تغییر مولفه های قدرت در جهان مدرن

 در نشستی با عنوان «ژئوپلتیک قدرت در عصر وب3» که در محل پژوهشگاه فضای مجازی برگزار شد، کمیل خجسته، مدیرعامل شرکت گیتی هوشمند به عنوان پژوهشگر این حوزه به بعضی تغییرات سیاسی که به واسطه حضور پلتفرم‌ها و رمزارزها در زندگی انسان رخ  داده است پرداخت.

کامپیوترها نوع بازی قدرت را تغییر دادند

کمیل خجسته، مدیرعامل شرکت گیتی هوشمند در ابتدای سخنان خود با اشاره به مفهوم ژئوپلتیک و اهمیت بعضی نقاط جغرافیایی برای حاکمیت‌ها مانند کانال سوئز کنونی بیان کرد: با اینکه زمانی دعوا بر سر گرفتن مناطق جغرافیایی بود اما از سال 2000 میلادی که کامپیوترها رونق گرفتند و شبکه‌ها به وجود آمدند، نوع بازی قدرت تغییر کرد. اتصال کامپیوترها و شبکه کردن آنها در تمام دنیا باعث شد که موضوعی به نام ملیت، زمان و مکان کنار رود و ارتباطات بشر فراملیتی، فرازمانی و فرامکانی شود.

روبرو شدن با جهان پلتفرمی

وی افزود: مفهومی که برای این نوع تغییر توسط پژوهشگران مطرح شده بود عنوان می‌کرد که جهان کره‌ی گردی بود که کامپیوترها بر روی آن قرار داشتند اما پس از شبکه شدن کامپیوترها، جهان در سطح مفهومی تبدیل به زمین مسطحی شد که جنس ارتباطات آن متفاوت شد. پلتفرم‌هایی مبتنی بر تصویر به وجود آمد که زمان در این پلتفرم‌ها موضوعیت نداشت. ارتباطاتی به وجود آمد که ذیل حاکمیت ملی نبود. در اصل با جهان جدیدی روبرو شدیم که جهان پلتفرمی بود. انسان‌ها بدون جابه‌جایی فیزیکی به همدیگر ارتباط داشتند و حتی سرویس‌دهی هم تغییر کرد. برای مثال 118 آمریکا در بنگلور هند قرار داشت و از آنجا پشتیبانی خود را انجام می‌داد و دلیل این امر قیمت ارزان نیروی کار در آنجا بود که مفهومی به عنوان «نیروی کار اطلاعات» را به وجود آورد.

کمیل خجسته با بیان تغییرات فعلی دنیای تکنولوژی بیان کرد: جهان مسطح شده ناشی از جهان پلتفرمی باز در حال تغییر است و دوباره به حالت کروی تغییر مفهوم داده است. با این تغییر که این‌بار انسان‌ها درون این کره هستند و تعاملات باز شکل جدیدی به خود گرفته است. برای مثال بازی فورتنایت با تغییر ویژگی‌هایی، فارق از اینکه یک بازی شوتری است در درون خود شبکه‌ای از ارتباطات را درون خود گسترش داده و تعاملاتی مانند چالش و گپ را به کاربران ارائه می‌دهد و حتی آرام آرام بحث خرید و فروش درون آن شکل می‌گیرد.

زندگی انسان درون جهان پلتفرمی

وی با اشاره به تغییر اسم پلتفرم توییتر به ایکس به اکوسیستم بودن آن اشاره کرد وگفت: اگر در سابق ما با یک پلتفرمی روبرو بودیم که فقط محتوا و شبکه‌سازی را در بر می‌گرفت، اکنون به این خانواده عناصر دیگری اضافه شده است که به گفته مدیریت جدید خود یعنی ایلان ماسک، افراد در آینده برای برطرف کردن غالب نیازهای خود باید به ایکس مراجعه کنند. برای اینکه بتوان درک درستی از ماهیت عملکرد این سیستم بدست بیاوریم مشاهده فیلم «بازیکن شماره یک آماده» توصیه می‌شود.

وی تصریح کرد: اگر در عصر وب 2 اقتصاد دیجیتال اهمیت پیدا کرد و شبکه جان گرفت، در عصر وب 3 کیف پول و مسائل مبتنی بر هوش مصنوعی قدرت زیاد پیدا می‌کند. لذا اگر پیش از این انسان‌ها با ابزارهای پوشیدنی مانند ساعت هوشمند یا حتی گوشی‌های همراه با یکدیگر ارتباطات برقرار می‌کردند در آینده این ابزار درون انسان هستند مانند تراشه‌هایی که اخیرا بکارگرفته شده است.

تغییر مولفه‌های قدرت در جهان مدرن

لذا این عوامل باعث می‌شود که مولفه‌های قدرت که پیش‌تر در جهان سیاست شناخته می‌شدند جای خود به  مولفه‌هایی دیگری دادند. در ادبیات سیاسی شش عنصر را تشکیل دهنده یک قدرت دولت مدرن می‌داند که شامل وسعت سرزمین، جمعیت، نظام اقتصادی، نظام سیاسی، منابع طبیعی و نیروی نظامی است که با تغییر فناوری جای خودشان را عناصر دیگری دادند یا برای آنها عناصر رقیبی درست شد.

پلتفرم به جای سرزمین

اکنون پلتفرم‌هایی وجود دارد که وسعت آن جهانی است و کاربرانی از تمام نقاط در آن فعالیت دارند. در واقع پلتفرم‌ها بدل جدی برای وسعت سرزمینی شدند. تعداد کاربران بعضی پلتفرم‌ها به حدی زیاد است که مدیران آن به دنبال کسب کرسی‌های بین‌المللی هستند. برای مثال اخیرا مارک زاکربرگ، مدیرعامل شرکت متا گفته بود که ما باید در تصمیم‌گیری‌های سازمان ملل دخیل باشیم زیرا که پلتفرم ما دارای جمعیتی است که از چندین کشور هم بیشتر است.

اطلاعات به جای منابع طبیعی

اگر پیش از این نفت و عناصر طبیعی به عنوان منابع اولیه یا طبیعی شناخته می‌شدند و برای صاحبان خود قدرت کسب می‌کردند، اکنون برندگان قدرت دارندگان داده هستند. در جهان کنونی، داده‌ها هستند که قدرت تحلیل و شناخت اولیه برای فتح بازار می‌دهد. برای مثال گوگل با داشتن داده‌‎های مهم یکی از بهترین ابزارها برای تحلیل و بررسی مخاطبان است که از بسیاری از نظرسنجی‌ها بهتر عمل می‌کند.

قوانین پلتفرمی به جای نظام سیاسی

در حال حاضر مسئله‌ای که حاکم است اعمال قدرت می‌کند قانون‌گذاری به نام پلتفرم است که برای نوع مطالب و دیده شدن آن، قوانین و محدودیت‌هایی را لحاظ می‌کند و اگر از قوانین رعایت نشود ابتدا مطلب را حذف می‌کند و پس از آن ممکن است دسترسی شخص را محدود سازد و اصلا به حاکمیت ملی توجهی ندارد.

رمز ارزها به جای نظام اقتصادی

معادلات جدیدی که رمزارزها ایجاد کرده‌اند خارج از فرآیند حاکمیت‌ها و بانک مرکزی است. دراین معادلات اصلا بانک مرکزی وجود ندارد که کل جهان با آن درگیر هستند.

جنبش اجتماعی به جای نیروی نظامی

افرادی مانند کاستلز اعتقاد دارند که جهان با جنبش‌های اجتماعی روبروست و این جنبش‌های اجتماعی هستند که به جای نیروی نظامی عمل می‌کنند. به نحوی می‌توان گفت تبدیل کردن مردم و داده به اسلحه است.

فلیترینگ راه حل دائمی نیست/ جایگزین‌ها باید از سوی مردم پذیرفته شوند

مدیرعامل شرکت گیتی هوشمند در پاسخ به این سوال که آیا فیلترینگ می‌تواند جلوی گسترش حضور پلتفرم‌ها را بگیرد به تجارت‌نیوز گفت: فیلترینگ امری موقت و مقطعی برای موارد خاص است و راه‌حلی دائم به شمار نمی‌آید. برای اینکه شما بخواهید از سلطه پلتفرم‌ها بکاهید باید جایگزینی مناسب در اختیار آنها قرار بدهید و این جایگزین‌ها باید از جانب مردم پذیرفته شوند در غیر اینصورت نمی‌توان مردم را به اجبار از پلتفرمی به پلتفرم دیگر کوچ داد.

وی درباره استفاده از شبکه‌های اجتماعی داخلی بیان کرد: یکی از اشتباهاتی که در دعوت مردم به این شبکه‌های اجتماعی می‌شود این است که از آن به عنوان شبکه اجتماعی بومی یاد می‌شود در صورتی که این امر برای شبکه‌های اجتماعی اصلا مناسب نیست و چه بسا بهتر است شبکه‌های اجتماعی ساخت داخل ابتدا فعالیت خود را از خارج کشور شروع کنند و سپس به کاربران ایرانی معرفی شود تا توجه بیشتری جلب کند. از سوی دیگر جمعیت 40 میلیونی برای پلتفرم عدد قابل قبولی نیست که ما بخواهیم صرفا به کاربران درون کشور اتکا کنیم. پلتفرم‌های داخلی باید بتوانند در سطح بین‌الملل خود را نشان دهند.

وی افزود: فیلترینگ و ایجاد محدودیت در همه جای جهان برای اعمال بعضی سیاست‌های حمایتی وجود دارد. مانند آمریکا که اکنون چالش زیادی برای شبکه اجتماعی چینی تیک تاک ایجاد کرده است. دلیل ایجاد این محدودیت‌ها از سوی نهادهای آمریکایی اینگونه مطرح شد که موضوع امنیت و تحت تاثیر قراردادن کودکان و همچنین اقتصاد را تحت شعاع قرار داده است.

اخبار حوزه استارتاپ و فناوری اطلاعات را در صفحه استارتاپ تجارت‌نیوز بخوانید.