اقتصاد۲۴- در سال‌های اخیر، کارزار‌های رسانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران، شکلی پیچیده‌تر و چندلایه‌تر به خود گرفته است؛ به‌گونه‌ای که علاوه بر فضاسازی‌های سیاسی و اقتصادی، هویت تاریخی و میراث فرهنگی کشورمان نیز آماج شایعه‌سازی‌ها و عملیات روانی قرار گرفته است. تازه‌ترین نمونه از این رویکرد از آن‌جا آغاز شد که برخی رسانه‌های معاند با انتشار بخشی از مصاحبه قدیمی رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، مدعی شدند که ایران اورانیوم غنی‌شده خود را در بنا‌های تاریخی اصفهان پنهان کرده است؛ در حالی که اصل این مصاحبه مربوط به سال ۲۰۲۴ میلادی است و در آن، گروسی صرفاً به‌طور فرضی درباره امکان چنین سناریویی صحبت کرده بود و هیچ‌گاه چنین ادعایی را تایید نکرد.
بازی رسانه‌های معاند با هویت تاریخی ایران
شهر اصفهان به‌عنوان یکی از مهم‌ترین شهر‌های تاریخی جهان، جایگاهی بی‌بدیل در حافظه فرهنگی بشریت دارد. میدان نقش جهان، مسجد شیخ لطف‌الله، پل‌های تاریخی، مناره‌ها و کاخ‌های صفوی، همگی به‌عنوان شناسنامه‌های تمدنی ایران در حافظه جهانی ثبت شده‌اند. این آثار، نه‌تنها دارایی‌های ملت ایران هستند بلکه بخشی از میراث مشترک بشریت به شمار می‌روند. حال چگونه ممکن است که چنین مکان‌هایی به‌عنوان مراکزی برای نگهداری اورانیوم غنی‌شده مطرح شوند؟ اساس این ادعا نه‌تنها غیرمنطقی و غیرعلمی است، بلکه گواه دیگری بر استمرار پروژه «شبهه‌افکنی هدفمند» علیه ایران است.
رسانه‌های معاند با بهره‌گیری از یک مصاحبه قدیمی و تحریف‌شده، تلاش کرده‌اند با پیوند زدن موضوعات غیر مرتبط، هم اعتماد جهانی به میراث فرهنگی ایران را خدشه‌دار کنند و هم خوراک جدیدی برای جنگ شناختی خود فراهم آورند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که رسانه‌های معاند با بازنشر گزینشی این مصاحبه، تلاش کرده‌اند با القای مطالب نادرست، ذهنیت افکار عمومی را تحت تاثیر قرار دهند و به میراث فرهنگی ایران نیز خدشه وارد کنند. کارشناسان حوزه رسانه معتقدند که این دست از اقدامات، نمونه آشکار جنگ شناختی است که هدف آن ایجاد التهاب اجتماعی و بین‌المللی است.
سوءاستفاده رسانه‌ای از هویت تاریخی اصفهان
«مینا جلالی» کارشناس برجسته حوزه میراث فرهنگی با اشاره به سوءاستفاده رسانه‌ای از هویت تاریخی اصفهان تاکید می‌کند: «متأسفانه در سال‌های اخیر، دشمنان ایران علاوه بر هجمه‌های سیاسی و اقتصادی، تمرکز ویژه‌ای بر تخریب تصویر فرهنگی و تاریخی ایران داشته‌اند. بازنشر شایعه‌ای که به آثار تاریخی اصفهان گره خورده است، نه از سر دغدغه جهانی برای میراث بشری، بلکه یک ابزار برای فشار رسانه‌ای به کشورمان است.»
بیشتر بخوانید:ماجرای ذخیره اورانیوم غنی شده در مکان‌های باستانی اصفهان چه بود؟
به اعتقاد او: «آثار تاریخی اصفهان متعلق به ملت ایران و تمام بشریت است و چنین ادعا‌های ساختگی که بدون سند و از منابع غیرموثق منتشر می‌شوند، در حقیقت بی‌احترامی آشکار به تاریخ، فرهنگ و میراث جهانی هستند.»
این کارشناس حوزه میراث فرهنگی بر این باور است: «این نخستین‌بار نیست که با وارونه‌نمایی واقعیت‌ها، تلاش می‌شود از جایگاه جهانی اصفهان به‌عنوان شهر ثبت شده در یونسکو، برای تحت فشار قرار دادن ایران سوءاستفاده شود. این فضاسازی‌ها با هدف القای ذهنیت منفی نسبت به ایران و تضعیف جایگاه فرهنگی کشور صورت می‌گیرد. کاربران فضای مجازی و فعالان رسانه‌ای باید آگاه باشند که بازنشر چنین شایعاتی در حقیقت آسیب به سرمایه‌های فرهنگی کشور است. امروز بیش از هر زمان دیگری باید هوشیار باشیم که در زمین دشمن بازی نکنیم و در حفاظت از میراث تاریخی خود مسئولیت‌پذیر باشیم.»
هشدار نسبت به بازنشر شایعات
«رضا صالحی» متخصص حوزه رسانه نیز در این خصوص در می‌گوید: «فضای مجازی بستری برای انتقال سریع اخبار است، اما کاربران باید در مواجهه با مطالب غیررسمی و شایعات منتشر شده در آن، دقت لازم را داشته باشند. بازنشر اخباری که فاقد منبع معتبر هستند می‌تواند ناآگاهانه در پازل دشمنان ایران قرار گیرد. وظیفه رسانه‌های داخلی و کاربران فضای مجازی در چنین شرایطی ارتقاء سواد رسانه‌ای، توجه به صحت اخبار و عدم بازنشر اخبار نادرست است. در شرایط حساس کنونی کشور، همه باید هوشیار باشند که ناخواسته در زمین رسانه‌های معاند بازی نکنند.»
هویت تاریخی اصفهان ابزار جنگ رسانه‌ای
«علی توسلی» مرمتگر بنا‌های تاریخی و مدرس دانشگاه می‌گوید: «سوءاستفاده از تاریخ و میراث فرهنگی در بازی‌های رسانه‌ای موضوع تازه‌ای نیست. اما آنچه در این پرونده جلب توجه می‌کند، پیچیدگی تاکتیک رسانه‌ای است؛ جایی که دشمن نه از زاویه‌ای صرفاً سیاسی بلکه با استفاده از جایگاه فرهنگی ایران سعی در تحریف واقعیت دارد. به‌عبارت دیگر، هدف نه صرفاً تخریب برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران، بلکه مخدوش کردن چهره جهانی اصفهان به‌عنوان یک مرکز مهم گردشگری، فرهنگی و تاریخی است.»
بیشتر بخوانید:حمله گلسنگ‌ها به کتیبه‌های اورارتویی این بار در آذربایجان شرقی/ ۴ کتیبه مهم تاریخ ایران در آستانه نابودی
او معتقد است: «چنین سناریو‌هایی اگرچه در ظاهر ساده به نظر می‌رسند، اما در لایه‌های زیرین خود به‌دنبال القای این ذهنیت هستند که حتی میراث جهانی ایران می‌تواند در پروژه‌های مشکوک مورد استفاده قرار گیرد؛ ذهنیتی که با تکرار آن در افکار عمومی جهانی، می‌تواند آسیب‌های جدی به صنعت گردشگری و جایگاه فرهنگی ایران وارد کند.»
این مرمتگر بنا‌های تاریخی تاکید می‌کند: «میراث فرهنگی هر کشور، فراتر از مرز‌های جغرافیایی آن کشور، متعلق به هویت بشری است. آثار تاریخی اصفهان، چه در یونسکو و چه در حافظه جهانی، جزو سرمایه‌های گران‌بهای ملت ایران و بشریت محسوب می‌شوند. حمله به این آثار در قالب شایعه، صرفاً یک دروغ رسانه‌ای نیست؛ بلکه یک تهاجم نرم علیه هویت و تاریخ ماست. بی‌تردید، همان‌گونه که جمهوری اسلامی ایران بار‌ها بر صلح‌آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای خود تاکید کرده و همکاری‌های شفاف با نهاد‌های بین‌المللی داشته است، دفاع از میراث فرهنگی کشور نیز جزو اولویت‌های انکارناپذیر ماست. در چنین شرایطی، صیانت از این میراث نه‌فقط وظیفه نهاد‌های تخصصی بلکه مسئولیت ملی همگان است.»
ضرورت حفظ امنیت روانی جامعه در قبال جنگ شناختی
«مریم مقدسی» مدرس دانشگاه و کارشناس سواد رسانه‌ای در این‌باره با تاکید بر اهمیت حفظ امنیت روانی جامعه، می‌گوید: «توسعه جنگ رسانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر به شکل پیچیده و هدفمندی دنبال می‌شود و بازنشر شایعاتی از این دست با هدف تخریب اعتماد عمومی و آسیب زدن به امنیت روانی مردم صورت می‌گیرد. طرح ادعا‌های غیر مستند درباره برنامه‌های هسته‌ای ایران به بهانه آثار تاریخی، یکی از ابزار‌های نخ‌نمای دشمن برای ایجاد تردید و نگرانی در میان مردم است.»
به باور او: «هدف اصلی این عملیات رسانه‌ای، القای ناامنی، بی‌اعتمادی و ایجاد دوگانه کاذب میان پیشرفت علمی و حفاظت از میراث فرهنگی است. در حالی‌که جمهوری اسلامی ایران با بهره‌گیری از استاندارد‌های جهانی در هر دو حوزه با قدرت پیش می‌رود و در این زمینه شفاف‌ترین همکاری‌ها را با نهاد‌های بین‌المللی داشته است.» این کارشناس سواد رسانه‌ای تاکید دارد: «ضروری است که رسانه‌های داخلی و همچنین کاربران فضای مجازی با هوشیاری بالا، در دام این فضاسازی‌های ساختگی قرار نگیرند و با پرهیز از بازنشر شایعات، در تقویت جبهه رسانه‌ای کشور ایفای نقش کنند.»
هوشیاری، کلید صیانت از میراث
امروز بیش از همیشه، حفظ آرامش روانی جامعه و جلوگیری از بازنشر شایعات هدفمند اهمیت دارد. هر بازنشر ناآگاهانه این دست اخبار، می‌تواند در امتداد همان تهاجمی باشد که هویت تاریخی ایران را نشانه گرفته است. ما موظفیم با شناخت دقیق از ابزار‌های جنگ نرم و توجه به جایگاه میراث فرهنگی، اجازه ندهیم سناریو‌های تحریف‌شده، آینده تاریخی و فرهنگی کشورمان را تحت تأثیر قرار دهد. حفاظت از آثار تاریخی ایران، نه‌فقط صیانت از گذشته، که پاسداشت هویت ملی برای نسل‌های آینده است.
منبع: روزنامه پیام ما
source