دشمن ممکن است از روش‌ها و شیوه‌های دیگری برای غافلگیری استفاده کند، اما هوشیاری در مقابل، یک ضرورت تقریباً مطلق است و باید به‌طور جدی در دستور کار رسانه‌های ملی ایران قرار گیرد.

در مقطع کنونی به جای پرداختن به امور فرعی و دعواهای سیاسی در کنار ملت باشیم

شمس‌الواعظین با اعتقاد به اینکه به جای پرداختن به امور فرعی و دعواهای سیاسی، باید کاملاً متحد در ارتباط با مسائل ملی و ضرورت‌های کشور، به‌ویژه ضرورت مقطع کنونی، در کنار دولت و دولت در کنار ملت باشیم، بیان کرد: از طریق روایت‌هایی که رسانه‌های ملی تولید، ارائه و شکل می‌دهند، باید وضعیت جامعه را هر چه بیشتر و با آرامش کامل به سمت نرمالیزه پیش ببریم.

وی خاطرنشان کرد: این به معنای عدم آمادگی یا نبود هوشیاری نیست؛ بلکه نشان می‌دهد که زندگی عادی‌مان را حتی در شرایط فوق‌العاده باید حفظ کنیم تا بتوانیم وضعیت را مدیریت کنیم و هر فرد در حوزه مسئولیت خود باید این اقدامات را انجام دهد.

توسعه گفتمانی در جنگ‌های شناختی، در دستور کار صدا و سیما قرار گیرد

این فعال رسانه‌ای و تحلیلگر سیاسی با بیان اینکه به نظر می‌رسد رسانه‌ها، به ویژه رسانه‌های ملی، در این زمینه کم‌کاری می‌کنند، افزود: توسعه گفتمانی، به‌ویژه در جنگ‌های شناختی، باید در دستور کار صدا و سیما قرار گیرد، اما متأسفانه چنین رویکردی مشاهده نمی‌شود.

شمس‌الواعظین تاکید کرد: در مقابل، اگر روند رسانه‌های فارسی‌زبان وابسته به اسرائیل را بررسی کنیم، می‌بینیم که به‌صورت پیوسته سوژه‌های جدید تولید می‌کنند، در حالی که ایران در این حوزه شکل تدافعی به خود گرفته است.

وی با تاکید بر اینکه هیچ‌گاه نباید در حوزه رسانه‌ها و تولید محتوا بدون برنامه‌ریزی عمل کنیم، گفت: حتی برای ایجاد حداقل موازنه برابر، ما باید در همین زمینه و سایر زمینه‌هایی که با فرهنگ و آیین‌های ملی ما سازگاری دارد، فعالانه عمل کنیم.

این روزنامه‌نگار پیشکسوت، جامعه ایران، به‌ویژه روستاهای آن را نمونه‌ای از صبر و تحمل بلندمدت دانست و یادآور شد: تولید یک قطعه فرش در روستاها گاه تا ۶سال طول می‌کشد، که نشان‌دهنده صبوری نفس بلند و توان مدیریت طولانی‌مدت در شرایط دشوار است.

شمس‌الواعظین معتقد است: همه این مؤلفه‌ها باید متناسب با وضعیت‌هایی که پیش می‌آید، تجلی پیدا کنند و این تجلی نیز از طریق یادآوری مستمر و تولید هدفمند محتوا محقق می‌شود. مجموعه این اقدامات می‌تواند به ما کمک کند تا با تکیه بر آیین‌ها و خصلت‌های تاریخی ملت ایران، این شرایط را به‌درستی مدیریت کنیم.

وی افزود: پیامی که چنین رویکردی به طرف مقابل منتقل می‌کند، روشن است: ما با جامعه و سرزمینی روبرو هستیم که همچون سازه‌ای بسیار مستحکم، نفوذناپذیر و پایدار است و هیچ توان مؤثری برای خدشه‌دار کردن این سامانه قدرتمند ملی ایران وجود ندارد.