دومین گروه ایرانی از آمریکا بازگردانده شد؛ تشدید نگرانی

صعود تیم ملی ایران به جام جهانی 2026 از آن دست اتفاقاتی بود که به لحاظ ورزشی، دستاورد درخوری برای فوتبال ایران قلمداد شد؛ با این حال از زمانی که ایران صعودش به جام جهانی را قطعی کرده، نگرانی درباره اخذ ویزای آمریکا به وجود آمده است. آمریکا قانونی را اعمال کرده که مطابق با آن، از دادن ویزا به شهروندان چندین کشور از جمله ایران، سرباز می‌زند. به عبارتی، این کشور به طور رسمی اعلام کرده به شهروندان ایرانی که قصد سفر به آمریکا دارند، ویزا نخواهد داد. با این حال، ذیل همان قانون، بندی گنجانده شده که چنین محدودیتی شامل حال بازیکنان، خانواده آن‌ها و اعضای کادرفنی که قرار است برای 2 تورنمنت جام جهانی و المپیک به این کشور سفر کنند، نمی‌شود. گنجاندن چنین بندی، تا حدودی خیال مسئولان امر در ایران را راحت کرد که نگرانی برای اخذ ویزای آمریکا وجود ندارد.

نه به تاج ویزا دادند نه به الهویی

اگرچه پیش از این عنوان شده بود محدودیت‌های صدور ویزا گریبان کادر فنی و احتمالا مسئولان ورزشی را نخواهد گرفت؛ ولی اقدام فدراسیون برای اخذ ویزای آمریکا جهت حضور در مراسم قرعه‌کشی این تورنمنت در واشنگتن، پیش‌بینی‌ها را به هم ریخت. ایران برای 9 نفر از جمله مهدی تاج، رئیس فدراسیون و سعید الهویی، مربی تیم ملی ایران، درخواست ویزا داد ولی فقط ویزای 4 نفر صادر شد. عجیب آنکه نه ویزای مهدی تاج به عنوان مسئول عالی‌رتبه فوتبال ایران صادر شد و نه سعید الهویی که مربی اصلی تیم ملی ایران است. به این ترتیب، این پرسش به وجود می‌آید که چرا با وجود گنجاندن آن بندی که قرار شده بود به اعضای کادر فنی تیم‌ها ویزا داده شود، به سعید الهویی ویزای آمریکا داده نشده؟ این موضوع وقتی نگرانی‌ها را بیشتر می‌کند که وعده‌های جانی اینفانتینو، رئیس فیفا، درباره ضمانت اخذ ویزای آمریکا برای مسئولان و بازیکنان تیم ملی ایران عملی نشده و در کنار آن، وزارت امورخارجه هم ابراز نگرانی کرده ممکن است چنین اقدامی از سوی آمریکایی‌ها شامل حال تعدادی از بازیکنان تیم ملی هم شود!

آمریکا 55 ایرانی دیگر را هم برگرداند

درست در روزهایی که داستان عدم صدور ویزا برای همه اعضای هیئت‌ 9 نفره تیم ملی ایران که قصد حضور در مراسم قرعه‌کشی جام جهانی را داشتند، نقل محافل شده، حالا خبر می‌رسد آمریکا برای دومین‌بار، گروه درخورتوجهی از ایرانیان حاضر در این کشور را هم برگردانده است. این موضوعی است که امروز، اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت امور خارجه، به آن اشاره کرده و گفته: «بازگرداندن برخی از ایرانی‌ها از آمریکا، ظاهرا به دلایل قانونی و نقض قوانین مهاجرتی است؛ این ادعایی است که طرف‌های آمریکایی کرده‌اند. ما می‌دانیم که در این یک سال اقدام‌های نژادپرستانه علیه اتباع خارجی خصوصا اتباع کشور‌های منطقه ما و به‌ویژه ایران تشدید شده است؛ اتباع ایرانی به بهانه‌های مختلف در معرض آزار قرار گرفتند. این دومین گروهی است که طی چند ماه اخیر به ایران بازگردانده می‌شوند؛ روند‌های مربوطه انجام شد؛ ما می‌توانیم درک کنیم این شهروندان ایرانی بعد از اینکه تحت فشار زیادی از طرف مراجع ذی‌ربط آمریکایی قرار گرفتند، به دفتر حفاظ منافع ما در واشنگتن مراجعه و تمایل خود را برای بازگشت به میهن اعلام کردند؛ قاعدتا هر ایرانی هر جای جهان که باشد، آزاد است هر زمانی که بخواهد به ایران بازگردد؛ دفتر حفاظت منافع ما تسهیلات لازم را فراهم کرده و ظرف روز‌های آینده حدود ۵۰ تا ۵۵ نفر از اتباع ایرانی به ایران باز خواهند گشت. این واقعیت موضوع است، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که در یک سال اخیر بیش از ۵۰۰ هزار نفر از اتباع کشور‌های مختلف به همین عناوین به کشور‌های دیگر یا به کشور‌های خود بازگردانده شدند؛ در رابطه با ایرانیان این یک امر مشهود برای ما است که بنا به انگیزه‌های سیاسی این فشار‌ها انجام می‌شود و سیاست‌های ضدمهاجرتی که مغایر با قوانین حقوق بشری است».

داستان تیم ملی و نمایندگان ایران در سازمان ملل

بازگرداندن 55 ایرانی دیگر به کشور، تنها موضوعی نیست که در ماه‌های اخیر، باعث شده تا مسئولان سیاسی – ورزشی ایران، نسبت به اخذ ویزای آمریکا برای تیم ملی و هیئت‌ همراهش، ابراز نگرانی کرده باشند. پیش از این، وزارت امورخارجه امید زیادی داشت با توجه به میزبانی جام جهانی، آمریکا دست از چنین سیاستی در قبال ایرانی‌ها بردارد؛ اما نه تنها به 5 نفر چهره فوتبالی که قصد سفر به آمریکا برای مراسم قرعه‌کشی داشتند، ویزایی داده نشد، بلکه در بحثی بالاتر، هیئت اعزامی ایران به سازمان ملل هم شامل محدودیت‌های پیچیده‌ای شدند. 

اسماعیل بقایی، پیش از این، نسبت به این مورد موضع گرفته و گفته بود: «ایران موضوع ورزش را در چارچوب‌های قانونی و مقررات بین‌المللی مرتبط با ورزش پیگیری می‌کند. امیدواریم دولت آمریکا از اعمال غرض‌ورزی‌های سیاسی و سیاست‌زدگی در حوزه ورزش خودداری کند. دولت آمریکا به‌عنوان یکی از میزبانان المپیک وظایف مشخصی در قبال هیئت‌های ورزشی کشورهای مختلف دارد. تا جایی که من اطلاع دارم، مراجع ذی‌ربط کشورمان از طریق فیفا و سایر نهادهای ورزشی موضوع را پیگیری می‌کنند و امیدواریم بحث روادید ورزشکاران ایرانی برای حضور در رویدادهای ورزشی در آمریکا به‌موقع انجام شود. در عین حال وزارت خارجه از هیچ اقدامی برای تسهیل این موضوع فروگذار نخواهد کرد. نگرانی‌مان را از همین‌جا درباره سوء‌استفاده از میزبانی برای اعمال اغراض سیاسی علیه ورزشکاران ایرانی اعلام می‌کنیم. هرچند آمریکا درباره هیئت نمایندگی ایران در سازمان ملل، از جایگاه میزبانی‌اش در خصوص عدم صدور روادید بخش قابل توجهی از هیئت نمایندگی ایران سوءاستفاده کرد».

نگرانی جدی است

درست است این روزها مدام از پیگیری مراجع مرتبط درباره اخذ ویزای کاروان ایران برای جام جهانی صحبت می‌شود؛ اما داستان قرعه‌کشی زنگ هشدار را به صدا درآورده. همان‌طور که واضح است وزارت امورخارجه به وضوح نگرانی‌اش را ابراز کرده و وعده‌های قبلی مبنی بر عدم سخت‌گیری درباره ورزشکاران و مسئولان ورزشی هم چندان ضمانت اجرایی ندارد. از این رو، به نظر می‌رسد به غیر از ابراز امیدواری نیاز به اقداماتی جدی‌تر است تا بخش مهم نگرانی‌ها در این مورد برطرف شود؛ به ویژه اینکه مهم‌تر از مسئولان و یکی دو مربی تیم ملی، شایعه شده ممکن است آمریکا به تعدادی از بازیکنان تیم ملی هم ویزا ندهد!