امام حسین (ع) خون داد و زینب (س) خون را تفسیر کرد/ نیازمند بازتعریف نقش زن مسلمان برپایه خردورزی و معنویت هستیم/ عاشورا صحنه‌ حضور آگاهانه زنان در متن تاریخ اسلام است؛ معصومه طباطبایی در گفت وگو با شفقنا

شفقنا- استاد حوزه علمیه خواهران گفت: بی‌شک ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازتعریف نقش زن مسلمان بر اساس الگوهای تاریخیِ متصل به معنویت و خردورزی هستیم.

سیده معصومه طباطبایی در گفت وگو با شفقنا با اشاره به اینکه امام حسین(ع) در کربلا با پیامی فراتر از مرزهای دینی، انسان‌ها را به آزادگی فرا خواند اظهار داشت: عاشورا فقط یک واقعه تاریخی نیست؛ یک فرهنگ جاری است، یک مکتب تربیتی زنده که در آن، آموزه‌هایی نظیر آزادی، حق طلبی مسئولیت‌پذیری و عدالت‌خواهی به‌صورت عینی نمود یافته‌اند. امام حسین(ع) در صحنه کربلا، با جمله‌ای فراتر از مرزهای اعتقادی، می‌فرماید: «إنْ لَمْ يَكُنْ لَكُمْ دِينٌ وَ كُنْتُمْ لا تَخَافُونَ الْمَعَادَ فَكُونُوا أَحْرَارًا فِي دُنْيَاكُمْ»، (اگر دین ندارید و از معاد نمی‌ترسید، لااقل در دنیایتان آزاده باشید).

وی ادامه داد: این سخن، ندایی است برای تمام انسان‌ها، نه فقط اهل ایمان. همچنین این کلام نورانی راهبردی  برای تعالی انسانیت در همه عرصه های مادی و معنوی است؛ همچنین از دل عاشورا، انسان‌هایی تربیت می‌شوند که در برابر ظلم سکوت نمی‌کنند و مسئولیت اجتماعی خود را در دفاع از حقیقت، رسالت کنشگری بهنگام و بالغانه می‌دانند؛ همچنان‌که در قرآن آمده است: «كُنْتُمْ خَيْرَ أُمَّةٍ أُخْرِجَتْ لِلنَّاسِ تَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَتَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ» (آل‌عمران: ۱۱۰)

وی حضرت زینب(س) را روایت‌گر حقیقت و صدای ماندگار عاشورا خواند و گفت: رسالت حضرت زینب را می توان در این شعر تبیین کرد؛  «کربلا در کربلا می ماند اگر زینب نبود…..»؛ اگر امام حسین(ع) خون داد، حضرت زینب(س) خون را تفسیر کرد. ایشان نه فقط یک بازمانده، بلکه راوی بزرگ کربلاست. در مقابل قدرت رسانه‌ای یزید، حضرت زینب (س) ایستاد و با خطبه‌های کوبنده‌اش در کوفه و شام، ماهیت حکومت ظلم را برملا کرد.

وی تصریح کرد: اگر کنشگری و رسالت بهنگام حضرت زینب (س) نبود چه بسا قیام عاشورا با خفقانی که بنی امیه ایجاد کرده بود در دل تاریخ مدفون می شد. جمله تاریخی‌اش در کاخ یزید هنوز طنین‌انداز است، «فَكِدْ كَيْدَكَ وَ اسْعَ سَعْيَكَ… فَوَ اللهِ لا تَمْحُو ذِكْرَنا» (هر نیرنگی داری به کار بند، ولی به خدا سوگند نمی‌توانی یاد ما را محو کنی){الاحتجاج، طبرسی} زینب(س) نشان داد زن مسلمان نه‌تنها می‌تواند بلکه باید در لحظات بحرانی، صدای حقیقت باشد. او مصداق آیه‌ای از قرآن است: «وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ وَمَن يَكْتُمْهَا فَإِنَّهُ آثِمٌ قَلْبُهُ» (بقره: ۲۸۳)

طباطبایی عنوان کرد: زنان عاشورا، تصویری کامل از زنِ کنش‌گر در سنت اسلامی اند و عاشورا صحنه‌ای بی‌نظیر از حضور آگاهانه زنان در متن تاریخ اسلام است. زنانی که در کنار مردان، نقش‌آفرینی کردند؛ چه با ایمان، چه با سخن، چه با شهادت و چه با صبر. مادر وهب، پس از شهادت فرزندش، خود به میدان آمد. رباب، همسر امام حسین(ع)، با کودک شیرخواره‌اش، اوج مادرانگی و تسلیم را نشان داد. حضرت زینب(س) در شب عاشورا با جمله‌ای که هنوز جان را می‌لرزاند، فرمود: «اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنَّا هذَا الْقُرْبَان‏»، (خدایا این قربانی را از ما بپذیر)

وی افزود: این زنان، تجلی تام آیه ۳۵ سوره احزاب‌اند که خداوند می‌فرماید: «إِنَّ الْمُسْلِمِينَ وَالْمُسْلِمَاتِ… وَالصَّادِقِينَ وَالصَّادِقَاتِ… أَعَدَّ اللَّهُ لَهُم مَّغْفِرَةً وَأَجْرًا عَظِيمًا» در سنت اسلامی، زن، حاشیه‌نشین نیست. زنِ عاشورا، فاعل تاریخی است؛ آگاه، شجاع و مسئول؛ و از صدر اسلام تا کنون هر جا واقعه ای اثر گذار و اثر گستر در طول تاریخ رقم خورد حضور زنان در کنار مردان با صلابت و با ایمان و با رعایت عفت و حریم زنانه بوده است.

وی بازخوانی زنان عاشورا را ضرورتی برای بازتعریف نقش زن امروز دانست و گفت: بی‌شک ما امروز بیش از هر زمان دیگری نیازمند بازتعریف نقش زن مسلمان بر اساس الگوهای تاریخیِ متصل به معنویت و خردورزی هستیم. حضرت زینب(س) در کاخ شام، نشان داد زن مسلمان هم می‌تواند سیاست‌مدار باشد، هم سخنور، هم راوی تاریخ، هم حافظ کرامت. و چقدر با صلابت و زیبا دیدیم که همسران، مادران و دختران شهدا علیرغم داغ سنگین سوگ و فراق عزیزانشان در مقابل دشمن ایستادند و رجز خواندند و با کلام و عملشان تجدید بیعت با آرمان های نظام و انقلاب داشتند که این خود موید معرفت و تلمذ در مکتب زنان جریان ساز عاشوراست.

پژوهشگر حوزه و دانشگاه خاطر نشان کرد: امام خمینی(ره) درباره حضرت زینب جمله‌ای عمیق دارد: «زنی که در دل حکومت یزید چنان خطبه‌ای خواند که پایه‌های ستم را لرزاند، الگوی تمام زنان آزاده تاریخ است.» این الگوها به ما یادآوری می‌کنند که هویت زن مسلمان با ایمان، عقلانیت، مسئولیت‌پذیری و عدالت‌جویی گره خورده است.

طباطبایی یادآور شد: بازگشت به عاشورا، بازگشت به ریشه‌هاست؛ نه بازگشت به گذشته، بلکه رویشی نو بر بنیاد اصل است که خود حرکت آفرین و تحول ساز خواهد بود در مسائل اخیر بعد از جنگ ۱۲ روزه با اسرائیل و امریکای جنایتکار حضور بانوان در معرفی ذلت دشمن بسیار موثر بوده و هست. زنان به تاسی از حضرت زینب (س) باید روایتگر واقعه باشند تا اتفاقات اخیر درست و موثق به نسل های بعد منتقل شود و این مهم نقش آفرینی و مسئولیت پذیرای بانوان مومنه زینبی امکان پذیر است.