نویسنده:
محمد امیرپور
بیشتر ما در گوشه کمد یا در جعبه‌ای در انباری چند خاطره از کودکی داریم. برخی از ما کارت‌های فوتبالی یا ماشین خود را نگه‌داشته‌ایم و برخی چندتایی تیله و ممکن است یکی دو «کارت صدآفرین» و «موفق باشی» هم در بندوبساطمان پیدا شود؛ اما چیزی هست که یادآور بخش خاصی از دوره کودکی و نوجوانی ماست که اگرنه همه ما، بیشترمان لااقل یکی از آن‌ها را داریم. دفترچه حساب پس‌انداز قرض‌الحسنه در یکی از بانک‌ها.
دفترچه حساب بانک، خاطرات مشترک بیشتر ماست. آن زمان میزان موجودی دفترچه‌ها در شانس برنده شدن تأثیری نداشت و برای همین طبیعی بود که به‌جای افزایش موجودی یک حساب، برای کودکان هم حسابی باز می‌شد تا شاید بخت آن‌ها بهتر بود و جایزه‌ای برده می‌شدند. حساب‌هایی که عموماً کمتر از 5 هزار تومان بودند. دفترچه‌هایی که بعدها فرصت نشد برویم بانک و مبلغش را پس بگیریم و چند سال که گذشت آن‌قدر تورم زیاد شده بود که یک روز وقت گذاشتن برای رفتن به بانک و گرفتن پولش دیگر نمی‌ارزید. اما اگر به هر دلیلی دلتان خواست، پول باقیمانده در حساب بانکی قدیمی‌تان را بگیرید، چه کار باید کرد؟
بانک‌ها مبلغ حساب قدیمی را پرداخت می‌کنند؟
اول از همه این را بدانید: هیچ قانونی وجود ندارد که به بانک‌ها اجازه بدهد مبلغ داخل حساب‌های راکد و غیرفعال را به نفع بانک بردارند. بانکداری در ایران برخلاف بانکداری جهانی است. مثلا در بانکداری جهانی مشتری باید کارمزد سالانه‌ای بابت نگهداری حسابش به بانک بپردازد. اما در ایران بانکداری براساس سود سپرده شکل گرفته و مشتریان بانک کارمزدی به بانک پرداخت نمی‌کنند. پس بانک این اجازه را ندارد که بابت هزینه‌های جاری مبلغ داخل یک حساب قدیمی را از حسابی که سال‌هاست کار نکرده، برداشت کند. اگر موجودی حساب کمتر از حداقل موجودی لازم برای باز بودن یک حساب باشد، بانک این اختیار را دارد تا حساب بانکی را ببندد و مبلغ را به حساب بستانکاری بانک منتقل کند. در این صورت اگر صاحب حساب بعد از سال‌ها هم قصد برداشت پولش را داشته باشد، بانک باید از همان حساب بستانکاری، آن را پرداخت کند.
بانک چه زمانی اجازه بستن حساب قدیمی را دارد؟
اما بانک‌ها چه زمانی اجازه بستن یک حساب بانکی را پیدا می‌کنند. از نگاه قوانین بانکی، هر حساب بانکی که یکسال بدون گردش مالی بماند، حساب راکد یا غیرفعال تشخیص داده می‌شود و بانک این اجازه را دارد که حساب را ببندد. البته بانک‌ها جدیدا سختگیری زیادی هم در مورد مدت زمان راکد ماندن حساب بانکی دارند. برای همین خیلی از ما ممکن است حساب‌های بانکی در کودکی و نوجوانی باز کرده باشیم که الان نه دفترچه‌اش موجود است، نه توی خاطرمان مانده باشد. تکلیف پیدا کردن این حساب‌ها چیست؟
از کجا حساب قدیمی را پیدا کنیم؟
اگر یکی از اپلیکیشن‌های بانکی را توی گوشی موبایل‌تان بریزید، امکان دیدن تمام حساب‌هایتان در آن بانک را پیدا می‌کنید. اگر حساب‌تان از دهه ۶۰ و ۷۰ حتی بدون داشتن گردش مالی هنوز فعال باشد، امکان دیدن تمام اطلاعات حساب مانند نمایش موجودی و شماره حساب و شماره شبا را دارید. پس بهترین راه برای پیدا کردن حساب‌های قدیمی و گمشده احتمالی‌تان همین است؛ ریختن همراه بانک روی گوشی و دیدن تمام حساب‌هایی که به نام شما در آن بانک موجود است.
تکلیف شعبه‌های تعطیل شده چیست؟
یکی از مشکلاتی که ممکن است خیلی‌ها با آن درگیر باشند، بسته شدن شعبه بانکی است که در آن افتتاح حساب کرده‌اید. مثلا سال‌ها پیش در یک بانک نزدیک خانه‌تان حساب بانکی باز کرده‌اید، اما آن شعبه بانک حالا تعطیل شده و اثری ازش نیست. بعد هم برای بستن حساب بانکی به هر بانکی بروید، احتمالا با این پاسخ مواجه خواهید شد: بستن حساب فقط در شعبه افتتاح‌کننده حساب ممکن است. پس برای بستن حساب بانکی و گرفتن باقیمانده پول توی حساب باید چکار کرد؟ هر شعبه بانکی که تعطیل شود، معمولا در شعبه‌ای دیگر – که نزدیک همان شعبه قبلی است – ادغام می‌شود. راه‌حل این است که ببینید شعبه بانک تعطیل شده با کدام شعبه ادغام شده است. چون همان شعبه موظف به انجام تمام کارهای شعبه قبلی و بستن حساب بانکی شماست.
پول‌هایی که دو برابر نشد
ارزش خاطرات این دفترچه‌ها شاید برای ما خیلی بیشتر از مبالغ داخلشان باشد. این دفترچه‌ها برای ما شبیه یک دفتر خاطرات هستند که ورق زدنشان گذشته‌ای را زنده می‌کند که دیگر هیچ‌وقت بازنخواهد گشت؛ اما تعداد این دفترچه‌ها هم اصلاً کم نیست. خیلی از ما یکی از این حساب‌ها داریم و چند هزارتومانی از سال‌های دور در آن‌ها مانده. چندین میلیون از این دفترچه‌ها می‌تواند وجود داشته باشد که در هر یک چند هزار تومان هم باشد. اگر فرض کنیم 5 میلیون دفترچه حساب هر یک با موجودی میانگین 3 هزار تومان وجود داشته باشد در این صورت جمع این حساب‌ها رقم 15 میلیارد تومان می‌شود. البته 15 میلیارد تومان که دست‌کم 15 تا بیست سال از آن گذشته است. بانک‌ها در طی این سال‌ها تقریباً هر 4 سال موجودی‌های ثابت بدون برداشت سود را دو برابر کرده‌اند و بنابراین اگر پولی 20 سال در حسابی می‌ماند تابه‌حال 32 برابر می‌شد؛ یعنی موجودی این حساب‌ها حدود 500 میلیارد تومان شده بود. اگر پدران و مادران ما به‌جای قرض‌الحسنه حساب سپرده‌ای افتتاح کرده بودند، مبلغ دندان‌گیری باقی می‌ماند. فاصله این 15 تا 500 هزینه‌ای است که ما برای نوستالژی پرداخته‌ایم.
source