در حالی‌که ایران از غنی‌ترین ذخایر و معادن سرب و روی منطقه برخوردار است، معدن‌کاران این حوزه همچنان زیر بار هزینه‌های سنگین اکتشاف و عوارض دولتی خم شده‌اند. دولت به جای حمایت، از مرحله اکتشاف هم مطالبه مالی دارد و این در حالی است که کاهش جهانی تقاضای سرب، آینده بسیاری از معادن را تهدید می‌کند. هم‌زمان، فشار بر تولید سرب باعث شده نقره که همراه آن استخراج می‌شود، کمیاب‌تر و گران‌تر شود؛ نشانه‌ای از زنجیره‌ای که در سکوت، به نقطه بحران نزدیک می‌شود.
به گزارش تجارت نیوز، نشست تخصصی معدن و سرب و روی امروز ۱۳ آبان ۱۴۰۴ با حضور جمعی از اعضای هیات مدیره انجمن‌ها و فعالان معدنی کشور در نمایشگاه ایران‌کانماین 1404 در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار شد. محور اصلی این نشست، بررسی راهکارهای گردهم‌آیی معدن‌کاران سرب و روی و ایجاد یک حرکت تازه در قالب تشکل‌های صنفی بود. در این نشست تأکید شد که هدف، رفع مشکلات فنی، بازرگانی، اداری و مجوزی معادن این حوزه است تا زمینه حمایت از بهره‌برداران واقعی فراهم شود.
صدا و سیما آمار نادرست می‌دهد / دولت بدون این که قیمت تمام‌شده را بداند تصمیم‌گیری می‌کند
احمد مشکانی، نایب‌رئیس انجمن مس در آغاز این نشست با اشاره به ساختار تشکل‌های معدنی در کشورهای پیشرفته گفت: حتی در آمریکا که سطح توسعه‌یافتگی بالایی دارد، تشکل‌های قوی سه رکن اساسی دارند؛ علمی، اجرایی و سیاست‌گذاری، این سه محور باعث می‌شود تصمیم‌ها دقیق و عملیاتی باشند.
او در ادامه افزود: اما در صداوسیما ایران آمار یا اطلاعاتی درباره معدن اعلام می‌شود که این داده‌ها نه پایه علمی دارد، نه اجرایی، تنها شکل سیاسی می‌گیرند. همین باعث می‌شود تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری بر اساس داده‌های نادرست انجام شود، در حالی که حتی قیمت تمام‌شده تولید را هم به‌درستی نمی‌دانند.
دولت به جای حمایت برای اکتشاف هم از معدن‌کاران پول می‌گیرد / معادن سرب تحت فشار!
علی سه‌دهی، رئیس هیات مدیره انجمن سرب و روی، با اشاره به وضعیت ذخایر کشور گفت: از نظر ذخایر، ایران در حوزه سرب و روی غنی است. بسیاری از این ذخایر به مجتمع‌های معدنی تبدیل شده‌اند. در کشور حدود ۶۰۰ اندیس سرب و روی وجود دارد؛ یعنی نقاطی که احتمال وجود ذخایر معدنی در آنها زیاد است.
وی توضیح داد: اما برای اکتشاف باید هزینه کرد. در کشورهای دیگر، دولت‌ها امکانات و سوبسید در اختیار اکتشاف‌گران می‌گذارند، اما در ایران برعکس است؛ معدن‌کاران باید بابت اکتشاف پول پرداخت کنند در حالی که ممکن است در نهایت ذخیره‌ای هم پیدا نشود. دست‌کم دولت باید تا زمان کشف، هزینه‌ای دریافت نکند و در فرآیند اکتشاف مشاوره و حمایت ارائه دهد.
تا ۱۵ سال آینده مصرف جهانی سرب کاهش پیدا می‌کند
علیرضا صدر، مدیرعامل مجتمع سرب و روی نخلک، هم در حاشیه این نشست گفت: معدن نخلک که در آستانه تعطیلی بود، احیا شد و اکنون با ۵۰ میلیون تن ذخیره مواجه است، با این حال، چالش بزرگ ما در بخش سرب است.
او ادامه داد: امروز حدود ۸۵ درصد مصرف سرب در باتری خودروهاست. اما خودروهای جدید به‌سمت باتری‌های لیتیومی حرکت کرده‌اند؛ بنابراین در ۱۰ تا ۱۵ سال آینده، مصرف جهانی سرب کاهش می‌یابد. این چشم‌انداز برای معادنی که پایه اصلی آنها سرب است، نگران‌کننده است.
فشار بر معادن سرب باعث کاهش عرضه نقره می‌شود / قیمت نقره بالا می‌رود؟
صدر اظهار کرد: در مقابل، معادن روی چنین مشکلی ندارند و همچنان مصرف جهانی بالایی دارند. با این حال، چون همراه با سرب معمولا نقره نیز استخراج می‌شود، فشار بر معادن سرب باعث کاهش عرضه نقره و افزایش قیمت آن می‌شود.
او تأکید کرد: اگر دولت به جای حمایت، عوارض ۱۵ درصدی برای صادرات سرب وضع کند، معادن سرب تعطیل می‌شوند. حمایت باید در مرحله معدن‌کاری باشد نه در حلقه نهایی تولید، چرا که معادن در خطر نابودی قرار می‌گیرند.
مشکلات داخلی سخت‌تر از تحریم‌هاست
حسینی‌زاده، عضو هیأت مدیره انجمن سرب و روی، نیز تشریح کرد: در کمتر از یک دهه اخیر، تجربه واگذاری سه معدن سرب و روی به بخش خصوصی نشان داد که اعتماد به بخش خصوصی می‌تواند تولید را افزایش دهد.
او با اشاره به چالش‌های این حوزه گفت: فعالیت معدنی ذاتاً سخت است. علاوه بر آن، تحریم‌ها فشار زیادی به معادن وارد کرده و مشکلاتی در انتقال کالا، مشتری و ارز ایجاد نموده است. با وجود همه این فشارها، معدن‌کاران همچنان مقاوم و فعال مانده‌اند.
وی در ادامه به مشکلات داخلی اشاره کرد و گفت: گرچه در دو مشکل قبلی راهکار مناسب برای رفع بخشی از چالش‌ها پیدا شده، اما همچنان مشکلات داخلی دست و پاگیرتر هستند. در حال حاضر معدن‌کاران با ناترازی انرژی، مشکلات محیط زیست، محدودیت‌های بانکی و سیاست‌های ارزی مواجه هستند. بانک مرکزی هنگام تسویه ارز، نرخ بازار آزاد را ملاک قرار می‌دهد، اما از معدن‌کار انتظار دارد ارز حاصل از صادرات را با نرخ بسیار پایین‌تری واگذار کند.
او در پایان خاطرنشان کرد: از همه پیچیده‌تر کندی تصمیم‌گیری در سیستم دولتی است، حتی در بیشتر مواقع انتقال ارز ممکن است دو ماه متوقف بماند و یک تصمیم ساده اداری زمان زیادی ببرد، که تمامی این موضوعات کار را برای معدن‌کار سخت می‌کند.
source