ایسنا/گیلان رئیس اداره بازرگانی خارجی گیلان با اشاره به موقعیت جغرافیایی ممتاز و زیرساخت‌های بندری و ریلی استان گیلان، این استان را قلب تپنده تجارت شمال ایران دانست و گفت: گیلان با ثبت ۷۶۹ میلیون دلار صادرات و نقش کلیدی در کریدور بین‌المللی شمال-جنوب، دروازه اصلی ایران به بازارهای اوراسیا و کشورهای حوزه دریای خزر به شمار می‌رود؛ توسعه مستمر زیرساخت‌ها و حمایت‌های دولت، آینده روشنی را برای گیلان در عرصه تجارت خارجی رقم می‌زند.
استان گیلان با بهره‌مندی از موقعیت جغرافیایی ممتاز، نقش کلیدی در توسعه تجارت خارجی شمال کشور ایفا می‌کند. بنادر راهبردی انزلی، آستارا و کاسپین به‌عنوان دروازه‌های ارتباطی ایران با کشورهای حوزه دریای خزر و اوراسیا، ظرفیت‌های گسترده‌ای را در زمینه صادرات و واردات فراهم آورده‌اند. با رشد مستمر صادرات به ویژه به بازارهای اوراسیا و دریای خزر، گیلان به عنوان یکی از محورهای اصلی کریدور شمال-جنوب نقش آفرین است. براین اساس تکمیل پروژه‌های راه‌آهن رشت-آستارا و توسعه شبکه ریلی بین‌المللی، به همراه خطوط کشتیرانی و پروازهای خارجی، زمینه‌ساز تسهیل و تسریع در ترانزیت کالا و ارتباطات تجاری استان شده است.
با وجود چالش‌های موجود، تلاش‌های مستمر در ارتقاء زیرساخت‌ها و سیاست‌های حمایتی دولت، افق روشنی برای افزایش سهم گیلان در صادرات غیرنفتی کشور و تثبیت جایگاه آن در کریدور بین‌المللی شمال-جنوب رقم زده است. ۲۹ مهر به عنوان روز ملی صادرات فرصتی فراهم شد تا محمد درویش کردار -رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان گیلان- به تشریح وضعیت تجارت خارجی این استان پرداخت و ضمن ارزیابی عملکرد صادراتی و وارداتی گیلان، به چالش‌ها و فرصت‌های پیش رو اشاره کرد.
محمد درویش‌کردار در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه بر اساس آمار گمرکات، وضعیت تجارت خارجی گیلان در سال ۱۴۰۳ قابل توجه و روبه‌رشد است، اظهار کرد: گیلان با ثبت ۷۶۹ میلیون دلار صادرات، رتبه سیزدهم و سهم ۱.۳ درصدی از کل صادرات کشور را دارد و همچنین با هزار و ۵۰۵ میلیون دلار واردات، رتبه نهم کشور را کسب کرده که نشان‌دهنده نقش موثر استان در مبادلات بازرگانی و تجاری شمال کشور است.
روسیه در صدر کشورهای مقصد صادرات گیلان
وی با بیان اینکه محور اصلی تجارت گیلان با روسیه و کشورهای حوزه دریای کاسپین است و این مسئله جایگاه راهبردی بنادر انزلی، آستارا و کاسپین را در توسعه کریدور شمال-جنوب برجسته می‌کند، افزود: اگرچه حجم و ارزش تجارت استان در حال رشد است اما همچنان نیاز به تنوع کالایی و توسعه زیرساخت‌های تجاری، بندری و لجستیکی پیشرفته‌تر وجود دارد.
رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان گیلان در خصوص مهم‌ترین اقلام صادراتی استان، گفت: محصولات کشاورزی به‌ویژه سبزی و صیفی، فرآورده‌های غذایی و لبنی، کالاهای صنعتی و مواد معدنی و پتروشیمی بیشترین سهم را دارند که مجموعا ارزشی بیش از ۷۶۹ میلیون دلار دارند.
وی یادآور شد: بیشترین صادرات از گمرکات آستارا و انزلی انجام شده و روسیه با حدود ۶۲ درصد سهم در صدر کشورهای مقصد صادرات استان قرار دارد، پس از آن آذربایجان، گرجستان، عراق و امارات به عنوان شرکای مهم تجاری مطرح هستند که این ترکیب، نقش محوری گیلان در تجارت با کشورهای حوزه کاسپین و اتحادیه اوراسیا را نشان می‌دهد.
درویش‌کردار، نقش بندر و منطقه آزاد انزلی را در تجارت خارجی بسیار کلیدی دانست و تصریح کرد: بندر و منطقه آزاد انزلی به عنوان دروازه ارتباطی ایران با روسیه، قفقاز و کشورهای حوزه کاسپین شناخته می‌شود. در سال ۱۴۰۳، حدود ۱۹۰ میلیون دلار صادرات و ۶۲۹ میلیون دلار واردات از طریق گمرکات این منطقه انجام شده که عمده فعالیت‌ها در حوزه کالاهای صنعتی، کشاورزی و مواد اولیه تولید متمرکز است.
نقش کلیدی انزلی در فعال‌سازی کریدور شمال–جنوب
رئیس اداره بازرگانی خارجی اداره‌کل صنعت، معدن و تجارت استان گیلان موقعیت جغرافیایی ممتاز، دسترسی دریایی و زیرساخت‌های بندری را دلایل تبدیل انزلی به قطب اصلی ترانزیت و مبادلات تجاری شمال کشور دانست و افزود: انزلی نقش کلیدی در فعال‌سازی کریدور شمال-جنوب ایفا می‌کند.
وی در خصوص روند تجارت خارجی گیلان در مقایسه سال ۱۴۰۳ با سال قبل، گفت: با وجود مشکلات و تحریم‌های ظالمانه، در سال ۱۴۰۳ تجارت خارجی استان روندی افزایشی و متعادل داشته است. صادرات به ۷۶۹ میلیون دلار رسید که نشان‌دهنده پایداری صادرات و تمرکز بر بازارهای شمالی، به ویژه روسیه و آذربایجان است. واردات نیز رشد محسوسی داشته و بیانگر افزایش فعالیت‌های تولیدی و نیاز به مواد اولیه صنعتی است.
درویش‌کردار با بیان اینکه صادرات استان در سال ۱۴۰۳ نسبت به سال ۱۴۰۲ از نظر وزنی ۹ درصد و از نظر ارزش یک درصد افزایش داشته است، گفت: توازن نسبی میان واردات و صادرات نشان می‌دهد که گیلان در تثبیت جایگاه خود در تجارت دریای کاسپین و توسعه همکاری‌های اوراسیایی پیشرفت داشته، اما هنوز ارتقاء زیرساخت‌ها و تنوع کالاها ضروری است.
مهم‌ترین چالش‌های صادرات گیلان
رئیس اداره بازرگانی خارجی درباره چالش‌های صادرات گیلان تصریح کرد: مهم‌ترین مشکلات شامل کمبود زیرساخت‌های حمل‌ونقل و سردخانه‌ای در بنادر و مرزها، نوسانات نرخ ارز و محدودیت‌های بانکی بین‌المللی، ضعف در بسته‌بندی و برندسازی کالاها، و نیز نیاز به تسهیل مقررات گمرکی و توسعه خطوط ریلی و دریایی منظم با روسیه و قفقاز است.
وی در خصوص زیرساخت‌های حمل‌ونقل تجاری تصریح کرد: با وجود پیشرفت‌های اخیر، زیرساخت‌های فعلی پاسخگوی ظرفیت واقعی تجارت نیستند. محدودیت در خطوط ریلی بین‌المللی، کمبود اسکله‌های تخصصی در بندر انزلی و ضعف در شبکه جاده‌ای و سردخانه‌ای از جمله چالش‌هاست. با این حال تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا، توسعه بنادر انزلی و آستارا، ایجاد پایانه‌های صادراتی و نوسازی ناوگان حمل‌ونقل دریایی در دست اجراست که اجرای این طرح‌ها می‌تواند گیلان را به مرکز اصلی ترانزیت و صادرات شمال کشور و حلقه کلیدی کریدور بین‌المللی شمال-جنوب تبدیل کند.
این مقام مسئول، درباره افزایش همکاری با کشورهای حاشیه دریای خزر، بیان کرد: توسعه همکاری با کشورهای روسیه، آذربایجان، قزاقستان و ترکمنستان از اولویت‌های اصلی است. برنامه‌ریزی‌ها بر گسترش مبادلات با کشورهای مذکور متمرکز است، کشورهایی که بیش از ۹۰ درصد صادرات گیلان را به خود اختصاص داده‌اند. برنامه‌های ما شامل توسعه راه‌آهن رشت-آستارا، افزایش خطوط منظم دریایی بین بنادر انزلی، آستارا و بنادر روسیه، ایجاد مراکز لجستیک و نمایشگاه‌های دائمی کالاهای ایرانی در بنادر کاسپین و تقویت پیمان‌های همکاری در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا است که جایگاه گیلان را به عنوان دروازه شمالی تجارت ایران تثبیت می‌کند.
گیلان؛ رتبه سیزدهم صادرات غیر نفتی کشور
درویش‌کردار درباره سهم استان از صادرات غیرنفتی کشور گفت: گیلان با صادراتی به ارزش ۷۶۹ میلیون دلار رتبه سیزدهم را دارد و حدود ۱.۳ درصد از کل صادرات غیرنفتی ایران را به خود اختصاص داده است. این صادرات حدود ۱.۳ میلیون تن کالا را شامل می‌شود که از گمرکات آستارا، منطقه آزاد انزلی و حسن‌رود انجام شده‌اند.
وی در خصوص وضعیت صادرات چمدانی افزود: صادرات چمدانی و صنایع دستی با وجود سهم عددی کوچک، از نظر فرهنگی، اقتصادی و اشتغال‌زایی اهمیت بالایی دارد. در سال ۱۴۰۳، صادرات فرش و صنایع دستی حدود ۰.۳ میلیون دلار و ۱۶۸ تن وزن داشته که معمولا توسط مسافران، تجار خرد و هنرمندان انجام می‌شود و نقش مهمی در معرفی فرهنگ بومی و توسعه گردشگری ایفا می‌کند.
درویش‌کردار با بیان اینکه صادرات چمدانی به‌ویژه در مناطق مرزی مانند آستارا و انزلی، به عنوان مکمل تجارت رسمی عمل کرده و در تقویت روابط مردمی با کشورهای همسایه موثر است، ادامه داد: اگرچه سهم عددی صنایع دستی و صادرات چمدانی در مقایسه با گروه‌های کالایی بزرگ مانند کشاورزی یا صنعت ناچیز است، اما در توسعه پایدار، تنوع‌بخشی به اقتصاد محلی و تقویت برند فرهنگی ایران نقش کلیدی دارند.
رئیس اداره بازرگانی خارجی استان در خصوص همکاری استان با کشورهای CISبیان کرد: گیلان همکاری گسترده‌ای با کشورهای عضو CIS دارد و به عنوان دروازه تجاری ایران به اوراسیا شناخته می‌شود. مرز آستارا و منطقه آزاد انزلی نقش کلیدی در این تعاملات دارند. در سال ۱۴۰۳، استان حدود ۴۹۷ میلیون دلار صادرات به اتحادیه اقتصادی اوراسیا داشته که شامل روسیه، آذربایجان، قزاقستان، بلاروس و ارمنستان است.
مرز آستارا؛ کانون صادرات ایران به اوراسیا و قفقاز
وی افزود: مرز آستارا به عنوان کانون صادرات ایران به اوراسیا و قفقاز شناخته می‌شود. این منطقه با برخورداری از بزرگراه بین‌المللی، پایانه مرزی نوین و موقعیت استراتژیک، در حال تبدیل شدن به یک مرکز لجستیکی قدرتمند است. منطقه آزاد انزلی نیز با زیرساخت‌های بندری و ریلی، نقش مهمی در صادرات و واردات به کشورهای CIS دارد، صادرات از این منطقه شامل کالاهای کشاورزی، صنعتی و معدنی است.
درویش کردار درباره وضعیت تبادلات تجاری با روسیه، گفت: در سال ۱۴۰۳، گیلان حدود ۴۸۱ میلیون دلار کالا به روسیه صادر کرده که بیشترین حجم صادرات از طریق گمرک آستارا انجام شده است. پنج ماهه اول سال جاری بیش از ۵۰۰ هزار تن کالا به ارزش ۲۲۵ میلیون دلار به روسیه صادر شده است. کالاهای اصلی صادراتی شامل فلفل گلخانه‌ای، پلی‌استیرن و پسته با پوست هستند.
این مقام مسئول با بیان اینکه گمرک آستارا ۳۲ درصد از کل ارزش صادرات به روسیه را به خود اختصاص داده و استان سهم ۶۲ درصدی از کل صادرات خود را به روسیه دارد، تاکید کرد: با وجود رشد نسبی، سهم ایران از بازار روسیه هنوز بسیار کوچک است و موانعی مانند زیرساخت‌های حمل‌ونقل، محدودیت‌های بانکی و نبود توافقات تعرفه‌ای جامع، مانع توسعه بیشتر روابط شده‌اند. اما کریدور شمال-جنوب و توافقات تهاتری می‌توانند جهش جدیدی در مبادلات تجاری ایجاد کنند.
رئیس اداره بازرگانی خارجی درباره چالش‌های صادرات گیلان در خصوص سیاست‌های حمایتی دولت برای صادرکنندگان گیلانی، توضیح داد: دولت برای حمایت از صادرکنندگان در سال ۱۴۰۴، مجموعه‌ای از سیاست‌های زیرساختی، مالی و فنی را در دستور کار قرار داده که شامل تسهیل واردات تجهیزات، حمایت از صنایع کوچک، و توسعه شهرک‌های صنعتی صادرات‌محور است. از جمله تسهیل واردات ماشین‌آلات نوین کشاورزی، حمایت از صنایع کوچک و متوسط، توسعه صنایع تبدیلی و غذایی، تسهیلات بانکی و مالیاتی برای صادرکنندگان دانش‌بنیان و تخصیص مشوق‌های صادراتی از طریق کمک سود تسهیلات بانکی برای واحدهای صادرات‌محور از جمله سیاست‌های حمایتی دولت برای حمایت از صادرکنندگان است.
وی به مزایای منطقه آزاد انزلی برای حمایت از صادرات کنندگان اشاره و اظهار کرد: این مزایا شامل دسترسی به زیرساخت‌های بندری، ریلی و گمرکی، امکان واردات تجهیزات بدون تعرفه‌های سنگین و تسهیل صدور مجوزهای صادراتی و ترانزیتی می‌شود.
کُندی روند تخصیص ارز مانع مهم توسعه صادرات
درویش‌کردار درباره تاثیر مشکلات ارزی بر صادرات استان گفت: مشکلات ارزی تاثیر قابل‌توجهی بر صادرات استان گیلان از کُندی تخصیص ارز برای واردات مواد اولیه تا کاهش ارزش ارزی صادرات و سایر مباحث ارزی از جمله صف تخصیص برای واردات مواد اولیه و همچنین موضوع رفع تعهدات ارزی داشته‌اند؛ این چالش‌ها در برخی موارد روند تجارت خارجی استان را با اختلال مواجه کرده‌اند.
رئیس اداره بازرگانی خارجی گیلان تصریح کرد: طبق بررسی‌های بعمل آمده، کندی در تخصیص ارز توسط بانک مرکزی باعث شده است که برخی از واحدهای صنعتی استان در صف طولانی دریافت ارز جهت تامین مواد اولیه و ماشین‌آلات قرار بگیرند؛ در برخی موارد، زمان انتظار برای تخصیص ارز به بیش از ۲۰۰ روز رسیده است. این تاخیرها موجب شده تا برخی واحدهای تولیدی، کاهش ظرفیت تولید داشته باشند یا حتی از بازارهای صادراتی عقب بمانند، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند صنعت و کشاورزی که وابستگی به تجهیزات و مواد اولیه وارداتی بالاست.
وی ادامه داد: در همین راستا، اتاق بازرگانی گیلان و وزارت صمت جلساتی متعددی برای بررسی چالش‌های ارزی واحدهای تولیدی و انعکاس مشکلات به مراجع ذیربط کشوری برگزار کرده و راهکارهایی برای رفع موانع ارائه کردند. ناگفته نماند که سیاست‌های ارزی کشور، توسط بانک مرکزی و بصورت متمرکز مدیریت می‌شود و عموما رفع مسایل و مشکلات ارزی تجار و بازرگانان، خارج از اختیار ادارات استانی می‌باشد.
درویش کردار درباره اقداماتی که برای تسهیل تجارت مرزی در استان انجام می‌شود، گفت: گیلان با تمرکز بر توسعه زیرساخت‌های بندری، ریلی و گمرکی در حال اجرای اقدامات راهبردی است. تکمیل راه‌آهن رشت–آستارا، تقویت بنادر انزلی و کاسپین، ارتقاء زیرساخت‌های گمرکی مرز آستارا، پیوستن ایران به اتحادیه اقتصادی اوراسیا و ایجاد شهرک‌های صنعتی صادرات‌محور از مهم‌ترین این اقدامات است. این اقدامات می‌توانند گیلان را به قطب صادراتی شمال کشور و حلقه کلیدی کریدور بین‌المللی شمال-جنوب تبدیل کنند و فرصت‌های جدیدی برای توسعه تجارت مرزی فراهم آورند.
به گزارش ایسنا، استان گیلان با وجود چالش‌ها و محدودیت‌ها، با بهره‌گیری از موقعیت جغرافیایی، توسعه زیرساخت‌ها و سیاست‌های حمایتی دولت، در مسیر رشد و گسترش تجارت خارجی به ویژه با کشورهای حاشیه دریای کاسپین و اتحادیه اوراسیا قرار دارد.
انتهای پیام
source