بازگشت به انسانیت، ضرورتی برای جامعه امروز: یادداشتی از ابوالفضل موسویان

شفقنا- استاد ابوالفضل موسویان در یادداشتی تأکید کرد: «دین برای آن نیست که صرفاً مشکلات را حل کند؛ بلکه هدف آن، ساختن انسان و رساندن او به قله‌های معنوی و کمالات الهی است. بنابراین، کسی که در آغاز با تصوری نادرست به دین روی می‌آورد، در مواجهه با مشکلات، دچار سرخوردگی می‌شود و گمان می‌کند دین منشأ رنج اوست.»

به گزارش شفقنا، متن یادداشت حجت الاسلام و المسلمین ابوالفضل موسویان بدین شرح است: امروزه، جامعه بشری بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازگشت به حقیقت انسانیت است. در این راستا، بر دلسوزان و دغدغه‌مندان اجتماعی است که با احیای روحیه ظلم‌ستیزی در مردم، زمینه‌ای برای بازگشت به ارزش‌های اصیل فراهم آورند.

سوءاستفاده از دین و نگاه ابزاری به آن

گروهی از افراد، دین را نه برای خودسازی و رشد معنوی، بلکه صرفاً در جهت تحقق امیال نفسانی خویش به کار می‌گیرند. در نظر اینان، دین تنها بر زبان جاری‌ست و فاقد عمق و التزام واقعی است. چنین نگاهی حاصل گرایش غریزی و ظاهربینانه مردم است؛ تا زمانی که جامعه تنها به ظاهر افراد توجه دارد، راه برای سوءاستفاده از دین و فریب مردم هموار خواهد بود.

اما اگر جامعه‌ای به جای ظاهر، عملکرد و باطن افراد را ملاک قرار دهد، دیگر کسی نمی‌تواند با نقاب دینداری، مردم را فریب دهد و به مطامع شخصی خود برسد.

نشانه‌های افول جامعه دینی

از نشانه‌های نزول فرهنگی و اخلاقی یک جامعه، آن است که در آن عالمان ساکت‌اند و جاهلان ارج نهاده می‌شوند، و افراد شعاری در صدر قرار می‌گیرند. در مقابل، اگر در جامعه‌ای، انسان‌های شایسته عهده‌دار امور باشند، این نشانه‌ای از بلوغ دینی و اجتماعی آن جامعه است.

لزوم رضایت مردم در حاکمیت دینی

در حکومت اسلامی، اصل بنیادین، رضایت و پذیرش عمومی مردم است. سیره امامان معصوم (ع) به روشنی نشان می‌دهد که تحمیل حاکمیت دینی بدون رضایت مردم ممکن نیست.

تفسیر فرمایش امام حسین (ع)

امام حسین (ع) می‌فرمایند: «به‌راستی که مردم بنده دنیایند و دین بر زبانشان است؛ تا زمانی‌که دین وسیله تأمین منافع دنیوی‌شان باشد، به آن پایبندند، اما هنگام آزمایش، دینداران اندکند.»

این کلام گویای یک حقیقت تاریخی دائمی است. بسیاری از مردم، دین را نه برای تعالی روحی، بلکه برای حل مشکلات دنیوی خود می‌پذیرند. در نتیجه، نقش واقعی دین که رساندن انسان به کمال و ارزش‌های والای الهی‌ست، به فراموشی سپرده می‌شود.

دین، راهی برای رسیدن به مقام خلیفه‌اللهی

انسان‌ها غالباً به جای آن‌که در پی مقام خلافت الهی و اهداف عالی دین باشند، دین را وسیله‌ای برای برآورده شدن خواسته‌های مادی خود می‌دانند. در حالی‌که خداوند در آیات متعدد قرآن، امتحان انسان از طریق مال، جان و فرزند را متذکر شده است.

امام حسین (ع) تأکید می‌کنند که در زمان آزمون، حقیقت ایمان نمایان می‌شود و آن‌چه پیش از آن گفته می‌شده، ممکن است صرفاً لقلقه زبان باشد.

آزمایش ایمان در تاریخ اسلام

در دوران پیامبر اکرم (ص)، فرمان‌هایی چون جهاد و زکات نمونه‌هایی از آزمون ایمان بودند. برخی از افراد، از اجرای این احکام سر باز زدند، زیرا حاضر نبودند از مال خود در راه حل مشکلات جامعه بگذرند. چنین رفتارهایی در دوران‌های بعد، از جمله زمان امام حسین (ع)، نیز تکرار شد.

چه کسانی دین را لقلقه زبان کرده‌اند؟

این گروه، فاقد نگاه ارزشی و خودسازانه به دین هستند و آن را تنها برای تأمین منافع دنیوی می‌خواهند. در حالی‌که دین‌داری واقعی، مستلزم گذشت از خود و دلبستگی‌های مادی است.

دین برای آن نیست که صرفاً مشکلات را حل کند؛ بلکه هدف آن، ساختن انسان و رساندن او به قله‌های معنوی و کمالات الهی است. بنابراین، کسی که در آغاز با تصوری نادرست به دین روی می‌آورد، در مواجهه با مشکلات، دچار سرخوردگی می‌شود و گمان می‌کند دین منشأ رنج اوست، در صورتی که این رنج‌ها بخشی از مسیر رشد و تعالی انسان هستند.