هر آن چیزی که باید درباره حساب وکالتی بدانید

نویسنده:
نوریه رضوی ثانی

در سال‌های اخیر، با افزایش تقاضا برای خرید خودروهای داخلی و وارداتی در ایران، شرکت‌های خودروسازی مانند ایران‌خودرو و سایپا روش‌های جدیدی برای مدیریت فرآیند ثبت‌نام و فروش خودروها معرفی کرده‌اند. یکی از این روش‌ها، استفاده از حساب وکالتی است که به‌عنوان ابزاری برای افزایش شفافیت و کاهش دلالی در بازار خودرو به کار می‌رود. حساب وکالتی به خریداران کمک می‌کند تا با اطمینان بیشتری در طرح‌های فروش خودرو شرکت کنند و به خودروسازان امکان می‌دهد مشتریان واقعی را شناسایی کنند.

در این مطلب از رده، به‌طور جامع به بررسی مفهوم حساب وکالتی، ضرورت آن در فرآیند ثبت‌نام خودرو، مزایا و معایب، شرایط افتتاح، و مراحل گام‌به‌گام راه‌اندازی آن می‌پردازیم. اگر قصد دارید در طرح‌های فروش خودروهای داخلی یا وارداتی شرکت کنید و می‌خواهید اطلاعات کاملی درباره حساب وکالتی به دست آورید، این مطلب راهنمای کاملی برای شما خواهد بود.

حساب وکالتی چیست؟

حساب وکالتی نوعی حساب بانکی است که به شخص، سازمان یا شرکت خاصی (مانند خودروسازان یا بورس کالا) اجازه می‌دهد بدون نیاز به تأیید مستقیم صاحب حساب، وجه مشخصی را از آن برداشت یا مسدود کند. در زمینه ثبت‌نام خودرو، حساب وکالتی به‌عنوان تضمینی برای خودروساز عمل می‌کند تا اطمینان حاصل شود که خریدار واقعی است و توانایی مالی لازم برای خرید خودرو را دارد. این حساب معمولاً برای طرح‌های فروش فوق‌العاده، پیش‌فروش، یا خرید خودروهای وارداتی از طریق سامانه یکپارچه تخصیص خودرو مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به بیان ساده، وقتی شما حساب خود را وکالتی می‌کنید، به شرکت خودروسازی (مانند ایران‌خودرو یا سایپا) اجازه می‌دهید تا مبلغ موردنیاز برای ثبت‌نام خودرو را در حساب شما مسدود کند. این مبلغ تا زمان اعلام نتایج قرعه‌کشی یا تکمیل فرآیند خرید بلوکه می‌ماند و در صورت برنده شدن، برای پرداخت بخشی از هزینه خودرو استفاده می‌شود. اگر در قرعه‌کشی برنده نشوید، مبلغ مسدودشده آزاد خواهد شد.

ویژگی‌های کلیدی حساب وکالتی

1) تنها نهاد یا شرکت مشخص‌شده (مانند ایران‌خودرو) می‌تواند وجه را برداشت یا مسدود کند.

2) وجوه تا زمان تحقق شرایط معامله در حساب باقی می‌مانند.

3) تمامی تراکنش‌ها قابل ردیابی و مستند هستند.

4) معمولاً مبلغ مسدودشده تا زمان اعلام نتایج قرعه‌کشی یا تکمیل فرآیند خرید قفل می‌شود (اغلب کمتر از دو هفته).

چرا حساب وکالتی برای ثبت‌نام خودرو لازم است؟

حساب وکالتی به‌عنوان بخشی از سیاست‌های وزارت صنعت، معدن و تجارت (صمت) برای ساماندهی بازار خودرو و جلوگیری از دلالی معرفی شده است. در ادامه به دلایل اصلی الزام استفاده از حساب وکالتی در ثبت‌نام خودرو اشاره می‌کنیم:

شناسایی خریداران واقعی

حساب وکالتی تضمین می‌کند که متقاضیان ثبت‌نام خودرو توانایی مالی لازم برای خرید را دارند. با مسدود کردن مبلغ مشخصی در حساب (مثلاً 360 میلیون تومان برای طرح‌های ایران‌خودرو در سال ۱۴۰۴)، خودروسازان مطمئن می‌شوند که تنها افرادی در قرعه‌کشی شرکت می‌کنند که قصد خرید واقعی دارند.

کاهش دلالی و بازار سیاه

یکی از مشکلات اصلی بازار خودرو در ایران، فعالیت دلالان و واسطه‌هایی است که با ثبت‌نام در طرح‌های فروش، خودروها را با قیمت پایین‌تر خریداری کرده و در بازار آزاد با قیمت‌های بالا می‌فروشند. حساب وکالتی با مسدود کردن وجه و محدود کردن دسترسی به آن، این امکان را برای دلالان دشوار می‌کند.

سرعت و سهولت در فرآیند پرداخت

با استفاده از حساب وکالتی، فرآیند انتقال وجه به خودروساز سریع‌تر و ساده‌تر می‌شود. دیگر نیازی به مراجعه حضوری به بانک یا انجام تراکنش‌های دستی نیست؛ خودروساز می‌تواند مستقیماً مبلغ موردنیاز را از حساب شما برداشت کند.

مزایا و معایب حساب وکالتی

مانند هر ابزار مالی دیگری، حساب وکالتی نیز دارای مزایا و معایبی است که در ادامه بررسی می‌شوند:

شرایط افتتاح حساب وکالتی برای ثبت‌نام خودرو

برای افتتاح حساب وکالتی جهت ثبت‌نام خودرو، باید شرایط زیر را داشته باشید:

1) باید حساب قرض‌الحسنه یا کوتاه‌مدت در یکی از بانک‌های مورد تأیید خودروساز داشته باشید.

2) بسته به طرح فروش، باید مبلغ مشخصی در حساب موجود باشد.

3) افرادی که چک برگشتی دارند نمی‌توانند حساب وکالتی باز کنند.

4) باید شرایط عمومی ثبت‌نام خودرو را داشته باشید، مانند نداشتن پلاک فعال (در برخی طرح‌ها)، نخریدن خودرو از ایران‌خودرو یا سایپا در ۴ سال گذشته، و داشتن گواهینامه معتبر.

5) حساب باید به نام شرکت خودروسازی (مثلاً ایران‌خودرو یا سایپا) وکالتی شود.

نکته: در طرح‌های جوانی جمعیت (مادران) و جایگزینی خودروهای فرسوده، معمولاً نیازی به حساب وکالتی نیست، مگر این که به‌صورت خاص در بخشنامه اعلام شود.

دریافت شماره شبا

مراحل افتتاح حساب وکالتی برای ثبت‌نام خودرو

افتتاح حساب وکالتی برای ثبت‌نام خودرو معمولاً به‌صورت آنلاین یا حضوری انجام می‌شود. در ادامه، مراحل گام‌به‌گام این فرآیند توضیح داده شده است:

انتخاب بانک عامل

ابتدا باید یکی از بانک‌های مورد تأیید شرکت خودروسازی را انتخاب کنید. بانک‌های رایج برای حساب وکالتی ایران‌خودرو و سایپا عبارتند از: بانک ملی، بانک ملت، بانک تجارت، بانک سپه، بانک صادرات، بانک پارسیان، بانک آینده، بانک اقتصاد نوین، بانک مهر ایران، بانک رفاه کارگران و غیره.

افتتاح حساب بانکی (در صورت نیاز)

اگر در بانک انتخاب‌شده حساب قرض‌الحسنه یا کوتاه‌مدت ندارید، باید ابتدا یک حساب باز کنید. برای این کار:

• به‌صورت حضوری به شعبه بانک مراجعه کنید و با ارائه مدارک شناسایی (کارت ملی و شناسنامه) حساب باز کنید.
• برخی بانک‌ها امکان افتتاح حساب آنلاین را از طریق اپلیکیشن یا وب‌سایت خود فراهم کرده‌اند.

وکالتی کردن حساب

برای وکالتی کردن حساب، مراحل زیر را دنبال کنید:

1) به وب‌سایت یا اپلیکیشن بانک موردنظر مراجعه کنید. بسیاری از بانک‌ها سامانه‌های اختصاصی برای وکالتی کردن حساب دارند، مانند سامانه فیروزه بانک ملی یا سامانه‌های مشابه بانک‌های تجارت و ملت.

2) حسابی را که می‌خواهید وکالتی کنید انتخاب کنید.

3) مبلغ موردنیاز (مثلاً 360 میلیون تومان برای ایران‌خودرو) را به حساب واریز کنید.

4) فرم وکالتی را تکمیل کنید و به شرکت خودروسازی (مانند ایران‌خودرو یا سایپا) اجازه برداشت یا مسدودسازی وجه بدهید.

5) پس از تأیید قوانین و مقررات، درخواست شما ثبت می‌شود و بانک نتیجه را از طریق پیامک یا سامانه به شما اطلاع می‌دهد.

ثبت‌نام در سامانه خودروساز

پس از وکالتی کردن حساب، باید در سامانه فروش خودروساز ثبت‌نام کنید:

• وارد سامانه شوید و اطلاعات شخصی (کد ملی، شماره تلفن و غیره) را وارد کنید.
• خودروی موردنظر را انتخاب کنید.
• اطلاعات حساب وکالتی را وارد کنید تا خودروساز بتواند موجودی را بررسی کند.

انتظار برای قرعه‌کشی

پس از پایان مهلت ثبت‌نام، قرعه‌کشی انجام می‌شود. در صورت برنده شدن، مبلغ مسدودشده برای پرداخت بخشی از هزینه خودرو استفاده می‌شود و شما باید مابقی وجه را طبق اطلاعیه خودروساز پرداخت کنید. اگر برنده نشوید، مبلغ مسدودشده آزاد خواهد شد.

چند نکته مهم درباره وکالتی کردن حساب

1) هر طرح فروش خودرو مهلت مشخصی برای وکالتی کردن حساب دارد (معمولاً یک هفته). به اطلاعیه‌های خودروساز توجه کنید.

2) مبلغ موردنیاز برای هر طرح متفاوت است. برای مثال، در طرح‌های ایران‌خودرو معمولاً ۳۰۰ تا ۳۶۰ میلیون تومان و برای خودروهای وارداتی ۵۰۰ میلیون تومان لازم است.

3) در صورت انصراف از طرح، می‌توانید حساب وکالتی را لغو کنید، اما باید این موضوع را با بانک هماهنگ کنید.

4) یک حساب وکالتی می‌تواند برای چندین شرکت (مثلاً ایران‌خودرو و سایپا) یا بورس کالا وکالتی شود، اما باید موجودی کافی برای هر طرح را داشته باشید.

5) بسیاری از بانک‌ها امکان وکالتی کردن حساب به‌صورت آنلاین را فراهم کرده‌اند، که فرآیند را سریع‌تر و ساده‌تر می‌کند.

اطلاعیه ششم فروش خودرو با حساب وکالتی – ایران‌خودرو (تیر 1404)

شرکت ایران‌خودرو در تازه‌ترین اطلاعیه خود از آغاز ششمین مرحله ثبت‌نام فروش خودرو به روش اولویت‌بندی خبر داده است. این مرحله از فروش، با هدف تسهیل دسترسی مصرف‌کنندگان واقعی به خودرو، در سال ۱۴۰۴ برگزار می‌شود و شامل متقاضیان عادی، مشمولان طرح جوانی جمعیت و همچنین دارندگان خودروهای فرسوده است. مراحل اصلی ثبت‌نام عبارتند از:

• افتتاح حساب وکالتی: از ۹ تا ۱۲ تیر
• ثبت درخواست خرید خودرو: از ۱۲ تا ۱۸ تیر
• آزادسازی وجه وکالتی (در صورت عدم اولویت): از ۱۹ تیر
• اعلام نتایج اولویت‌بندی: از طریق سایت رسمی ایران‌خودرو

متقاضیان عادی برای شرکت در این طرح، موظف به افتتاح حساب وکالتی و مسدودسازی مبلغ 360 میلیون تومان در یکی از بانک‌های عامل هستند. همچنین لازم به ذکر است که متقاضیان طرح جوانی جمعیت و جایگزینی خودروهای فرسوده از افتتاح حساب وکالتی معاف هستند. با این حال، باید اطلاعات خود را در سامانه‌های مربوطه ثبت و تایید کنند. در صورت افزایش تعداد متقاضیان نسبت به ظرفیت عرضه، قرعه‌کشی با حضور نهادهای نظارتی برگزار و نتایج آن از طریق پیامک و سایت رسمی ایران‌خودرو اعلام خواهد شد.

نکته: از جمله خودروهای قابل عرضه در این مرحله می‌توان به پژو ۲۰۷ دستی و اتومات، دنا پلاس، تارا، سورن پلاس، هایما S5 و هایما 7X و رانا پلاس اشاره کرد. متقاضیان پس از اعلام نتایج اولویت‌بندی، در صورت کسب اولویت، باید در مدت زمان مشخص نسبت به واریز وجه نهایی و عقد قرارداد اقدام کنند تا ثبت‌نام نهایی شود. در غیر این صورت، انصراف از فرآیند تلقی خواهد شد. علاوه‌بر این، ایران‌خودرو تأکید کرده که ثبت‌نام اولیه در سامانه، به معنای تضمین دریافت خودرو نیست و صرفاً متقاضیانی که وارد مرحله دوم شده و وجه نهایی را واریز کنند، مشمول تحویل خودرو خواهند بود. همچنین، فروش حواله خودرو یا انتقال امتیاز ثبت‌نام به دیگران، تحت هر شرایطی ممنوع است.