بالا بودن شاخص شدت انرژی ایران از متوسط جهانی

بهرامی: در رابطه با برنامه با توجه به اینکه ما جزء کشور‌های بسیار قدیمی در تدوین برنامه هستیم، در برنامه ما مشکل نداریم.

بهرامی: مشکل ما در اجرای برنامه است، در برنامه هفتم، یعنی برنامه پنج ساله توسعه، اینکه بخواهند جلوی خام فروشی را بگیرند و بحث فرآوری و ارزش افزوده بالاتر توجه شود، این دیده شده است و تکلیف آقایان مشخص شده است ولی قابل قبول نیست. صنعت پتروشیمی ما سال‌ها است که کار می‌کند ولی به دلایل مختلف آن چیزی که در برنامه‌ها پیش بینی شده است، تحقق پیدا نکرده است. 

بهرامی: در حوزه‌های صنعتی غیر نفتی باید ۴۰ درصد باشد و غیر صنعتی ۳۰ درصد باشد.

بهرامی: براساس آمار اینها باید در سال از ۹۶ میلیون تن در سال، به ۱۳۰ میلیون تن در سال برسند. 

نجفی: آقای دکتر بهرامی فرمودند، ما طبق برنامه هفتم توسعه، باید ظرفیت تولید پتروشیمی از ۹۶ میلیون تن به ۱۳۰ میلیون تن باید برسد که این برنامه امروز صنعت پتروشیمی در جایگاهی که است، سالیانه ۲۰ میلیارد دلار درحال حاضر درآمدزایی برای کشور دارد. 

نجفی: موضوعات اساسی که ما در حوزه صنعت پتروشیمی امروز بعنوان چالش با آن روبرو هستیم، اولین حوزه ناترازی گاز است. ما به هر نحوی، در صنعت پتروشیمی در صنعتی هستیم که مصرف گاز بسیار بالایی دارد چه برای کشور‌هایی که الان در مدار تولید هستند، حدود ۷۰ شرکت پتروشیمی که در مدار تولید هستند، چه برای طرح‌های توسعه‌ای که در آینده می‌خواهد وارد چرخه بشود و به بهره برداری برسد. قطعاً ما اگر امروز در زیرساخت‌های استفاده از ذخایر گازی خودمان سرمایه گذاری نکنیم، قطعاً در آینده پتروشیمی با مشکل روبرو خواهیم بود و نه تنها این ظرفیت ۹۶ میلیون تن را به ۱۳۰ میلیون تن برسانیم، بلکه همین ظرفیت ما هم متأسفانه در سال‌های آینده کاهش پیدا می‌کند. عرض کردم، سال‌های آینده، منظور ده سال پانزده سال آینده نیست، ما قطعاً در سه چهار سال آینده با بحران ناترازی گاز در کشور به ویژه در صنعت پتروشیمی مواجه هستیم. 

نجفی: کاهش تولید شرکت‌های پتروشیمی می‌شود. ما در سال گذشته ۷۳۰ میلیون متر مکعب ما مصرف گاز داشته ایم برای چهار گروه مصرف کننده؛ که گروه صنایع مصارف گازرسانی که مصارف خانگی هم داخل این گروه است، حدود ۶۸۵ میلیون مترمکعب مصرف داشته است، سهم صنعت پتروشیمی از این مصرف، حدود ۷۲ میلیون مترمکعب در روز بوده است. شما می‌بینید اگر بخواهد همین مسیر ادامه پیدا کند، شما طبق برآورد‌ها در سال ۱۴۱۰ مصرف روزانه ما بالغ ۶۸۵ مترمکعب در روز خواهد بود. 

بهرامی: موردی که فرمودید درست است، اول در بحث تأمین خود گاز، سالانه در زمستان خیلی از بخش‌های صنعت ما، چه پتروشیمی یا صنایع مختلف، به دلیل کمبودی که در این زمینه داریم، تعطیل است، به دلیل اینکه سرمایه گذاری نشده است. در مورد زیرساخت ها، اول تأمین است، در زمینه تأمین الان نیاز به سرمایه گذاری است، که ما در این زمینه واقعاً عقب هستیم و سالانه پتروشیمی‌های ما با زیان مواجه هستند. ضمن اینکه در بحث بهره وری این پتروشیمی‌ها ما حرف داریم. شاید خیلی از کشور‌های موفق با این ورودی بهره وری بالاتری دارند یعنی مشکلی که ما در بحث تکنولوژی داریم، در بحث دانش فنی داریم، در بحث سوءمدیریت داریم و اینکه بعضی از مدیران ما واقعاً به این کار‌ها تسلط ندارند. چون خیلی از این موانع و مشکلاتی که است بخشی را مدیران با تدبیر خودشان می‌توانند حل کنند. 

بهرامی: این را آقای دکتر نجفی، چون در این صنعت هستند باید جواب بدهند، ولی آماری که ما داریم، چون آمار آن را الان دقیق دارم، یا در قیاس با خیلی از کشورها، آن بهره وری که ما باید داشته باشیم، نداریم.

بهرامی: پتروشیمی‌ها امروز خیلی‌ها وابسته به دولت هستند، خصولتی هستند، به نوعی در دنیا آمده اند و کار را تقسیم کرده اند. یعنی تکنولوژی برتر در دست بعضی‌ها است، با حداقل هزینه ها، حداقل آلودگی، بالاترین کارآیی را دارند. سهم ما در صنعت پتروشیمی این است که بالاترین هزینه از لحاظ مالی، از لحاظ کاربری، از لحاظ آلودگی و کمترین بازده را داریم. 

نجفی: نمی‌شود گفت کمترین بازده را ما داشته ایم. به هر حال صنعت پتروشیمی ما صنعت بزرگی است، همین امروز ما علی رغم تحریم‌ها و عدم وجود صاحبان تکنولوژی در داخل کشور، پروژه‌های بسیار بزرگی را همکاران ما در این صنعت استارت می‌زنند و جلو می‌برند. نکته‌ای که درست است اینکه ما هزینه‌هایی اضافه بر سازمان بر ما بار می‌شود، مثل فلرسوزی، که این هزینه‌ها عملاً حاشیه سود مجموعه‌ها و بنگاه‌ها را تحت الشعاع قرار می‌دهد و آن بهره وری که آقای دکتر بهرامی فرمودند را از بین می‌برد.

نجفی: به هر حال روی آن است، در تمام دنیا هم است. در کشور‌های دیگر درصد آن خیلی پایین‌تر است. در امریکا هم هزینه فلرسوزی است ۸ و ۸ درصد است، اما در جمهوری اسلامی ۱۸ و خورده‌ای درصد است که هزینه فلرسوزی فقط گاز را داریم پرداخت می‌کنیم. این نیازمند این است که تکنولوژی‌های جدید وارد شود، بتوانیم این هزینه‌ها را کاهش بدهیم. 

نجفی: خود پتروشیمی ها، دفاتر شرکت ملی صنایع پتروشیمی بعنوان رگلاتور صنعت پتروشیمی و سازمان‌های بالادستی مثل وزارت نفت یا مجموعه‌های سهامداری که در دارند در این حوزه سرمایه گذاری می‌کنند.

نجفی: در مسیر است، این کار هم به هر حال تکنولوژی گرفتن در این شرایط کشور اتفاق سختی است. اما تا جایی که ما خبر داریم و پیگیر هستیم، همکاران ما در تلاش هستند که بتوانند این اقدام را انجام بدهند. اما همین تغییر تکنولوژی یا همین تغییر فناوری و جلوگیری از فلرسوزی هم هزینه بسیار بالایی دارد. درست است سودآوری بسیار بالایی دارد ولی دریافت همین هم هزینه بسیار بالایی را دارد. اما نکته‌ای که به نظر من در بحث باشد این است که ما اولویت اول باید بحث ناترازی انرژی و ناترازی گاز را برای آینده و برای سرمایه در صنعت پتروشیمی حل و فصل کنیم. 

بهرامی: قوانین بسیار تأثیرگذار هستند. بهترین پشتوانه همین قوانین هستند و همه دستگاه‌های مرتبط، همه باید براساس چارچوب قوانین برخورد کنیم و خارج از این قوانین تخلف است. قوانینی که امسال حاکم است، مرتبط به سال قبل هستند. مجلس تقریباً سه ماهی است که شروع شده است، از زمانی که شروع شد، درگیر انتخابات و انتخابات دولت بود، بر این اساس تا الان از طرف دولت یا شرکت‌ها هیچ درخواستی برای مجلس ارسال نشده است که مشکل ما کجا است، چون الان آنها درگیر هستند، می‌دانند گره کارشان کجا است، کجا این قوانین کمک نمی‌کند، کجا این قوانین خودش مانع است. تا الان چیزی به مجلس ارائه نشده است، ولی ما آماده هستیم. 

بهرامی: مجلس مصوب کرده است، رفته است. قطعاً مشکلاتی است، در این قوانین مسائل و مشکلاتی است که باید اینها را به مجلس ارائه بدهند. چه کسی باید تصمیم بگیرد، دستگاه‌هایی که متولی هستند، دستگاه‌هایی که مستقیماً با این قوانین و مقررات ارتباط دارند، باید پیگیر باشند. البته یک مشکلی که ما داریم در بحث قوانین یا مقررات این است که بعضی از وقت‌ها بعضی‌ها تصمیم می‌گیرند که شاید ارتباطی نداشته باشند. در این زمینه خود صنایع پتروشیمی، کسانی که در این زمینه اشراف دارند، نخبگان، به کمک مجلس بنشینند و تصمیم مناسب بگیرند. 

بهرامی: این مربوط به سال قبل است، ما مجلس جدید هستیم. مجلس جدید هم تا الان یا درگیر انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب کابینه دولت و الان هم پسادولت است و دولت هم تکلیف اش مشخص نبود، وزیر چه کسی است، معاون وزیر چه کسی است، یا مدیران این شرکت‌ها چه کسانی هستند، که تثبیتی باشد برای اینکه بنشینند درکنار هم موانع و مشکلاتی را که است، تصمیم بگیرند. 

نجفی: ما در صنعت پتروشیمی امروز نیست که داریم تصمیم گیری می‌کنیم، دو چالش بسیار بزرگ داریم، در حوزه قوانین، یکی درخصوص نرخ خوراک و اینفینیتی ما است که نرخ گذاری دستوری عملاً صورت پذیرفته است. عملاً به جای اینکه شورای رقابت این حصار را بشکند، انحصار ایجاد کرده است برای چند شرکت پتروشیمی که متولی یوتیلیتی هستند. شما نگاه می‌کنید می‌بینید در یک مقطعی افزایش نرخ خوراک و یوتیلیتی ۲۵ درصد، ۱۸ درصد سالانه انجام می‌شد. در یک سال می‌آید ۲۵۳ درصد در یک پارت افزایش قیمت ایجاد می‌شود. اثر این در سودآوری شرکت ها، در بهره وری شرکت ها، به چه میزان است، کسی واقعاً این را بررسی کرده است. عملاً نگاه می‌کنند می‌بینند که سال ۱۴۰۱، می‌آیند نرخ یوتیلیتی خوراک را ۱۴۰۰ را تصویب می‌کنند. کجای دنیا با این سبک می‌آیند و سرمایه گذاری و بنگاه داری می‌کنند. پس این باعث می‌شود که شما دو ضرر کنید، یک سود سال آینده شرکت هایتان کاهش پیدا کند، عملاً جذابیت سرمایه گذاری در بورس شما برای مردم از بین برود، دوم عملاً طرح‌های توسعه‌ای شما با یک استاندارد و یک منطق و یک آرای مشخص نمی‌تواند جلو برود. یعنی کسی که می‌خواهد در صنعت پتروشیمی سرمایه گذاری کند، چه خارجی و چه داخلی بیاید و انجام بدهد، قطعاً وقتی ببیند که قوانین اینقدر سست و قوانین لحظه‌ای است و نرخ گذاری دستوری است، قطعاً در این مسیر وارد نمی‌شود و جذابیت خودش را از دست می‌دهد. این چالش اول، چالش دوم، ما یکسری قوانینی هم داخل وضع می‌کنیم که این قوانین عملاً با منافع اصلی شرکت‌ها در تضاد است. به طور مثال شما در اول گزارش تان فرمودید که سال گذشته فرضاً ۶۵ میلیون تن محصولات به صورت اعتباری فروخته شده است، یعنی فروش اعتباری افزایش پیدا کرده است. دوستان در شرکت بالادستی در ریگلاتور صنعت پتروشیمی مصوبه‌ای داده اند که همه شرکت‌ها باید محصولات شان را در بورس کالا اعتباری بفروشند. اولاً که ظرفیت عرضه را افزایش داده اند، کف عرضه شرکت‌های پتروشیمی افزایش پیدا کرده است. فرضاً یک شرکت پتروشیمی که یک میلیون و ۳۰۰ هزار تن در سال تولید آن بوده است و در سال‌های قبل ۳۰۰ هزار تن را داخلی عرضه می‌کرده است و مابقی را صادر می‌کرده و ارزآوری برای کشور داشته است، امروز آمده اند الزام می‌کنند که باید ۷۰۰ هزار تن در بورس عرضه کنید. ما هیچ مشکلی با این افزایش تولید داخل نداریم. به نسبتی که شرکت‌ها دارند عرضه را افزایش می‌دهند، آیا صنایع پایین دستی افزایش پیدا کرده است، آیا این کف عرضه افزایش باعث قاچاق نشده است. این یک حوزه، در حوزه دوم گفته اند باید اعتباری عرضه کنیم، کالایی که من در بورس کالا ۱۱۰ یا ۱۱۵ درصد رقابت می‌خورد، نقدی رقابت می‌خورد، من چرا باید آن را اعتباری عرضه کنم. می‌گویند برای حمایت از بنگاه‌هایی که سرمایه در گردش کمتری دارند، ما این را هم قبول می‌کنیم. دوستان بفرمایند چه استانداری دارند که مشخص کند نجفی که خرید می‌کند، سرمایه در گردش کمتری دارد، آقای دکتر بهرامی که خرید می‌کند، بیشتر دارد. شما یک فرآیندی را ایجاد کرده اید، نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی شما با چالش مواجه شود، باز هم کاهش سودآوری است، باز هم این اتفاق باعث می‌شود که جذابیت صنعت پتروشیمی برای سرمایه گذاری از بین برود. 

نجفی: اصلاً ماهیت آن هم واقعاً هنوز مجموعه‌های صنعتی قانع نشده اند که چرا باید این کار‌ها را انجام بدهند. صرفاً دستوری است و الزام است و اگر انجام ندهند، متأسفانه به تعزیرات معرفی می‌شوند. 

بهرامی: چون کشور ما در بحث تأمین خوراک یکی از کشور‌های برتر در دنیا است و محدودیتی نداشته اند، از ابتدا سنگ بنای درستی وجود نداشته است. بعداً که ما به خیلی از معضلاتی که در جامعه است برگشتیم، خیلی از اعتبارات تجاری که ما با دنیا داریم، بخصوص اینکه این شرکت‌ها اغلب هم دولتی بوده اند و خصوصی نبوده اند، نهایتاً به این نتیجه رسیده اند که نرخ انرژی امروز در دنیا چطور تعیین می‌شود و میزان آن چقدر است، بعداً تا فاصله خیلی زیاد است. اینکه فرمودید یک مرتبه ۲۰۰ یا ۴۰۰ برابر شده است، می‌خواستند یک تعادل ایجاد شود، یک تعادل براساس نرخ گذاری که مثلاً امروز بازار بورس بیاید و تعیین کند. یا براساس آن نرخ‌های جهانی یک مرتبه یک شوک وارد شد. این بحث بهینه سازی سوخت هم داشتیم، احتمالاً دهه ۸۰ بود، یک مرتبه ترخ آب و برق و گاز برای خانه‌ها و افراد شخصی هم بالا رفت. اینها در جامعه تأثیرات سوء داشت و به صورت مستقیم و غیر مستقیم، تأثیر منفی در همه مسائل زندگی و نیاز‌های مردم گذاشت. الان این مشکل را ما داریم، نهایتاً مثل یک عمل جراحی بسیار شدید است، این عمل قطعاً درد دارد.

بهرامی: بله فعلاً دستوری است، اصلاً خود نرخ ارز ما را هم بازار تعیین نمی‌کند. یک جا‌هایی با توجه به نیاز‌هایی که کشور دارد، در بعضی از حوزه ها، اگر مثلاً ما بخواهیم با همین نرخ جهانی عرضه کنیم، امکانپذیر نیست. بر این اساس یک جا‌هایی دولت ورود می‌کند، نرخ دستوری می‌دهد که بتواند بازار را کنترل کند و ما امیدواریم که یک روزی در همین شرایط بازار تعیین کننده باشد. 

بهرامی: تا الان برنامه ریزی بوده است، برنامه ریزی نه اینکه صد در صد ناموفق بوده است، موفقیتی هم بوده است، ولی آن چیزی که مدنظر است، هنوز ایجاد نشده است و نیاز است که همه کمک کنیم و اگر ما در حوزه توسعه نتوانسته ایم موفق باشیم، بیشتر در حوزه‌های نرم و حوزه‌های فرهنگی است. 

بهرامی: الان تحریم‌ها خیلی تأثیرگذار است در تأمین بعضی از مسائل آن نرخی که واقعی باشد و به دست ما برسد، نمی‌رسد. شاید کشور‌هایی که در رقابت با ما هستند با یک قیمت پایین‌تر هستند و بعد محصولات ما هم باید با آنها بتوانند رقابت کنند. یا موانعی که است و خود بعضی از این شرکت‌ها هم رعایت نمی‌کنند، یعنی تعهدات مالی که دارند شاید سر موقع انجام نشود، اینها باعث می‌شود که دولت برای تأمین نیاز‌های مختلفی که دارد، خیلی از وقت‌ها قوانین اش سفت‌تر و سخت‌تر باشد. 

بهرامی: در حوزه‌های اعتباری از ابتدا شرایط مناسب بود، اما بعضی‌ها سوء استفاده کردند. مثلاً این پولی که بابت بدهی باید پرداخت کنند، یک جا‌های دیگری بعضی‌ها سرمایه گذاری کرده اند، این است که مجبور شده اند یک مقداری قوانین را سخت‌تر کنند ولی دوباره نیاز به بازنگری دارد که جا‌هایی نیاز است از تولیدکنندگان حمایت کنند.

بهرامی: بررسی شود براساس نوع نیاز آنها یک جا‌هایی اختیارات بیشتری، زمان بیشتری، نرخ بهره پایین تری، بتوانند به آنها کمک کنند. 

نجفی: یکی از دلایلی که ما می‌توانیم به نحوی از خام فروشی و از واردات محصولات که ما تولید نمی‌کنیم، جلوگیری کنیم، تکمیل زنجیره ارزش ما است. هر چه ما بتوانیم تکمیل زنجیره ارزش، طرح‌های توسعه پتروشیمی در زنجیره را افزایش بدهیم، قطعاً ما به نحوی این اتفاق را رقم خواهیم زد. برای این اتفاق سرمایه گذاری نیاز است، یعنی ما اگر بخواهیم رشد ۸ درصدی را طبق برنامه هفتم توسعه داشته باشیم و بتوانیم ظرفیت تولید پتروشیمی را از ۹۶ میلیون تن به ۱۳۰ میلیون تن برسانیم، سالانه ۷ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم، تا سال ۱۴۰۶ اگر اشتباه نکنم. این اتفاق با این وضع قوانین، با این مشکل ناترازی انرژی با قیمت گذاری دستوری، قطعاً نمی‌افتد. آقای دکتر بهرامی فرمودند، بله درخصوص خوراک، ما شاید قبول کنیم که نرخ ما نسبت به جهان پایین بوده، اما ما نمی‌توانیم ورودی را براساس نرخ جهانی امروز درنظر بگیریم، خروجی را بیاییم دستوری و مشخص بگوییم که شما با این دلار بفروشید، با این سبک رفتار کنید. اینها باعث می‌شود که آن تکمیل زنجیره شکل نگیرد، یعنی شما به هر حال پولی که دولت که نمی‌تواند در این موضوع سرمایه گذاری کند، یعنی باید بخش خصوصی برای او جذابیت ایجاد شود، بیاید داخل حوزه پتروشیمی، بعنوان یک صنعت پول ساز، سرمایه گذاری کند. 

نجفی: سرمایه گذاری و تکمیل کند. هر تن محصول را به ازای هر تن وارداتی که انجام می‌گیرد، هزار و ۵۰۰ تا هزار و ۶۰۰ دلار هزینه می‌شود، هر تن محصولی را که صادر می‌کنیم، ۶۰۰ دلار. یعنی هر چه بتوانیم زنجیره را تکمیل کنیم، هم برویم صنایع پایین دستی را افزایش بدهیم، در داخل کشور بتوانیم از محصولات مان با یک سازوکار درست استفاده کنیم، قطعاً مطمئن باشید ما هم در جلوگیری از خروج ارز می‌توانستیم کمک کنیم و هم به توسعه اشتغال می‌توانیم کمک کنیم و هم به سودآوری شرکت‌ها می‌توانیم کمک کنیم، عملاً می‌توانیم خیلی از مشکلات پایین دستی مان را با این اتفاقات رقم بزنم.

نجفی: عرض کردم با همین مواردی که ما بدانیم که سرمایه گذاری یک مسیر مشخص دارد نه اینکه امروز بیاییم برای سال ۱۴۰۰ که شرکت‌ها صورت‌های مالی شان را بسته اند، مجامع شان را برگزار کرده اند، سود را تقسیم کرده اند، یک دفعه سال ۱۴۰۱ بگوییم قیمت یوتیلیتی و خوراک در سال ۱۴۰۰ ان تومان بوده است، یک دفعه افزایش ۲۵۳ درصدی، چه کسی در بازار سرمایه می‌آید و می‌گوید این کار اتفاق درستی بوده است. شما یک کارشناسی را بیاورید که گفته باشد این اتفاقی که در سال ۱۴۰۱ یا ۱۴۰۲ افتاده است، اتفاق درستی بوده است و باعث افزایش سرمایه گذاری می‌شود. ما تا زمانی که نتوانیم سرمایه گذار‌های داخلی خودمان را قانع کنیم که در حوزه صنعت پتروشیمی، صنایع پایین دستی، سرمایه گذاری کنند، قطعاً سرمایه گذار خارجی ورود نخواهد کرد. 

بهرامی: مانع هست تا الآن چیزی به مجلس ارائه نشده ولی ما آماده هستیم ان شاء الله. 

سؤال: خود مجلس شاید حالا فکرشان این باشد که خود مجلس اطلاع دارد دیگر که چگونه می‌شود مانع زدایی کرد چه کار‌هایی می‌شود انجام داد به هر صورت در مجلس کمیسیون انرژی است. 
بهرامی: مجلس مصوب کرده رفته توجه می‌فرمایید قطعا مشکلاتی هست در این قوانین مثال مشکلاتی هست باید این را به مجلس ارائه بدهند بعد چه کسی باید تصمیم بگیرد؟ 

سؤال: خود پتروشیمی‌ها بیایند این را بررسی کنند؟
بهرامی: دیگر عرض کنم بله دیگر دستگاه‌هایی که متولی هستند دستگاه‌هایی که مستقیما با این قوانین و مقررات ارتباط دارند باید پیگیر باشند البته یک مشکلی که ما داریم در بحث قوانین یا مقررات این است که بعضی وقت‌ها بعضی‌ها تصمیم می‌گیرند که شاید ارتباطی نداشته باشند در این زمینه خود صنایع پتروشیمی کسانی که در این زمینه اشراف دارند، نخبگان به کمک مجلس بنشینند تصمیم مناسب بگیرند. 

سؤال: حالا مثلا در خصوص فرمول نرخ خوراک که حالا یکی از چالش‌های صنعت پتروشیمی هست درست است آقای نجفی؟ در این خصوص مجلس مثلا کاری انجام داده یا قرار است کاری انجام بدهد؟
بهرامی: عرض می‌کنم این مربوط به سال قبل است ما مجلس جدید هستیم، مجلس جدید هم تا الان یا درگیر انتخابات ریاست جمهوری و انتخاب کابینه دولت و الان پسادولت هست و دولت هم در واقع تکلیفش مشخص نبود وزیر چیه؟ معاون وزیر چیه؟ یا نهایتا مدیران این شرکت‌ها چیه؟ که یک تثبیتی باشد بنشینند در کنار هم موانع و مشکلایت که هست تصمیم بگیرند. 

سؤال: آقای نجفی حالا در خصوص این چالش نرخ خوراک شما توضیح بفرمایید؟
نجفی: ما در صنعت پتروشیمی امروز نیست که داریم تصمیم گیری می‌کنیم ما دو تا چالش بسیار بزرگ داریم در حوزه قوانین یکی در خصوص نرخ خوراک و یوتیلیتی ما هست که نرخگذاری دستوری عملا صورت پذیرفته عملا به جای اینکه شورای رقابت، انحصار را بشکند، انحصار ایجاد کرده برای چند تا شرکت پتروشیمی که متولی یوتیلیتی هستند، شما نگاه می‌کنید می‌بینید در یک مقطعی من در برنامه قبلی هم عرض کردم، در یک مقطعی افزایش نرخ خوراک و یوتیلیتی ۲۵ درصد، ۱۷ درصد، ۱۸ درصد سالانه انجام می‌شد در یک سال می‌آید ۲۵۳ درصد در یک پارت افزایش قیمت ایجاد می‌شود این اثرش در سودآوری شرکت‌ها در بهره وری شرکت‌ها به چه میزان است کسی این را واقعا بررسی کرده؟

سؤال: یعنی باعث کاهش سودآوری می‌شود.
نجفی: بله و عملا نگاه می‌کنند می‌بینند که سال ۱۴۰۱ می‌آیند نرخ یوتیلیتی و … ۴۰۰ را تصویب می‌کنند این کجای دنیا این سبکی می‌آیند و سرمایه گذاری می‌کنند و بنگاهداری می‌کنند، پس این باعث می‌شود که شما دو تا ضرر کنید، یک سود سال آینده شرکت هایتان کاهش پیدا کند، عملا جذابیت سرمایه گذاری تو بورس شما از بین برود برای مردم. دو، عملا طرح‌های توسعه ایتان دیگر با یک استاندارد و یک منطق و یک آرای، آرای مشخص نمی‌تواند جلو برود یعنی کسی که می‌خواهد روی طرح پتروشیمی سرمایه گذاری کند بیاید سرمایه گذاری چه داخلی چه خارجی انجام بدهد قطعا وقتی ببینند قوانین اینقدر سست است، قوانین لحظه‌ای است، نرخگذاری دستوری است قطعا در این مسیر وارد نمی‌شود و جذابیت خودش را از دست می‌دهد.

سؤال: گفتید دو تا چالش این اولیش بود.
نجفی: این چالش اول، چالش دوم این که ما یک سری قوانینی هم داخل وضع می‌کنیم که این قوانین عملاً با منافع اصلی شرکت‌ها در تضاد است، به طور مثال شما در اول گزارشتان فرمودید که سال گذشته فرضا ۶۵ میلیون تن محصولات به صورت اعتباری فروخته شده اگر اشتباه نکنم، این افزایش پیدا کرده فروش اعتباری، دوستان در شرکت بالادستی در ریگلاتور صنعت پتروشیمی آمدند یک مصوبه‌ای دادند که آقا همه شرکت‌ها باید محصولاتشان را در بورس کالا اعتباری بفروشند اولا که ظرفیت عرضه را افزایش دادند کف عرضه شرکت‌های پتروشیمی افزایش پیدا کرده فرضا یک شرکت پتروشیمی که ۱ میلیون و ۳۰۰ هزار تن در سال تولیدش بوده و قبلا در سال‌های قبل ۳۰۰ هزار تن را داخلی عرضه می‌کرده، مابقی را صادر می‌کرده و ارزآوری برای کشور داشته امروز آمدند الزامش می‌کنند که باید ۷۰۰ هزار تن و در بورس عرضه کنید. سلمنا ما هیچ مشکلی با این افزایش تولید داخل نداریم، به نسبتی که دارید شرکت‌ها عرضه را افزایش می‌دهند آیا صنایع پایین دستی افزایش پیدا کرده؟ آیا این کف عرضه افزایش باعث قاچاق نشده؟ این یک حوزه است، حوزه دوم آمدند می‌گویند باید اعتباری عرضه کنید. کالایی که من در بورس کالا ۱۱۰ درصد، ۱۱۵ درصد رقابت می‌خورد. نقدی رقابت می‌خورده، آقای متولی، من چرا باید این را اعتباری عرضه کنم؟ می‌گویند برای حمایت از بنگاه‌هایی که سرمایه در گردش کمتری دارند ما این را هم قبول می‌کنیم. دوستان بفرمایند چه استانداردی دارند که مشخص کند نجفی که خرید می‌کند سرمایه در گردش کمتری دارد، آقای دکتر بهرامی که خرید می‌کند بیشتر دارد، شما یک فرآیندی را ایجاد کردید نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی تان با چالش مواجه بشود، باز هم کاهش سودآوری است، باز هم این اتفاق باعث می‌شود که جذابیت صنعت پتروشیمی برای سرمایه گذاری از بین برود این هم یک قوانین دستوری است. 

سؤال: شما می‌گویید که ماهیتش درست است در واقع این ارز اعتباری ولی در اجرا مشکلاتی وجود دارد درست است.
نجفی: اصلا ماهیتش هم ما واقعا هنوز مجموعه‌های صنعتی قانع نشدند چرا باید این کار را انجام بدهند صرفا دستوری است و الزام است و اگر انجام ندهند متأسفانه به تعزیرات معرفی می‌شوند.

سؤال: الان آقای بهرامی دو تا مورد را آقای نجفی مطرح فرمودند یکی نرخ خوراک و یوتیلیتی و یکی هم کمی بحث عرضه اعتباری می‌خواهید از نرخ خوراک شروع بکنیم توضیح بفرمایید که چه کار‌هایی باید انجام بشود در این خصوص؟ 
بهرامی: عرض کنم، چون کشور ما در بحث تأمین خوراک یکی از کشور‌های برتر در دنیا هست محدودیتی نداشتند از ابتدا سنگ بنای درستی وجود نداشته بعدا که ما برگشتیم به خیلی از معضلاتی که در جامعه هست، خیلی از ارتباطات تجاری که ما با دنیا داریم و بخصوص اینکه این شرکت‌ها اغلب هم دولتی بودند نه خصوصی بودند نهایتا به این نتیجه رسیدند که این نرخ انرژی امروز در دنیا نهایتا چطور تعیین می‌شود؟ و میزانش چقدر هست بعدا تا فاصله خیلی زیاد است اینکه فرمودین یک مرتبه ۲۰۰ برابر یا ۴۰۰ برابر شد می‌خواستند یک تعادل ایجاد بشود، یک تعادل بر اساس نرخ گذاری که مثلا امروز بازار بورس مثلا بیاید تعیین بکند یا بر اساس آن نرخ‌های جهانی یک مرتبه یک شوک وارد شد واقعیتش بحث بهینه سازی سوخت هم ما داشتیم احتمالا دهه ۸۰ بود یک مرتبه نرخ آب و برق و گاز برای خانه‌ها هم، افراد شخصی هم رفت بالا، اینها تأثیرات سوء داشت در جامعه و به صورت مستقیم و غیر مستقیم تأثیر منفی گذاشت در همه مسائل زندگی و نیاز‌های مردم، الان مشکل ما داریم نهایتا عین یک عمل جراحی بسیار شدید است، این عمل قطعا درد دارد.

سؤال: تا از حالت دستوری بیاد بیرون نرخ درست است؟ 
بهرامی: دیگر بله، فعلا دستوری است اصلا خود نرخ ارز ما را هم بازار تعیین نمی‌کند یک جا‌هایی با توجه به نیاز‌هایی که کشور دارد در بعضی از حوزه‌ها اگر مثلا ما بخواهیم با همین نرخ جهانی عرضه بکنیم امکان پذیر نیست بر این اساس یک جا‌هایی دولت ورود می‌کند نرخ عرضه کنم، دستوری می‌دهد که بتواند بازار را کنترل کند و ما امیدوار هستیم که یک روزی در همه این شرایط بازار تعیین کننده باشد.

سؤال: یک روزی برنامه ریزی هستش برای رسیدن یک روزی؟
بهرامی: تا الان برنامه ریزی بوده برنامه ریزی هم این که صد درصد ناموفق بوده، موفقیتی هم بوده ولی آن چیزی که مد نظر هست مطلوب است هنوز ایجاد نشده و نیاز هست همه کمک بکنیم و اگر ما در حوزه توسعه نتوانستیم موفق باشیم بیشتر در حوزه‌های نرم و حوزه‌های فرهنگی هست.

سؤال: الان مانع چیست برای برای اینکه این نرخ از حالت دستوری بیاید بیرون، بزرگترین مانعش چیست؟
بهرامی: الان خود تحریم‌ها خیلی تأثیرگذار است در تأمین بعضی از مسائل، آن نرخی که واقعی باشد به دست ما برسد نمی‌رسد شاید کشور‌هایی که در رقابت با ما هستند با یک قیمت پایین‌تر بعد محصولات ما هم باید با هم بتوانند رقابت بکنند یا موانعی که هست و خود بعضی از این شرکت‌ها هم رعایت نمی‌کنند یعنی آن تعهدات مالی که دارند شاید سر موقع هم انجام نشود اینها باعث می‌شود که دولت برای تأمین نیاز‌های مختلفی که دارد خیلی وقت‌ها قوانینش سفت‌تر باشد سخت‌تر باشد.

سؤال: در مورد ارز اعتباری هم توضیح بفرمایید موافق هستید با صحبت‌های آقای نجفی در این باره؟
بهرامی: در حوزه‌های اعتباری از ابتدا شرایط مناسب بود همین که بعضی‌ها سوء استفاده کردند یا مثلا این پولی که باید پرداخت بکنند بابت بدهی یک جا‌هایی دیگر مثلا بردند بعضی‌ها سرمایه گذاری کردند اینکه مجبور شدند بیایند یک مقدار قوانین را سخت‌تر بکنند ولی باز نیاز به بازنگری دارد که جا‌هایی که نیاز هست از تولید کنندگان حمایت بکنند.

سؤال: یعنی به چه ترتیبی بشود؟
بهرامی: بررسی بشود بر اساس نوع نیاز آنها یک جا‌هایی اختیارات بیشتری، زمان بیشتری، نرخ بهره پایین تری مثلا بتوانند به آنها کمک کنند.

سؤال: در واقع برای اینکه حالا صنعت پایین دست رشد بکند، رشد صنعت پایین دست در واقع یکی از لازمه‌های جلوگیری از همین خام فروشی هست که گفته می‌شود یکی از چالش‌های صنعت پتروشیمی است حالا برای اینکه این صنعت پایین دست رشد بکند به نظرتان چه کار‌هایی انجام شده شما فرمودید که این رشد متوازن نیستش؟ 
نجفی: ببینید یکی از دلایلی که ما می‌توانیم به نحوی جلوگیری کنیم از خام فروشی و جلوگیری کنیم از واردات محصولات که ما تولید نمی‌کنیم، تکمیل زنجیره ارزشمان است ما هر چی بتوانیم تکمیل زنجیره ارزشمان، طرح‌های توسعه پتروشیمی مان در زنجیره را افزایش بدهیم، قطعا ما به نحوی این اتفاق را رقم خواهیم زد برای این اتفاق سرمایه گذاری نیاز است یعنی ما برای اگر می‌خواهیم رشد ۸ درصدی را طبق برنامه هفتم توسعه داشته باشیم و بتوانیم ظرفیت تولید پتروشیمی را از ۹۶ میلیون تن برسانیم به ۱۳۰ میلیون تن سالانه ۷ میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز داریم تا سال هزار و ۴۰۶ اگر اشتباه نکنم این اتفاق با این وضع قوانین، با این مشکل ناترازی انرژی، با قیمتگذاری دستوری قطعا نمی‌افتد، آقای دکتر بهرامی‌ای فرمودند بله در خصوص خوراک ما شاید قبول کنیم که نرخمان نسبت به جهان پایین بوده، اما ما نمی‌توانیم ورودی را بر اساس نرخ جهانی امروز در نظر بگیریم، خروجی را بیاییم دستوری و مشخص بگوییم که شما با این دلار بفروشید، به این سبک رفتار کنید اینها باعث می‌شود که آن تکمیل زنجیره‌ای شکل نگیرد یعنی شما به هر حال پولی که دولت که نمی‌تواند در این موضوع بیاید سرمایه گذاری کند که یعنی باید بخش خصوصی برایش جذابیت ایجاد بشود بیاید داخل حوزه پتروشیمی به عنوان یک صنعت پولساز سرمایه گذاری کند.

سؤال: در پایین دست در واقع دیگر؟
نجفی: سرمایه گذاری کند، تکمیل کند، شما هر تن محصول را به ازای هر تن واردات که انجام می‌دهید، هزار و ۵۰۰ تا هزار و ۶۰۰ دلار هزینه می‌کنید، هر تن محصولی که صادر می‌کنید ۶۰۰ دلار. یعنی ما هر چی بتوانیم زنجیره مان را تکمیل کنیم، هم برویم صنایع پایین دستی مان را افزایش بدهیم که داخل کشور بتوانیم اینها را محصولاتمان را استفاده کنیم با یک ساز و کار درست قطعا مطمئن باشید که ما هم در جلوگیری از خروج ارز می‌توانستیم کمک کنیم، هم به توسعه اشتغال می‌توانیم کمک کنیم، هم به سودآوری شرکت هایمان می‌توانیم کمک کنیم، عملا می‌توانیم خیلی از مشکلات پایین دستی مان را با این اتفاقات رقم بزنیم.

سؤال: سرمایه گذاری چطور جذاب می‌تواند باشد؟ 
نجفی: عرض کردم با همین مواردی که ما بدانیم که سرمایه گذاری یک مسیر مشخص دارد نه اینکه امروز بیاییم برای سال ۴۰۰ که شرکت‌ها صورت‌های مالی شان را بستن، مجامع شان را برگزار کردند سود را تقسیم کردند، یک دفعه بیاییم سال ۱۴۰۰، ۴۰۱، بگوییم قیمت یوتیلیتی و خوراک در سال ۴۰۰ n تومان بوده یک دفعه افزایش ۲۵۳ درصدی چه کسی در بازار سرمایه می‌آید و می‌گوید این کار اتفاق درستی بوده؟ شما یک کارشناس را بیاورید که گفته باشد این اتفاقی که افتاده در سال ۴۰۱ یا ۴۰۲ اتفاق درستی بوده و باعث افزایش سرمایه گذاری می‌شود، ما تا زمانی که نتوانیم سرمایه گذاران داخلی خودمان را قانع کنیم که در حوزه صنعت پتروشیمی، صنایع پایین دستی سرمایه گذاری کنند قطعا سرمایه گذار خارجی ورود نخواهد کرد.

سؤال: آقای بهرامی این جذابیت را برای سرمایه گذاری چطور می‌شود ایجاد کرد در پایین دست؟
بهرامی: فرض کنم که مواردی آقای دکتر نجفی فرمودند ما باید بپذیریم که از لحاظ دانش فنی و تکنولوژی عقب هستیم در قیاس با کشور‌هایی که دارای این صنعت هستند و اینکه ما بخواهیم این تأثیرگذار باشد، یکی از سیاست‌ها بحث فاینانس است که این بدترین شیوه است، می‌آیند سرمایه گذاری می‌کنند، سود خودشان را هم می‌گیرند، کاری به بهره وری ندارند و حتی الزام می‌کنند آقا اگر ما تأمین اعتبار کردیم آقا این تجهیزات نهایتا از فلان جا شما با این را خریداری بکنید، الزام هم می‌گذارند بعضی جا‌ها ولی بهترین حالت سرمایه گذاری مشترک هست که بیایند اینجا سرمایه گذاری بکنند و سود خودشان هم مستقیم درگیر باشد اگر این سود بیشتر بشود سهم آنها هم بیشتر می‌شود و یکی از مهمترین عواملی که در انتقال تکنولوژی در خیلی از کشور‌های موفق توانسته تأثیرگذار باشد همین شیوه بوده این شیوه از یک جذابیت خاصی برخوردار است هم نهایتا به صورت بهینه سرمایه گذاری می‌شود. با کسانی که دارای آن دانش فنی هستند آنهایی که می‌توانند، کشورها، شرکت‌ها یا بعضی از افرادی که دسترسی دارند می‌توانند بیایند در این قضیه کمک بکنند.

سؤال: چرا انجام نمی‌شود تحریم‌ها مانع است یا مانع دیگری هست؟
بهرامی: تحریم‌ها ما با بعضی از کشور‌ها که الان می‌توانیم به فرض الان چین خوب دارد کار می‌کند در دنیا در این حوزه ما با چین مشکلی نداریم ولی قطعا یک گره‌هایی هست، این گره‌ها دیگر ربطی به تحریم ندارد، یعنی ما باید برویم دنبال باز کردن این گره ها.

سؤال:‌های گره‌ها چیست آقای نجفی؟
نجفی: یکی از موضوعات بحث دیپلماسی اقتصادی است به هر حال خیلی از کشور‌ها با تعاملاتی که دارند سعی می‌کنند یک امتیازاتی را برای تولید کنندگان خودشان در بازار هدف ایجاد کنند ما امروز در بازار چین به عنوان بازار سنتی صنعت پتروشیمی خودمان قطعا در ۲، ۳ سال آینده در حوزه صنایع پلیمریمان با مشکل برمی خوریم و ما به دنبال بازار‌های جدید باشیم حالا من روی حوزه‌ای که آقای دکتر فرمودند شاید خیلی اعتقاد به اینکه کسی بیاید و سرمایه گذاری بکند با این شکل احساس می‌کنم که واقعا تا امروز ما با آن مواجه نبودیم بیشتر هم بحث فاینانس است که بحث فاینانس‌ها هم درصد‌های بالا و به هر حال روی بخش کالا هم اینها می‌خواهند روی بخش مهندسی هم درصدی می‌کشند و عملا هزینه پروژه هایمان و طرح هایمان خیلی بالا می‌برد و گران می‌کند آن پروژه را من اعتقادم این است که ما با یک حل زیرساخت‌های داخلی، حل مشکلات داخلی، رفع قوانین متعارض با همدیگر که بدون سرمایه گذاری جذاب کند، می‌توانیم یک بخشی از این سرمایه را بیاوریم در سبد سهامداری مردم و سبدی که نخبگان بازار سرمایه در بازار سرمایه بیایند و جذابیت را ایجاد بکنند مابقی آن را وقتی این جذابیت داخل کشور ایجاد بشود مابقی آن قطعا مردم سرمایه گذار خارجی با رغبت بیشتری می‌آیند شاید در آن حوزه که آقای دکتر بهرامی فرمودند می‌توانیم شراکت کنیم با شرکت‌ها و بنگاه‌های خارجی چه دریافت فاینانس با رعایت نرخ‌های بسیار پایین باشد. در حوزه مشکلات من آنجا که عرض کردم خدمت شما ما حاشیه سود بخش پتروشیمی مان در بازار سرمایه ما بین ۴۰ تا ۵۰ درصد بازار بورس در اختیار حوزه صنعت پتروشیمی است شما نگاه می‌کنید از سال ۱۳۹۹، حاشیه سود ما از ۳۸ درصد به ۲۳ درصد رسید این نشان می‌دهد که این جذابیت دارد کاهش پیدا می‌کند بازار سرمایه‌های ما مستحضرید، بازار بسیار باهوشی است یعنی سهامدار اگر احساس کند صنعت فولاد می‌تواند سود را به آن بدهد قطعا صنعت فولاد ورود می‌کند اگر احساس کند در صنایع غیر مولد می‌تواند برود، در ملک می‌تواند برود، در بورس، در طلا می‌تواند برود وارد حوزه ارز می‌تواند بشود قطعا وارد آن .. به سودآوری خودش فکر می‌کند من احساسم بر این است که بالغ بر ۶۰ درصد مشکلات صنعت پزشکی، مشکلاتی که داخل کشور قابل حل است و می‌شود اینها را با استفاده از خیلی اتفاقات، خیلی کمیته‌های خیلی راهبردی حل و فصل کرد و از این بحران خارج کرد.

سؤال: حالا نکته‌ای هم که هست این در خصوص این نرخ یوتیلیتی شما هم صحبت کردید این افزایش نرخش در واقع در شورای رقابت باعث یک کشمکشی شده با دیوان عدالت و اینها این تأثیر داشته در بازار محصولات پتروشیمی؟
نجفی: قیمت تمام شده محصول را بالا برده، یعنی ما قیمت تمام شده مان علی رغم اینکه نرخ ارز افزایش پیدا کرده، ما در سال‌های گذشته با کاهش سود ۴ ـ ۵ همتی در خیلی از بنگاه‌ها مواجه هستیم. از طرف دیگر شورای رقابت قرار است بیاید و یک مصوبه‌ای بدهد که این مصوبه انحصار را از بین ببرد عملا با مصوبه انحصار در اختیار سه چهار تا پتروشیمی قرار گرفته که سهامدار مشخص دارند حتی نیامدند سهامداری اینها را هم بین شرکت‌های پتروشیمی و بنگاه‌های اقتصادی شریک کنند که بتوانند آن حاشیه سودی که ایجاد می‌شود شما مثلا می‌توانید شرکت‌هایی که در این حوزه کار می‌کنند را ببینید، ببینید حاشیه سودشان از سه، چهار همت فرضا رسیده به پانزده و شانزده همت آن موقع شرکت‌هایی که تولید کننده هستند، ببینید فلسفه شرکت‌های یوتیلیتی خدمات محور است شرکت تولیدی نیستند، آنها که تولید کننده هستند با هزار تا جنگ اقتصادی در بیرون کشور دارند دست و پنجه نرم می‌کنند همکاران ما، آن موقع این دوستان ما به جهت یک بخشنامه‌ای که واقعا عادلانه نبوده، با چالش مواجه هستند و حاشیه سودشان هم پایین‌تر می‌آید و این حاشیه سود پایین‌تر آمدن جذابیت سرمایه گذاری را می‌آورد پایین.

سؤال:  آقای بهرامی شما هم توضیح می‌فرمایید.
بهرامی: بله، عرض کنم نکته‌ای که فرمودید ما هم قبول داریم، چون بعضی از صنایع یا پتروشیمی، اینها اکثر امکانات، اختیارات دست آنها هست و منافع خودشون را میبینند ولی ما خود دولت باید ورود کند، مجلس باید ورود بکند و بر اساس منافع همه همه بتوانند در این زمینه تأثیرگذار باشند همه بتوانند در بازار بمانند.

سؤال: در مجلس معاونتی است به نام معاونت قوانین کارش همین است دیگر درست است؟
بهرامی: خیر معاونت قوانین در حوزه‌های مختلف، کمیسیون‌های مختلف، که تصمیم گیری می‌شود آنها نظارت می‌کنند بر چارچوب‌های اینکه چارچوب‌های قوانین و مقررات رعایت شده یا خیر و در کنار این کمیسیون‌ها خود یک حوزه دیگر مجلس دارد که بیشتر در بحث‌های تخصصی ورود می‌کند. بله، کارش همینه دیگه، درسته؟ نه معاونت قوانین. در حوزه‌های مختلف، کمیسیون‌های مختلف که تصمیم گیری می‌شود، آنها نظارت می‌کنند بر چارچوب‌های اینکه چارچوب‌های قوانین و مقررات رعایت شده یا نه و در کنار این کمیسیون‌ها خود یک حوزه دیگر مجلس دارد که بیشتر در بحث‌های تخصصی ورود می‌کند.

سؤال: این نیستش که قوانینی که منسوخ شده جایگزینش را هم احصا می‌کنند.
بهرامی: چرا بررسی می‌کنند الان مثلا اساسنامه شرکت ملی نفت ایران و شرکت ملی گاز ایران دسته بنده است که باید این را بررسی کنم با توجه به همین گیر‌هایی که خود قوانین و مقررات مجلس داده که آقا اینها باید به روز بشود اصلاح بشود، در همه زمینه‌ها ورود پیدا می‌کنند.

سؤال: در خصوص پتروشیمی چه ورودی بوده دقیقا؟
بهرامی: هنوز کار خاصی ما نداشتیم، عرض کردم، تقریبا سه ماه از مجلس گذشته و خود دولت هم ورود نکرده با توجه به.

سؤال: ولی دارد حالا بررسی انجام می‌شود دیگر؟
بهرامی: دیگر آقایان باید درخواست بدهند، این درخواست‌ها می‌آید کمیسیون تخصصی، بعد کمیسیون تخصصی با مرکز پژوهش‌های مجلس که به نوعی یک بازوی توانمند تخصصی در کنار کمیسیون‌های مختلف هست و خود همین کمیسیون قوانین و مقررات اینها را بتوانند اصلاح بکنند.

سؤال: اصلا خود شما نهایتا با پتروشیمی‌ها در ارتباط هستید در نمایشگاه‌های مختلف، جا‌های مختلف، صحبت هایشان را می‌شنوید، یعنی این کافی نیست این اطلاعاتی که می‌گیرید از آنجایی که بیایید در کمیسیون تصمیمی بگیرین و بیایید اصلا صحن مجلس؟ 
بهرامی: مجلس خودش می‌تواند در قالب طرح می‌تواند بیاید اینها را بررسی کند.

سؤال: یعنی حتما منتظر لایحه نباشید.
بهرامی: ما بله ما هم هر جایی که ارتباط داشتیم در هر حوزه گفتیم آقا شما‌ها مستقیم دست و پنجه دارید نرم می‌کنید با این قوانین، با این مقررات، با این دستورالعمل ها، هرجایی گیر دارید، هر جایی مشکل دارید اینها را به ما بدهید پیشنهادهایتان را بدهید تا ما بررسی بکنیم و عرض کردم تا الان چیزی به ما ارائه ندادند آقایان ولی ما در کنارشان هستیم ان شاء الله. 

سؤال: آقای نجفی حالا اینکه این زمینه‌ای که می‌فرمایند در واقع فراهم هست که پیشنهادات ارائه بشود تا حالا ارائه نشده؟
نجفی: بله حالا دوستان که تازه در مجلس تقریبا از آن مستقر شدند و بعد از آن اتفاقات و آن حجم و آن فشار کاری که چند ماه اخیر بوده تازه رها شدند ما حتما در قالب هم شرکت‌های پتروشیمی مان هم به هر حال انجمن صنفی کارفرمایان صنعت پتروشیمی خدمتشان می‌رسیم و چالش‌ها و معضلات را مطرح می‌کنیم کما اینکه در سنوات قبل همین اتفاق افتاده و واقعاً نقش مجلس نقش بسیار راهگشایی بوده خیلی وقت‌ها ورود کردند و خیلی از جلوی برخی از معضلات را گرفتند ما خیلی در آن حوزه واقعا دغدغه نداریم بیشتر آن اختیاراتی است که در اختیار خیلی از سازمان‌ها و ارگان‌ها طبق قانون هم هست. آن را واقعا تفسیر می‌کنند یعنی آنجایی که مثلا قانون گفته نرخگذاری با مثلا متشکل از یک شورایی باشد، آن شورا خودش سهامدار فلان بنگاه اقتصادی است آن غرض‌ها اضافه می‌شود و مسیر را منحرف می‌کند، حالا من احساس می‌کنم هر چقدر ما به سمت این برویم که اتحادیه‌های صنفی را افزایش بدهیم و به آنها اعتبار ببخشیم به عنوان مرجعی که مشکلات تمام صنعت را در آن حوزه می‌داند و ارتباط با مجلس و دولت به عنوان کسانی که می‌توانند این مشکل را رفع کنند، ببریم جلو قطعا مشکلات حل و فصل می‌شود.

سؤال: پیش از برنامه با فعالان صنعت پتروشیمی صحبت می‌کردم از تعرفه‌های صادراتی هم شکایت داشتند و می‌گفتند یکی از چالش هاست مثلا می‌گفتند در کشور‌هایی که رقیب ما هستند در صادرات محصولات پتروشیمی می‌گفتند که آنجا در واقع تعرفه نزدیک به صفر یا اصلا بعضا صفر است ولی در کشور ما حالا صحبت از ۶ درصد و بیش از ۶ درصد هم شده این یک چالش است در صنعت به نظرتان؟
نجفی: بله اینکه قطعاً چالش ما، در دو تا حوزه من می‌توانم خدمت شما عرض کنم یکی هم عرض کردم بر اساس دیپلماسی اقتصادی که من عرض کردم ببینید شما یک کشوری مثل کره جنوبی می‌آید در ترکیه من اسم می‌برم، چون می‌خواهم مصداق داشته باشد که دوستان بتوانند تصمیم گیری بکنند می‌آید و یک معافیتی می‌بنده، ۶ درصد معافیت می‌گذارد یعنی کالای من در کنار کشور ترکیه با کالای مشابه آن که از کره جنوبی دارد وارد این کشور می‌شود، شش درصد قیمت آن در همان لحظه اول پایین‌تر است.

سؤال: وضعیت رقابتی از دست می‌رود.
نجفی: خیر از دست دارند می‌دهند چرا آن همانجور که کالای کشور ترکیه به کره جنوبی بیش از ۶ درصد معافیت دارد، کالای کره هم که به ترکیه می‌آید معافیت دارد، این در اختیار من و سندیکای من و شرکت‌های پتروشیمی نیست این اتفاقی که باید وزارت امور خارجه به عنوان متولی بخشی از مسئولیت وزارت امور خارجه پیشران حوزه دیپلماسی اقتصادی است باید آن را پیگیری بکند یک بخش دیگری از موضوعات این است که به هر حال آقای مهندس ما در قالب یک هولدینگ، در قالب یک استراتژی، در هر عنوانی شرکت‌های خودمان دارند با شرکت‌های خودمان رقابت می‌کنند فرض بفرمایید، اوره یک شرکت ایرانی با اوره آن شرکت رقابت می‌کند، پلیمر پتروشیمی جم با پلیمر پتروشیمی مارون فرضا دارد در بازار صادراتی رقابت می‌کند به جهت اینکه متولی درستی برای اینکه یک نام واحد، یک استراتژی واحد در بازار خارجی در مقابله با رقبای خودمان به ویژه رقبایی که در کشور‌های اطرافمان هستند مثل کشور‌های روسیه، عربستان و آنهایی که دارند تولید محصولات پتروشیمی مثل ما دارند را متأسفانه ما استراتژی واحد نداریم و عملا با همدیگر داریم رقابت می‌کنیم و این باعث می‌شود که حاشیه سود ما قطعا پایین بیاید. 

سؤال: حالا در همین کشور‌هایی که نام بردید اعم از روسیه و عربستان آنجا یک در واقع برنامه راهبردی واحد هست؟
نجفی: آنها با یک نام تجاری وارد بازار می‌شوند یعنی شما در بازار بین المللی می‌شوند با اینکه تعدد شرکت‌های مختلف بعدا، بعضا دارند حالا من نمی‌خواهم اسم ببرم، اما آنجا با یک نام تجاری شما دقت بفرمایید که کالای محصولات پلیمری از کشور آمریکا می‌آید در ترکیه با قیمت ما دارد فروخته می‌شود یعنی با این مسافت، با این هزینه حمل، با این تعرفه‌ها می‌آید می‌فروشد.

سؤال: به واسطه همین تعرفه‌ها هست.
نجفی: به خاطر همین تعریفه‌ها و امکاناتی که برایش فراهم شده است.

سؤال: آقای بهرامی جمع بندی بفرمایید صحبت‌های پایانی زمان ما هم رو به پایان هست. 
بهرامی: از همین نکته‌ای که فرمود جناب دکتر نجفی که محصول امریکا می‌آید نهایتا بعد مسافت خیلی زیاد است می‌آید در کنار ما با همین قیمت ما به فروش می‌رود علت چیست؟ آن حتما یک سود بسیار خوب دارد ولی ما با وجودی که شاید بعد مسافت هم کم باشد ولی سود ما خوب نیست یک موردش همان بحث بهره وری است یعنی بهره وری آنها در واحد از ما خیلی بالاتر هست نهایتا نیروی انسانی مناسب، فناوری مناسب و مدیریت صحیح خود مجموعه پتروشیمی ما، صنایع ما، خیلی هایش من از آقای دکتر تشکر می‌کنم، یک کار بی نظیر امسال انجام دادند افتتاح کردند یک پروژه‌ای که سال‌ها روی زمین بود با نیرو‌های جوان و دهه شصتی کار را جمع کردند واقعا باز هم من تشکر می‌کنم ولی خیلی از صنایع ما از سوء مدیریت دارند رنج می‌برند اینها مشکلاتی که ما داریم، سوء مدیریت از یک طرف فناوری.

سؤال: سوء مدیریت کلان یا در خود همان حالا خود پتروشیمی؟
بهرامی: از کلانش تا ما برویم پایین، یعنی ساختار مناسب نیست، بخش خصوصی این جوری نیست اگر می‌خواهد نیرو جذب بکند در هر حوزه سعی می‌کند بهترین باشد و بعدا نظارت می‌کند که خوب کار انجام بدهد بالاترین راندمان باشد، بالاترین بهره وری باشد یا بحث رقابت فرمودند از یک تکنولوژی استفاده بکنند که محصولاتشان نهایتا از یک کیفیت بالایی که بتواند در دنیا رقابت بکند برخوردار باشد اینها همه مسائلی هست که تأثیرگذار است.

سؤال: به ترتیب می‌شود خود اصلا خصوصی سازی یکی از چالش‌های بخش پتروشیم.
بهرامی: بله در حوزه کلان کشور ما این بخش خصوصی اگر درست انجام بشود یک جا‌هایی هم بخش خصوصی در کشور انجام شده ولی به نحو احسن انجام نشده یلکی از راهکار‌ها همین است که ان شاءالله بتوانند خوب عمل بکنند.
نجفی: من عرضم تمام کنم با این نکته که به هر حال ما باید، به نظرم پر چالش‌ترین موضوعی که در آینده ما با آن مواجه هستیم بحث همین ناترازی گاز است واقعا باید سرمایه گذاران به سمت این بروند که بتوانند از ذخایر گازی مان که نمی‌توانیم فعلا بهره برداری کنیم، بهره برداری کنیم. نکته بعدی هم ما همیشه خانه را بر کارخانه ترجیح دادیم، یعنی ما حاضریم برای مصارف خانگی یارانه بدهیم برای مصارف خانگی هزینه بیشتری بکنیم کما اینکه شاید درست هم باشد بر اساس استراتژی‌هایی که نظام مقدس جمهوری اسلامی دارد، اما ما رو این هم حرفی نداریم ما باید اصلاح الگوی مصرف کنیم در حوزه انرژی و بتوانیم آن هزینه‌ای را که از آن بخش کاهش می‌دهیم به سمت صنعت و تکمیل زنجیره ارزش بیاوریم.