دزدی ۲۱ هزار میلیارد تومانی ایران خودرو از جیب مردم

شرکت ایران‌خودرو یکی از بزرگ‌ترین خودروسازان کشور، در اقدامی شگفت‌انگیز و بر خلاف تعهدات اولیه خود، موتور جدید EF ۷ را که قرار بود بر روی خودروی سورن‌پلاس نصب شود، با موتور قدیمی‌تر XU ۷ P جایگزین کرده است.

این تغییر باعث ایجاد اختلاف قیمتی حدود ۷۰ میلیون تومان بین این دو موتور شده و در نتیجه، ایران‌خودرو با این تخلف بیش از ۲۱ هزار میلیارد تومان سود به جیب زده است. این مقاله به بررسی ابعاد مختلف این تخلف و واکنش‌های نهاد‌های نظارتی می‌پردازد.

تحلیل اقتصادی تغییر موتور سورن‌پلاس

تغییر موتور خودروی سورن‌پلاس از EF ۷ به XU ۷ P، نه تنها نارضایتی مشتریان را به دنبال داشته است، بلکه منجر به یک سود هنگفت برای شرکت ایران‌خودرو شده است.

موتور EF ۷ که به عنوان یک موتور جدیدتر با استاندارد‌های بالاتر زیست‌محیطی شناخته می‌شود، در مقایسه با موتور XU ۷ P که از فناوری قدیمی‌تر و کمتر پیشرفته‌ای برخوردار است، هزینه بیشتری دارد. طبق برآوردها، ایران‌خودرو با تغییر موتور به XU ۷ P و فروش آن به قیمت بالاتر از موتور EF ۷، سودی بالغ بر ۲۱ هزار میلیارد تومان کسب کرده است.

این تغییر موتور نه تنها به ضرر مشتریان تمام شده بلکه نشان‌دهنده یک تخلف بزرگ در صنعت خودروسازی کشور است. مشتریانی که برای خرید سورن‌پلاس با موتور EF ۷ ثبت‌نام کرده بودند، با یک موتور قدیمی‌تر و کم‌کیفیت‌تر مواجه شدند، در حالی که قیمت نهایی خودرو تغییر نکرده است.

به عبارت دیگر، ایران‌خودرو بدون اطلاع و اجازه از مشتریان، اقدام به نصب موتور ارزان‌تر کرده و در عین حال، قیمت خودرو را بالا نگه داشته است.

واکنش نهاد‌های نظارتی و حقوقی

تخلف ایران‌خودرو به سرعت توجه نهاد‌های نظارتی را جلب کرده است. شورای رقابت، که به عنوان نهاد ناظر بر عملکرد خودروسازان شناخته می‌شود، به این موضوع ورود کرده و در حال بررسی ابعاد مختلف این تخلف است. طبق اظهارات سپهر دادجوی توکلی، سخنگوی شورای رقابت، این شورا به دلیل شاکی‌های مختلف و مستندات ارائه شده، به موضوع تغییر موتور سورن‌پلاس رسیدگی خواهد کرد.

همچنین کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی نیز از ایران‌خودرو توضیحات لازم را خواسته است و در نظر دارد در اولین جلسه خود با مدیران این شرکت، دلایل این تخلف را بررسی کند. این اقدامات نشان‌دهنده عزم جدی نهاد‌های نظارتی برای مقابله با تخلفات بزرگ در صنعت خودروسازی کشور است.

علیزاده قمشه‌ای افزود: همچنین در این حین اعلام شد که مسئولیت نظارت بر هرگونه تخلف خودروساز‌ها با وزارت صمت بوده و این وزارت‌خانه به جهت تحویل خودرو‌های فروخته شده ذیل این سامانه مسئول است.

وی در ادامه به اولین اطلاعیه ایران‌خودرو برای عرضه سورن‌پلاس بنزینی در طرح فروش یکپارچه اشاره کرد و گفت: سورن‌پلاس بنزینی در این طرح با کد کلاس ۵۷۵۲۹ معرفی و اعلام شده که خودروی قابل ارائه از طریق این بخشنامه، از آخرین استاندارد زیست محیطی و مقررات اعلام شده و حاکم بر کشور در زمان تحویل خودرو، برخوردار خواهد بود.

این استاندارد‌ها ممکن است به صورت دوره‌ای بروزرسانی شود و در مورد تغییر در خودرو در اطلاعیه ایران‌خودرو هیچ موردی به جز استاندارد‌ها اعلام نشده است.

این کارشناس اقتصادی اضافه کرد: در مورد ارتقا استاندارد‌های ملی هم اعلام شده که در صورت ارتقا، قیمت دوباره محاسبه و مشتری ملزم به پرداخت مابه‌التفاوت است که این هم شامل مواردی، چون الزامات استاندارد روز، رفاهی، تجهیزات و … می‌شود.

علیزاده قمشه‌ای در پاسخ به اینکه آیا تغییر موتور را هم می‌توان در همین راستا دانست؛ گفت: تغییر موتور به هیچ وجه در حوزه تغییر استاندارد‌ها نیست؛ مگر آنکه یک موتور نتواند استاندارد‌های آلایندگی را پاس کند که در شرایط فعلی و با وجود محدودیت‌های جدی در تعدد موتور، این موضوع مطرح نیست. جدای از این، تغییر موتور سورن‌پلاس تحویلی نسبت به آنچه ثبت نام شده است، تغییر از یک موتور جدیدتر با استاندارد بالاتر به موتور قدیمی، معیوب و پرایراد رخ داده است.

اگر بحثی هم از منظر استاندارد‌های آلایندگی برای موتور‌های این شرکت مطرح باشد، موتور xu ۷، موتور مشترک بین وانت آریسان و سورن به اصطلاح ایران‌خودرو ارتقا یافته، با اولویت بالا بایستی از رده خارج شده و موتور‌های جدیدتر و واقعاً بهینه (!) جایگزین آن شوند.

وی خاطرنشان کرد: به هر حال خودروساز به هیچ وجه مجاز به تغییر موتور بدون اطلاع و اجازه از مشتریان نیست. تخلفی که در سورن‌پلاس رخ داده و تعداد زیادی از مشتریان را درگیر کرده است.

این کارشناس اقتصادی در پاسخ به اینکه آیا ایران‌خودرو در زمان ثبت نام و قرعه‌کشی، مشخصات کامل سورن‌پلاس را اعلام و صراحتاً نصب موتور EF ۷ را اعلام کرده است یا خیر هم گفت: بله طبق کاتالوگی که برای تنها نمونه موجود از سورن پلاس با سر کد ۵۷۵ در اسفند ۱۴۰۱ بر روی سایت این شرکت قرار گرفته، موتور این محصول از نوع EF ۷ معرفی شده و غیر از سرکد ۵۷۵ هیچ سورن پلاس دیگری وجود خارجی نداشته است.

علیزاده قمشه‌ای در پاسخ به اینکه به هر حال خودروساز مجاز به ایجاد تغییرات در تجهیزات و امکانات خودرو است و این را در همان اطلاعیه اعلام کرده است؛ گفت: این موضوع برای تغییر امکانات مثل بازکن درب صندوق از داخل و دیگر امکانات رفاهی صدق می‌کند کما اینکه در محصول جدید با سر کد ۵۸۴، دوربین دنده عقب، مانیتور، رینگ آلومینیومی و بسیاری از موارد که آپشن نامیده می‌شود هم حذف شده است، اما موتور و سیستم انتقال قدرت به هیچ وجه جزو این موارد نیست.

حدود ۳۰ هزار نفر به جای سورن‌پلاس EF ۷ سورن‌پلاس XU ۷ P تحویل گرفته‌اند

وی در ادامه به آمار افراد درگیر با این پرونده اشاره و اعلام کرد: طبق اطلاعاتی که ایران‌خودرو در سامانه کدال منتشر کرده است؛ از ابتدای امسال تا نیمه مرداد ماه ۲۷ هزار و ۸۶۴ دستگاه سورن‌پلاس که قرار بوده مجهز به موتور EF ۷ باشد را با موتور XU ۷ P به مشتریان تحویل داده است. با توجه به اینکه آمار منتشر شده مربوط به بیش از ۴۰ روز پیش است و با لحاظ آمار دو ماهه آخر سال ۱۴۰۲، می‌توان گفت که موتور سورن‌پلاس بیش از ۳۰ هزار نفر به XU ۷ P تغییر کرده است.

وی افزود: موتور EF ۷ به عنوان یک موتور ۱۶ سوپاپ با تکنولوژی CVVT در بازار آزاد بالای ۱۲۰ میلیون تومان قیمت دارد و فناوری ساخت آن نیز مربوط به کمتر از ۲۰ سال پیش است، اما موتور XU ۷ که ۸ سوپاپ است در بازار آزاد ۷۰ میلیون تومان از موتور EF ۷ ارزان‌تر است و زیر ۵۰ میلیون تومان قیمت دارد.

فناوری این موتور پیر و پرچالش هم مربوط به ۴۰ سال پیش است و در جهان یک موتور منسوخ شده محسوب می‌شود. به بیان دیگر ایران‌خودرو بر خلاف تعهدات اولیه خود برای استفاده از پیشرانه EF ۷، بدون اجازه از متقاضیان یک موتور ارزان‌تر با فناوری پایین‌تر را جایگزین کرده است. این یعنی کم فروشی و تقلب در معامله. از طرف دیگر با وجود این اقدام، قیمت را نه تنها کاهش نداده بلکه نسبت به خودروی فروخته شده با موتور بهتر، ۵ میلیون تومان هم بالاتر برده است.

ایران‌خودرو حدود ۲۱ هزار میلیارد ریال به جیب زده است

این کارشناس اقتصادی افزود: با برآورد این اختلاف ۷۰ میلیون تومانی و ۳۰ هزار خودروی تحویلی، می‌توان گفت که ایران‌خودرو با این تخلف، فقط از محل این تغییر موتور طی این مدت نزدیک به ۲۱ هزار میلیارد ریال به جیب زده است.

طبق میزان تولید ماهانه اعلامی این شرکت در کدال و با توجه به آن‌که تعداد زیادی از متقاضیان سورن پلاس که سال ۱۴۰۱ ثبت نام نموده و در انتظار تحویل آن هستند؛ قابل پیش‌بینی است که در صورت ادامه این تخلف و فروش اجباری، تا پایان فصل پاییز بیش از ۲،۰۰۰ میلیارد تومان دیگر از جیب مردم به نفع این خودروساز دریافت و حقوق عمومی مردم ضایع می‌گردد.

مطابق اسناد موجود، متأسفانه در کارتابل برخی مشتریان مشاهده شده است که ایران‌خودرو با جعل داده‌های ارسالی از سوی سامانه یکپارچه، اقدام به تغییر اطلاعات خودروی ثبت‌نامی و درج خودروی بی‌کیفیت جدید یا همان سورن پلاس xu ۷ p به عنوان انتخاب مشتریان نموده است که این موضوع خود تخلفی عجیب در این سطح بوده که بایستی متولیان آن تحت تعقیب کیفری قرار گیرند.

ورود شورای رقابت

در همین خصوص سپهر دادجوی توکلی درباره اقدام ایران‌خودرو در تعویض موتور سورن‌پلاس گفت: این موضوع در حیطه کاری شورای رقابت به عنوان ناظر بر وزارت صمت قرار دارد و این شورا به موضوع ورود کرده است.

وی ادامه داد: شورای رقابت یک نهاد شبه‌قضایی است و با شکایت اشخاص و ارائه مستندات به موضوعات ورود می‌کند. در برخی موضوعات هم به عنوان ناظر به صورت خودکار ورود می‌کند که بحث اخیر درباره سورن‌پلاس از همین دست موضوعات است.

سخنگوی شورای رقابت خاطرنشان کرد: نتیجه بررسی‌های شورای رقابت در برخی پرونده‌ها در صورت لزوم اطلاع‌رسانی می‌شود و در مورد این موضوع هم احتمالاً این اطلاع‌رسانی صورت خواهد گرفت.

کمیسیون صنایع از ایران‌خودرو توضیح خواست

گفتنی است مصطفی پوردهقان عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی هم پیش از این در واکنش به این تخلف گفته بود که در اولین جلسه کمیسیون در این خصوص با دعوت از مدیران ایران‌خودرو از آن‌ها توضیح خواهد خواست.

وی همچنین اعلام کرده بود که مجلس حتماً به موضوع قرارداد‌های خودروسازان با مشتریان ورود می‌کند و این مسئله را به وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز اطلاع داده‌ایم و خواستار این شده‌ایم که فضای موجود را برهم بزند.

تولید سورن پلاس EF ۷ متوقف نشده است!

تغییر موتور سورن پلاس از EF ۷ به XU ۷ P مصداق بارز تغییر در خودرو و در نتیجه تخلف شرکت ایران‌خودرو است. این تغییر موتور به هیچ وجه جنبه فنی ندارد، چون موتور EF ۷ هم اکنون بر روی خودرو ری‌را به عنوان جدیدترین و گران‌قیمت‌ترین خودروی ملی محصول ایران‌خودرو نصب شده است.

همچنین اینکه به جای موتور EF ۷ بر روی سورن‌پلاس همان موتوری که بر روی وانت آریسان نصب شده برای این محصول هم تعبیه شود تخلف محرز و شیطنت اقتصادی ۴۰ هزار میلیارد ریالی است و امیدواریم شورای رقابت طرف مصرف کننده را گرفته و برخورد به گونه‌ای نباشد که مردم متضرر شوند.

جالب است بدانید آخرین بروز رسانی اطلاعات سورن پلاس بنزینی در سایت ایران خودرو مطابق تصویر زیر برای ابتدای اردیبهشت ۱۴۰۳ بوده و در آن همچنان نوع موتور EF ۷ ذکر شده، حال آنکه در سایت شرکت، خودروی سورن پلاس با موتور xu ۷ p هم معرفی شده که در نام آن، نوع موتور ذکر شده که نشان از متفاوت بودن این خودرو با خودروی ثبت‌نامی متقاضیان در سال ۱۴۰۱ است.

با توجه به تعداد بالای شهروندان درگیر، همچنان منتظر واکنش نهاد‌های مسئول و نظارتی، چون سازمان تعزیرات حکومتی و وزارت صمت، قوه قضائیه و کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی هم هستیم. حدود ۳۰ هزار نفر تاکنون خودروی تعویض موتور شده تحویل گرفته‌اند و احتمالاً تعداد زیادی از این افراد از تخلف صورت گرفته به طور کل بی‌اطلاع هستند.

تعداد زیادی خودرو هم قرار است در پاییز و زمستان تحویل داده شود که بر اساس قرارداد ۱۴۰۱ و بخش‌نامه‌های وقت وزارت صمت اولویت‌بندی شده‌اند؛ بنابراین از قوه قضائیه و شورای رقابت انتظار می‌رود جلوی این تخلف را گرفته و حق مردم را به آنان بازگرداند، همچنین جلوی ادامه این تخلف بزرگ چند ده هزار میلیاردی گرفته شود.

چشم‌انداز آینده و واکنش مشتریان

با توجه به تعداد بالای مشتریانی که درگیر این تخلف هستند، هنوز مشخص نیست که آیا این مشکلات به طور کامل حل خواهد شد یا خیر. تعدادی از مشتریان هنوز از تخلف صورت گرفته بی‌خبرند و بسیاری دیگر در انتظار واکنش‌های نهاد‌های نظارتی و اقدامات قانونی هستند. در این شرایط، انتظار می‌رود که سازمان‌های نظارتی، از جمله سازمان تعزیرات حکومتی و قوه قضائیه، به سرعت وارد عمل شده و حقوق مشتریان را پیگیری کنند.

تخلف ایران‌خودرو در نصب موتور XU ۷ P به جای EF ۷ بر روی سورن‌پلاس، موضوعی است که نیازمند واکنش سریع و قاطع نهاد‌های نظارتی و قانونی است. با توجه به حجم بالای تخلف و ضرر‌های مالی وارد شده به مشتریان، امیدواریم که اقدامات لازم برای جبران خسارت و اصلاح وضعیت به سرعت انجام شود.