فرشاد مومنی: این چه بساطی است که علیه اهل علم پیش گرفته شده/ دوباره زمزمه بازی با نرخ ارز را آغاز کرده اند

شفقنا- دکتر فرشاد مومنی، استاد اقتصاد دانشگاه گفت: این چه بساطی است که علیه اهل علم پیش گرفته شده است.ما می گوییم این سیاست غلط است و هر کسی که آن را با هر توجیهی اجرا کند، از غلط بودن و فاسد بودن و ضد عادلانه بودنش چیزی کم نمی کند، اگر این رویکرد جرم است، من یکی از مجرمان اصلی این ماجرا هستم.

به گزارش شفقنا از جماران، دکتر فرشاد مومنی در دوازدهمین جلسه از سلسله جلسات موسسه مطالعات دین و اقتصاد معطوف به دعوت دکتر پزشکیان و دولت چهاردهم به داشتن یک برنامه توسعه با کیفیت که با عنوان «دولت چهاردهم و بایسته های سیاستگذاری درباره نرخ ارز» برگزار شد، خاطرنشان کرد: حیرت انگیز است و دیگر نمی دانیم باید چگونه با مقامات گرامی کشورمان صحبت کنیم و چه استدلالی بیاوریم که آنها را از دام فریب خوردگی توسط مافیاها و همچنین تسخیرشدگی به دست مافیاها نجات دهیم. کل حرف ما به بیان تخصصی دراین جلسه این خواهد بود که به آقای پزشکیان بگوییم که تا زمانی که به ریاست جمهوری نرسیده بودید، کسی سابقه دروغگویی و فساد از شما نداشت، شما شرافتت را گرو گذاشتی و تعهد دادی که سراغ شوک درمانی نخواهی رفت و اکنون هم سقف مطالبه ما از رئیس جمهور محترم این است که تعهدش را عمل کند.

وی افزود: شما شرافتت را گرو گذاشتی، با مردمت عهد بستی و گفتی کاری که فرودستان و طبقه متوسط را با فشارهای جدید شدت یافته روبرو کند، را نخواهم کرد. اما از روزی که ایشان انتخاب شد، هر کسی که اطراف خود جمع کرد و به هر کسی در حیطه اقتصادی به او پست داد، خلاف تعهدات حرف می زنند و عمل می کنند. معلوم می شود که قدرت تنظیم کنندگی دولت در حد نصاب نیست و آن بنیان اندیشه ای لازم برای پیشبرد وعده ها و تعهدات فراهم نیست. برخی مسئولان بسیار ساده فریب گروه های غیرمولد و مافیاها را می خورند و بسیار ساده از منافع آنها با حسن نیت پشتیبانی می کنند.

این استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه این مسائل نشان دهنده این است که از همین آغاز کار، نهاد قوه مجریه ما از جنبه اندیشه ای آن بنیه فکری کافی و بایسته را ندارد، تصریح کرد: اکنون مافیاها در ایران این توان را پیدا کرده اند که حکومت را گیج کنند و اکنون حکومت ما سوراخ دعا را گم کرده است. ما باید کمک کنیم آنها از این فریب خوردگی، گیج شدگی و تحیر نجات پیدا کنند.

مومنی با بیان اینکه در این شرایط ما ناگزیر هستیم چند شاقول معرفی کنیم و از حکومت گرامی خواهش کنیم در چارچوب آنها حرکت کند، توضیح داد: یکی از این شاقولها این است که برای هر نوع جهت گیری، متر و معیار باید مصالح توسعه و منافع ملی باشد و نه منافع لاشخورها، فاسدها ، رباخوارها و دلالها. این مساله ای حیاتی است. بنابراین پرسش اساسی این است که هر بازی جدیدی که راه می افتد، ما باید نسبتش را با توسعه مان مشخص کنیم؛ چرا که منافع ملی ما از طریق توسعه تامین می شود. اگر این مساله را پذیرفتیم، بلافاصله، شاقول بعدی، بنیه تولید ملی است. اگر توسعه ای بخواهد اتفاق بیفتد و تولید ملی ارتقای بنیه پیدا کند، جزء الفبای توسعه است که می گویند انسانها مهمترین هدف برنامه های توسعه و حیاتی ترین ابزار برنامه های توسعه هستند.

وی تاکید کرد: آقای پزشکیان باید متوجه باشد که شعار عدالت خواهی، شعاری زینتی نیست. شعار عدالت انسان ساز است و بستر عادلانه برای اعتلای کیفیت انسانها پدید می آورد وانسانهایی که کیفیتشان رشد کرد، می توانند به طور موثر در سرنوشت توسعه شرکت کنند. این مساله همان قدر که اقتصادی است سیاسی هم است و به امنیت ملی ما ربط دارد.

رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با یادآوری اینکه 150 سال پیش، جان استیوارت میل، خطاب به رهبران انگلستان گفت انسانهای جامعه خود را تحقیر نکنید، چون با انسانهای تحقیر شده نمی شود کارهای بزرگ کرد، اظهار ابراز عقیده کرد: نمی توانید بگویید می خواهید با استکبار جهانی و صهیونیسم بین الملل درگیر شوید و اخلاق اسلامی را فراگیر کنید و کرامت انسانی ایجاد کنید و بعد انسانهای جامعه خود را تحقیر کنید و به سمت فقر و فلاکت بکشانید. اگر شاقول کار کند، حکومت از این گیجی بیرون می آید، همه مساله فساد نیست، البته که فساد بخشی از ماجرا است چرا که بخشی از ساخت قدرت به طرز غیرمتعارفی آلوده به فساد است و آنها به تسخیر مفت خواران درآمده اند. به آنها سرویس می دهند. اما همه ماجرا این نیست، بلکه ماجرا این است که مافیاها اکنون توان رسانه ای پیدا کرده اند که می توانند واقعیتها را قلب و اولویتها را زیر و رو کنند.

مومنی با بیان اینکه آقای پزشکیان قبل از اینکه روی صندلی ریاست جمهوری بنشیند، با اینکه تخصص توسعه ندارد، این مساله را به خوبی پی برده بود و مرتبا می گفت من از عامه مردم مراقبت می کنم، اضافه کرد: آقای رئیس جمهور ، هنوز بر صندلی ننشسته بودید که صحبت از شوک قیمتی و آزادسازی واردات کالاهای لوکس و انتقال پایتخت مطرح کردید. در این موضوعات، تماما منافع مافیاها در اولویت بود. اگر این کار گسترش و تعمیق یابد، چشم انداز و عاقبت خوبی برای دولت و کشور نزد مردم ایجاد نمی کند. تا این لحظه با کمال تاسف، نزد این دولت هم مانند دولتهای قبلی اش، صدای رانت جوها بهتر شنیده می شود.

وی با یادآوری اینکه سال 1401، بسیاری از کارشناسان مظلوم کشور هشدار دادند که شوک به قیمت ارز برای کشور فاجعه ایجاد می کند، اما مافیاها در آنجا برنده شدند، گفت: آنها که به تسخیر آگاهانه و نا آگاهانه مافیاها درآمده بودند و روی صندلی های کلیدی اداره اقتصاد کشور نشسته بودند، علنا و پرتکرار گفتند آب از آب تکان نمی خورد و ما جلوی رانت و فساد را می گیریم! بعد ماجرا چیزهای دیگری شد. اما در این مملکت ما وقتی یک مسئول بی کفایت یا فاسد خطا می کند، تنبیه ها معطوف به مردم می شود!

به گفته این اقتصاددان؛ تنبیه ها هم از جنبه اقتصادی از دو کانال سیاستهای تورم زا و سیاستهای اشتغال زدا به مردم تنبیه می شود. وزیر بهداشت علنا می گوید دو سال است که ارز ترجیحی تولیدکنندگان دارو را نمی دهید و حذف کرده اید و اکنون زمزمه می کنید که می خواهیم ارز ترجیحی برای تجهیزات پزشکی را هم قطع کنیم. اگر درک کنید که انسان هدف توسعه است و از نظر دینی هم خداوند نوع انسان را با کرامت آفریده است، باید بدانید که به فقر و افلاس انداختن مردم، کرامت آنها را سلب می کند. آقای پزشکیان چگونه به عنوان یک پزشک می توانید امضا کنید که اولویت واردات دارو و خودروهای لوکس بیشتر از تجهیزات پزشکی است! در اینجا جان انسانها مطرح است. چطور شد سراغ شوک درمانی می روید!؟ مگر به عنوان عضو چندین ساله کمیسیون بهداشت مجلس، فراموش کرده اید که هر بار به شوک به نرخ ارز و شوک به قیمت حاملهای انرژی پدیدار شد، یک جهش در اندازه جمعیتی که فقط از ناحیه هزینه های کمرشکن درمان به زیر خطر فقر می افتند ، رخ داده است.

مومنی ادامه داد: می توانم درک کنم که این غوغاسالاری که مافیاها ایجاد می کنند ، مسئولان و اطرافیانشان را گیج کرده است. آنها اولویتها را گم کرده اند. اکنون می خواهم صمیمانه و خیرخواهانه و خاضعانه به اقای رئیس جمهور بگویم که آیا شما می دانید که بعضی از مقامات کلیدی اقتصادی تان در همین دو، سه هفته اخیر، بیش از سی جلسه برای زمینه چینی درخصوص افزایش قیمت ارز و قیمت بنزین تدارک دیده اند. شما این را می دانید!؟ اگر می دانید، 10 اشکال و اگر نمی دانید 100 اشکال دارد؛ چرا که شما با شاقول آن وعده ها و تعهداتتان باید این سیاستها را تنظیم کنید.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با بیان اینکه از منظر دینی گفته می شود یکی از نشانه های اهل ایمان واقعی این است که از یک سوراخ دوبار گزیده نشوند، ما از سوراخ شوک حاملهای انرژی و شوک نرخ ارز و شوک نرخ بهره، باید چند بارگزیده شویم تا حکومتگران گرامی چرتشان پاره شود، ادامه داد: صدبار آزمون این سیاست در 35 سال گذشته کافی نیست!؟ آیا باید باز هم از نو تست کنیم. این طور که مقامات گرامی می گویند می خواهند باز هم این مساله را آزمون کنند. اما آنچه که به عنوان یک هدیه به آقای پزشکیان می گویم، به این دلیل که ایشان شخصا جایگاه علمی رفیعی در رشته خودشان دارد و هم به اهل علم تعهداتی داده است، این است که بگویم با این شیوه اداره حکومت که اسمش شیوه اداره چرتکه ای – حجره ای اقتصاد ملی است، شما دیگر متخصص اقتصاد لازم ندارید. هر کسی را هر جایی دلتان می خواهد منصوب کنید.

وی به تعدد دانشجویان در حال تحصیل در مقاطع بالای تخصصی اشاره کرد و گفت: اکنون کل ماجرای اداره اقتصاد ما ، درست مانند یک حجره شده با یک چرتکه دست گردانندگانش. می گویند ما پول کم داریم و تنها هم در جستجوی راه حلهایی هستیم که فوری و بی دردسر برای ما پول جور کند!

مومنی خاطرنشان کرد: از سال 1373 که در صفحات 34 تا 39 گزارش اقتصادی سال 73 سازمان برنامه آمده است که تجربه این 5 و 6 سال که با نرخ ارز بازی کردیم می گوید به ازای هر یک واحد ریال جدیدی که حکومت از ناحیه این سیاست به دست آورد، هزینه های مصرفی دولت بیش از 3.5 برابر افزایش پیدا کرد. درک کنید که به اسم کسری بودجه دولت را در این ورطه می اندازند و بعد قربانی اصلی اش خود دولت است و کسری بودجه اش با ضریب بیش از 3.5 برابر افزایش می یابد! اکنون هم در 10 سند رسمی که وزارت اقتصاد، بانک مرکزی و سازمان برنامه منتشر کرده اند می گویند از نقطه عطف 1377 ما با جهش بدهی های دولت روبرو هستیم. چطوری این مساله را متوجه نمی شوید!؟ چند بار دیگر باید اتفاق بیفتد. چگونه می خواهید متوجه شوید که از نظر منطق علمی ، بازی با قیمت، فرایند انتهایی یک فرایند چند 10 حلقه ای است!؟ وقتی شما اولین گام را بازی با قیمت می گذارید، یعنی فاجعه ایجاد می کنید.

رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد ادامه داد: نکته کلیدی و تکان دهنده این است که در کل این 35 سال گذشته، از دریچه مشروعیت حکومت به این مساله نگاه کنید. در این دوره، مگر تعداد صاحب منصبانی که دکمه را تا انتها می بستند و بر پیشانی شان پینه داشتند و بزرگترین فسادها را هم مرتکب شده بودند، کم بود!؟ نمی خواهید بدانید که حکمت این مساله چیست که چرا در سراسر 35 سال گذشته، همواره یک سر بزرگترین فسادها در کشور، مقامات کلیدی سیاسی و اقتصادی بوده اند!؟ آیا برای شما، چنین وضعیتی شرم آور نیست!؟ از نظر اقتصاد سیاسی، در چنین شرایطی می گویند حکومتگران سالم ، قادر نیستند منافع حکومت را از منافع حکومتگران فاسد تفکیک کنند. این گونه می شود که میدان برای جولان فاسدین زیاد می شود.

مومنی پرسید: شرم آور نیست که در دولت رئیسی که نام خود را دولت محرومان گذاشته بود، جهشی که در عرض یک سال در قیمت حیاتی ترین نیازهای انسانها برای بقا پیش آمد از جنگ جهانی دوم تا کنون بی سابقه بوده است. بعد تعداد مقامات دستگیر شده و پرونده دار آن دولت را هم بررسی کنید! با این جهشهایی که در این شش ساله اخیر در قیمت مسکن و اجاره اتفاق افتاده، در تهران اگر یک کارمند و یا یک کارگری بخواهد صاحب خانه شود، با فرض اینکه دیگر از این به بعد افزایش قیمت مسکن نداشته باشیم، 177 سال طول می کشد! اینها شرم آورند. شما در حکومتی زندگی می کنید که به نام علی ابن ابی طالب است. او می گوید اگر تو فقط بشنوی که یک ناروایی در حق غیرمسلمان شده، از شرم بمیری، جا دارد. پس کو آن غیرتها!؟ ما در ژست می گوییم طرفدار علی ابن ابی طالب هستیم اما عزیزان گزارش دهند در سال 1401، اشتباه ها و خطاها و فسادها را چه کسانی مرتکب شدند و تنبیه ها نصیب چه کسانی شد!؟ این عدالت علوی است!؟ چگونه شده که قباحت این مسائل ریخته است!؟ چگونه است که عزیزان به این مناسبات خو گرفته اند!؟

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: وزارت کار در گزارشی، آورده است که از سال 1396 به بعد، که بازی با نرخ ارز مساله اصلی حکومت شد، برای اولین بار در تاریخ 70 ساله گذشته ایران، فاصله زمانی دوبرابر شدن اندازه جمعیت فقیر کشور، به کمتر از سه سال رسید! آنها که می گویند به دین اهمیت می دهند، دین که فقط زلف خانمها نیست! شما در مکتبی زندگی می کنید که می گوید فقر کفر می آورد! جمعیت فقیرت را اینگونه با بازی نرخ ارز افزایش می دهید! چرا تکان نمی خورید و همه آنچه که آزمون شده را دوباره در معرض آزمون قرار می دهید!؟

وی با بیان اینکه مرور آنچه که در این 35 سال گذشته با سیاستهای شوک درمانی بر مردم رفته است، عرق شرم بر ما جاری می کند، گفت: چرا به جای اینکه به استدلالها توجه کنید، می گویید فلانی بعد از جنگ با همه روسای جمهور مشکل داشته است!؟ بعد به جای اینکه به قاعده ادب دینی بگویند این صحبتها را رها کنید و بر استدلالها تمرکز داشته باشید، بین دو شخص تمرکز می کنند. بعد به قول خودشان، کارشناسانی که مقداری از حریتشان مانده است، از چشم مقامات می اندازند، اصلا مهم نیست که ما را به واسطه حق گویی می خواهند از چشم این و آن بیندازند و بدا به حال آنکه بخواهد با چنین مسائلی افراد از چشمش بیفتند! معیار داشته باشید، وقتی در 35 سال گذشته، یک سیاستِ مشکوکِ پرفسادِ ضد ملی و ضدعادلانه به نام تضعیف ارزش پول ملی همیشه در جریان بوده، ما همیشه به این سیاستها ایراد گرفتیم و نه به خصوصیات ظاهری روسای جمهور! ما می گوییم این سیاست غلط است و هر کسی که آن را با هر توجیهی اجرا کند، از غلط بودن و فاسد بودن و ضد عادلانه بودنش چیزی کم نمی کند، اگر این رویکرد جرم است، من یکی از مجرمان اصلی این ماجرا هستم، چون اگر رئیس جمهور بعدی هم بخواهد این خطاها را انجام دهد، من این حرفها را تکرار خواهم کرد.

مومنی اظهارداشت: برخی به عنوان یک فرد دانشگاهی، صحبت عمومی می کنند، اما به من طعنه می زنند و می گویند بعضی ها هنوز در تاریخ گیر کرده اند و مرتبا از نفی تعدیل ساختاری سخن می گویند. باید به او گفت این حکومت 100 بار آزمون و خطا می کند و هنوز هم در تحیر و گیجی است و به خطابودن آن پی نمی برد. آقای دکتر نیلی سال 76 مقاله ای با عنوان «ارزیابی تجربه تعدیل ساختاری در ایران» ، در کتابی که موسسه نیاوران چاپ کرده ، نوشته است. من نام آن را «چی فکر می کردیم، چی شد» گذاشته ام. هزار رحمت به این شرافت این آدم که این به این مساله هر چند ناقص و ضعیف اذعان کرده است. خدا پدر و مادرش را رحمت کند. اما اگر سیاستگذارانی را روی کار می آورید که هنوز هم بر آن سیاست غلط اصرار می کنند، انتقاد ما به پافشاری به سیاستهای غلط به معنای مخالفت با اشخاص نیست. اگر با اشخاص مخالف بودم، باید با جابجا شدن افراد، مشی من تغییر می کرد!؟ چرا به وزوزهایی که می گویند فلانی با همه مقامات کشور مخالف است بها می دهید!؟

این اقتصاددان تصریح کرد: دوباره این زمزمه بازی با نرخ ارز را آغاز کرده اند، با کمال تاسف، ارزیابی من این است که جمعبندی عزیزان به این سمت رفته که اگر اول بازی با نرخ ارز را آغاز کنیم و بعد به بهانه آن قیمتهای بنزین و حاملهای انرژی را افزایش دهیم بهتر است، به این دلیل که اگر مستقیما قیمت بنزین را افزایش دهند، سقف تطهیرشان این می شود که جمعه بود و من خواب بودم و مضحکه می شود. آنها قیمت ارز را اولویت می دهند، چرا که می توانند به عامل مجعولی به نام بازار نسبت دهند. می گویند ما هم خیلی ناراحتیم اما بازار این کار را کرده است. به نام اینکه ما نمی خواستیم اما بازار این کار را کرده است، از سال 68 تا اکنون 400میلیارد دلار ذخایر استراتژیک ارزی کشور را با عنوان سیاست کنترل نرخ ارز دود کرده اند، نرخ ارز هم در این دوره بیش از 28 هزار برابر شده است.

مومنی با بیان اینکه اهداف دیگری برای اجرای این سیاستها اعلام می کنند اما تحلیلهای پشت پرده شان این است که پول کم داریم، گفت: شهید بهشتی می گوید یکی از نشانه های اهل ایمان، افق دید دورمدتشان است. نمی دانیم با چه زبانی با آنها صحبت کنیم، در یک افق 35 ساله نگاه کنید. سازمان برنامه و بانک مرکزی که در دو سند گفته اند هر بار ما شوک نرخ ارز داشتیم، کسری مالی مان شدت بیشتری پیدا کرده است. می خواهم بگویم مساله بسیار فراتر از این حرفها است. از منظر نهادی، بازی شوک درمانی ، اقتصادی ایران را به یک بازی گانگستری – مافیایی تبدیل کرده است و در این بازی، اگر برنده ها و بازنده های این مناسبات را با هم مرور کنیم متوجه می شویم که بازنده شماره یک نهاد حکومت است.

وی به گزارش صندوق بین المللی پول اشاره کرد که در آن آمده است از نظر مسئولیت پذیری حکومت در امور حاکمیتی ، از 2020 تا کنون فقط 5 کشور در دنیا وضعیت شرم آورتری نسبت به ایران دارند، افزود: اگر اسامی این پنج کشور را منتشر کنند، مطمئنم که هنوز این سطوح از غیرت در ساختار قدرت ما وجود دارد که شرم کنند و خجالت بکشند. مناسباتی ایجاد شده که در سطح نظری به آن سلطه نهادهای بهره کش می گویند. بهره کشی و استثمار وحستناک از نهاد حکومت، بنگاه های تولید و از عامه مردم و با شدت بیشتر از فقرا در حال وقوع است و ما اکنون در اسارت این نهادهای بهره کش هستیم.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر اینکه بیشترین نفع را از این مناسبات آنهایی بردند که هرچه بیشتر با تولید فاصله داشتند، گفت: اگر حکومت گرامی از این دریچه نگاه کند، بزرگترین خطا و ظلم و خیانت را بازی جدید با نرخ ارز پیدا خواهد کرد. با این حال یقین بدانید که با همه این عجز و لابه ای که ما می کنیم و همه استدلال و شواهدی که می آوریم، عزیزان این کار را خواهند کرد و بعد می گویند جمشید بسم الله را بیاورید و بازار این کار را کرده و چقدر اعصاب ما هم خُرد است و این گونه بخشی از ظرفیتهای دلاری این کشور را دوباره هدر می دهند. این روش تبدیل به قاعده حکمرانی در این کشور شده است. حتی حساب و کتاب حجره داران از این شیوه حکومت داری اقتصادی در این کشور قوی تر است.

مومنی خاطرنشان کرد: در این مناسبات بهره کش و ظالمانه که از درون آن فقیرترین و محرومترین گروه های اجتماعی را تنبیه های سخت می کنند، عده ای رباخوار، دلال و سوداگر نفع می برند. روند قهقرایی که طی سالهای گذشته، محرومترین گروه های اجتماعی طی کرده اند را ببینید! شما چه مسلمانانی هستید که این مسائل را می بینید و آخ نمی گویید!؟ کل مملکت را در تیول دلالها و سوداگران قرار داده اند!

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی ادامه داد: به رئیس جمهور گفته اند قیمت برق فلان قدر تمام می شود و فلان میزان عرضه می کنیم! اگر تولید تولیدکننده حاملهای انرژی دراین کشور با اتلافها، اسرافها و ضعف مدیریت شدید و فساد همراه است، باید چوبش را بر سر مردم بزنید!؟ بعد در عین حال اسم همین مردم را غیور، آگاه و همیشه در صحنه می گذارید!؟ این چه طرز اداره کشور است!؟

مومنی با بیان اینکه شرایطی را تجربه می کنیم که در 35 سال گذشته، نهاد دولت به یکی از بدهکارترین و مفلس ترین دستگاه ها از نظر مالی تبدیل شده و قادر نیست بدیهی ترین مسئلیتهای حاکمیتی اش را اجرا کند، اضافه کرد: از کل عایدات ارزی این کشور، در تاریخ اقتصاد نفتی ایران، 85 درصدش در این دوره 35 ساله اتفاق افتاده است. یعنی حکومتی که امکانات ارزی اش این گونه بوده و وقتی هم که به افلاس مالی دچار شده، بر اساس استاندارهای 5 سال پیش مطالعه کردند و دیدند که کل این منابع ارزی دود شده و به هوا رفته و معادل 200میلیارد دلار هم دارایی های بین نسلی کشور که از سرمایه گذاری قبلی ها و به صورت کارخانه و فعالیتهای تولیدی بوده را با عنوان خصوصی سازی و مولدسازی فروخته اند و خرج امور جاری شان کرده اند. در اقتصاد سیاسی می گویند بزرگترین گناهی که یک حکومت می تواند مرتکب شود این است که دارایی های بین نسلی را صرف امور جاری کند. به جز آن حدود 75درصد سود شرکتهای دولتی را به اشکال مختلف از آنها می گیرند.

وی با بیان اینکه علت اینکه کشور با بحران سرمایه گذاری روبرو شده است ، چنین روندهایی است، اضافه کرد: نهادهای بهره کش، حکومت را تبدیل به هیولایی کرده اند که به آن می گویند اصلا راجع به کارایی هزینه هایت فکر نکن! به هر قیمت شده، مانند یک معتاد پول جور کن و اصلا درباره اینکه باید ساختار هزینه هایت را به هنجار کنی فکری نکن! باید به هر طریقی که شده، پول جور کنی.

این استاد اقتصاد، ایجاد مفهومی با عنوان دریافت «مالیات علی الحساب» از شرکتها و تولیدکنندگان را بدعت در تاریخ علم اقتصاد دانست و افزود: باید صبر کنید که سال مالی شرکتها تمام شود، اما از همان ابتدا با این عنوان از شرکتهای دولتی پول می گیرند، بعد این شرکت پول ندارد که سرمایه در گردش داشته باشد آنها را به کام رباخوارها پرتاب می کنند. بعد وقتی چندین بار از این تعرضها می شود، این شرکت نمی تواند درست اداره شود، عده ای رند هم پیدا می شود و می گویند چه کسی گفت دولت تاجر خوبی است!؟ شرکتها را به افلاس می اندازند تا کار افرادی لاشخور را راه بیندازند تا این واحدها را به ثمن بخس بخرند.

وی با انتقاد از برخی اظهارات در برنامه های تلویزیونی که عنوان کرده اند به در تولید خودرو و لوازم خانگی با مافیای تولید روبرو هستیم، اضافه کرد: در بعضی از سالهای گذشته، در حالی که خودروساز زیان می دهد، سهم رباخوارها از قیمت تمام شده خودرو در ساختار هزینه های خودروساز حدود 30درصد بوده است. آقای مهندس بحرینیان محاسبه کرده بود برای اینکه چرخ مافیای بنزین و گازوئیل بچرخد، آمادگی دارند که مثلا چند صد میلیارد دلار صرف واردات بنزین و گازوئیل کنند، اما آمادگی ندارند که 5درصد از آن دلارها را دهند تا کیفیت موتور خودروسازان ما ارتقا یابد تا مصرف بنزین ما کاهش یابد.

مومنی با یادآوری اینکه این اصطلاحی تئوریک است که می گویند کشوری که به شوک درمانی خوگرفت کل نظام حیات جمعی اش دچار آشفتگی می شود، اظهارداشت: می توان به خوبی این آشفتگی ها را در کشور دید. اکنون تمام منابع را خورده اند، اصل 44 قانون اساسی را هم دور زده اند و به صورتی کاملا غیرمطابق با قانون اساسی، بخش قابل اعتنایی از سهام واحدهایی که مشمول اصل 44 بوده اند را هم واگذار کرده اند و اکنون اینها هم در حال اتمام هستند. من از سال 1393، به عنوان یک وظیفه دینی، ملی و علمی مفهوم گذار خطرناک از دولت خام فروش به دولت آینده فروش را مطرح کردم و گفتم اکنون خام فروش باقی ماندن و اداره کشور با ارز آن، برای ما تبدیل به یک رویا شده است، عزیزان با خلق بدهی و پول گرفتن برای گذران امور جاری شان در حال آینده فروشی هستند.

به گفته این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی؛ بودجه سال 1404 که منتشر شود، خواهد دید وزن و ضریب اهمیت ارقام بازپرداخت اصل و فرع اوراقی که دولت در این چند سال منتشر کرده و اکنون سررسیده شده است. شرم آور است. کم کم دولت آینده فروش هم برای ما جزء رویاها می شود و اکنون واردمعرکه ای می شویم که با یک نهاد دولتی که به تسخیر مافیاها درآمده روبرو هستیم. علائم و نشانه های بسیار خطرناکی در این زمینه وجود دارد. فاجعه در یک اقتصاد ملی زمانی شروع می شود که تولید را به فلاکت و افلاس انداخته اید و از طریق بدهی، خلق ارزش می کنید. اکنون ما در این مناسبات افتاده ایم که از بدهی خلق ارزش می شود.

مومنی حکومتگران را به خواندن کتاب «فساد در نظام سرمایه سالار» دعوت کرد و با بیان اینکه در این کتاب توضیح داده شده مناسباتی که در آن از بدهی خلق ارزش می شود، مناسباتی است که کل دنیا را می خواهد به تسخیر مافیاها درآورد و ادامه داد: در زمان برنامه هفتم هشدار دادم که کفگیر دارایی های بین نسلی ملی موجود در اصل 44، در حال به ته دیگ می خورد که عزیزان تعرض به محیط زیست و انفال را در دستور کار قرار داده اند. با ابتکار عمل چند دستگاه دولتی ، انفال را از مالکیت عمومی به مالکیت دولت تبدیل می کنند و تتمه راه تنفس و بقا را از طریق تشدید بحران محیط زیست و معرکه منافع مافیاها و سوداگران انفال می خواهند جلو ببرند. تا کجا می خواهید این وضعیت را پیش ببرید!؟

این اقتصاددان با بیان اینکه با شوک درمانی، هزینه های سرمایه ای دولت به مراتب بیشتر از هزینه های مصرفی اش رشد کرده است، گفت: اگر می خواهید درک کنید که ریشه های این بحران سرمایه گذاری که بنیان کشور را می سوزاند کجاست، باید بدانید ریشه های آن در شوک درمانی است. ما بی سابقه ترین رویه های پراسراف و پراتلاف و پرفساد را به تبع شوک درمانی به این جامعه تحمیل می کنیم، چرا در این کشور کسی درباره این فکر نمی کند که اکنون بیش از 20 سال است که نرخ استهلاک سرمایه ثابت به تشکیل سرمایه در ایران، بیش از 40درصد است. ببینید ما چه می کنیم و ماجرا چیست! به جز دو، سه استثناء در تاریخ اقتصادی ایران، همیشه در تشکیل سرمایه ثابت سهم و وزن تشکیل سرمایه به صورت ساختمان از تشکیل سرمایه به صورت ماشین آلات بیشتر بوده است. این مناسبات سوداگرانه باعث شده، خانه ای که تا 50 سال دیگر می تواند به درد بخورد را به خاطر ارضای تمایلات سوداگرانه می کوبند و از بین می برند. از هر دریچه ای که وارد می شویم می گوید که آقای دکتر پزشکیان عزیز، شما باید متوجه شوید که بازی روی این ریل، بازی است که در آن انحطاط ، سقوط، فلاکت و فاجعه سازی بیرون می آید.

رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد با بیان اینکه برای دلار، خلق تقاضاهای غیرتوسعه ای و ضدتوسعه ای می کنند و بعد در کادر آن کمبود، شکاف میان عرضه و تقاضای کل ارز را بالا می برند، بعد اسم آن را فنر نرخ ارز گذاشته اند، گفت: اگر هم می خواهید نرخ ارز را بالا ببرید، همانطور که پشت پرده می گویید پول کم داریم باید دلار را گران بفروشیم، شرافتمندانه بگویید فنر نرخ ارز یک واژه مجعول است. سیاستهای مشکوک پولی، مالی تجاری، صنعتی و نرخ ارزتان را اصلاح کنید، بعد می بینید فنری وجود ندارد.

مومنی گفت: مطالعه هایی در ایران وجود دارد که نشان می دهد یکی از کانونهای گسترش و تعمیق فساد، وابستگی ذلت آور به دنیای خارج، عقب ماندگی فناورانه و فلاکت مردم ، شیوه کنونی مجوزدهی صنعتی است. در مملکتی که گزارشهای رسمی می گوید نزدیک دو، سوم ظرفیتهای تولید کشور بلااستفاده است، ما با پدیده جهش موجودی انبار بنگاه های تولیدی مواجه هستیم، یعنی به دلیل فلاکتی که به مردم تحمیل کرده اند، همین تولید اندک را هم نمی شود فروخت. در این شرایط، که ظرفیتهای تولیدی موجود اینگونه استفاده می شود، با دادن مجوزهای جدید، در کشوری که صنعت صنعت ساز ندارد، عطش تقاضای ارز ایجاد می کنند. از سوی دیگر، قانونی که اجازه واردات کالاهای تولید داخل نمی داد را دیگر تمدید نکردند که به معنای خلق تقاضاهای جدید برای واردات است. از سوی دیگر، هزار ماجرا برای تولیدکنندگان کشور ایجاد می کنند. ما در صنعت خودروسازی، 23 نهاد نظارتی نمی رویم، چرا کسی سراغ بی کفایتی و فاسد بودن بخشهایی از آن نظارتها نمی رود و تمام فحشها را به تولید کننده می دهید!؟

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: دائم با سیاستهای غلط خودتان برای بخشهای تولیدی بحران ایجاد می کنید. قاعده گذاشته اند که فروش خودرو به گونه ای باشد که عایدی تولید کننده خودرو، نزدیک یک، دوم تا یک سوم دلالهای خودرو شده است. خودروساز را به افلاس می کشانند و بعد به کیفیت خودرو فحش می دهند. چه سرمایه گذاری کردید که این خودروساز مفلوک بیچاره که این قدر شرف و غیرت دارد و همچنان پایمردی می کند، کیفیت خودرویش را بالا ببرد. مگر به او مجال می دهید!؟ چه شرافتی در نهادهای نظارتی است که تاکنون مجلس سه بار از صنعت خودرو تحقیق و تفحص گذاشته و در هر سه بار هم اعلام کرده است که قراردادهایی که وضع می شود ، به گونه ای است که اگر طرف خارجی زیرتعهدش بزند، هیچ گونه جریمه ای به آن تعلق نمی گیرد. واقعا ظرفیت و توان حقوقی ما در تنظیم قرارداد این است؟ این چه مناسباتی است که ایجاد کردیم که اگر بگوییم حداقل قراردادها را شفاف کنید تا مثلا از حقوقدانان اقتصادی کشور بخواهیم کیفیت این قراردادها را اعتبار سنجی کنیم. این پنهان کاری ها را می کنند و بعد وقتی با بحران مواجه می شوند ، می گویند هر چه فریاد دارید بر سر تولید کننده بزنید.

وی اضافه کرد: باید به وزیر کار گفت اکنون که در وزارت کار، مجموعه ای از افراد جمع شده اند که هم به سلامت اشتهار دارند و هم الفبا را می دانند، بر روی این مساله متمرکز شوید که این ماجرای مشکوک مجوز دهی بی مهار چرا متوقف نمی شود. تمام کتابهای توسعه ای می گویند یکی از ستونهای جهش های توسعه ای، مزد زیاد است. این مافیاها که اکنون رسانه ها را هم تسخیر کرده اند ، سهم ربا در قیمت تمام شده خودرویشان 30درصد است و سهم دستمزد نیروی کار حدود 10درصد است. بعد عزیزان از مارپیچ شوک نرخ از تورم حساسیت زدایی می کنند می گویند هر چه فریاد دارید بر سر نیروی کار بکشید که طلب دستمزد می کند. لااقل دستمزد به اندازه بنیاد گرایان بازار را به رسمیت بشناسید. اگر توسعه می خواهید، هیچ کشوری با استثمار نیروی کارش به توسعه دست نیافته است.

این اقتصاددان با بیان اینکه شرم آور است که قدرت خرید دلاری دستمزد، فقط در 15 سال گذشته، حدود 85 درصد سقوط کرده است، گفت: کانون اصلی ماجرا به عنوان اصلاح این است که شاقول قاعده گذاری به جای منافع رباخوارها، دلالها و سوداگران، باید منافع تولیدکنندگان و نیروی کار شرفتمند ایران باشد. این یک بازآرایی نهادی است. اکنون برعکس این مساله عمل می شود. دولت جدید هم اگر فکر می کند که می تواند مانند دولتهای قبلی روی همان ریل نهادهای استثماری و بهره کش کشور را اداره کند، محکوم به شکست هستیم. باید تغییر ریل اتفاق بیفتد و این مساله بیش از هر چیز تابع یک اراده سیاسی است. نمی خواهد تولید را تقویت کنید، این جزء آمال و آروزها بماند، در گام اول نهادهای بهره کش از فرایند تولید را متوقف کنید.

مومنی تاکید کرد: یکی از بهره کشانه ترین مناسبات در تاریخ اقتصادی ایران، از زمان فعال شدن بانکهای خصوصی در ایران موضوعیت پیدا کرده است. این چه مملکتی است که رسما وزارت اقتصاد گزارش منتشر می کند که سهم فقط یک بانک خصوصی در یک دوره خاصی در سال 1402 از رشد پایه پولی، 57 درصد است. بعد قوه قضاییه و دستگاه های اطلاعاتی هیچ به روی خود نمی آورند! وقتی خودتان می گویید رشد پایه پولی به رشد نقدینگی و سپس جهش تورم منجر می شود، یعنی نزدیک 90 میلیون آدم را بدون اینکه گناهی مرتکب شده باشند، تنبیه می کنید بعد درباره این بانک که این فضاحت را ایجاد کرده است، کسی حرفی نمی زند. تا کنون دیده اید که یک مقام پولی کشور درباره این مساله گزارشی بدهد!؟

رئیس موسسه مطالعات دین و اقتصاد، گفت: پشت به تولید و رو به بهره کشان کردید و باید تغییر ریل دهید. یکی از آن تغییر ریلها این است که خطاهای سیاستی مانند شوک درمانی و افزایش نرخ ارز را کنار بگذارید. بارها گفته ایم اگر بی منطق قیمت را پایین هم بیاورید اقتصاد ایران را به هم می ریزید، بحث بر سر این است که باید یک برنامه داشته باشید که بر محور منافع مردم و تولیدکنندگان بازآرایی اتفاق بیفتد. در آن چارچوب به هر قیمتی که قیمت توسعه گرا و عادلانه باشد رسیدید، که از نظر علمی بتوانید از آن دفاع کنید، ما هم از آن پشتیبانی می کنیم.

مومنی افزود: در دیدار با آقای پزشکیان گفتم، چهار دولت داشتیم با این توهم هم آبروی خود را بردند، هم زمان را زایل کردند و هم مردم را به افلاس و فلاکت کشاندند و هم بنیه تولیدی کشور را ساقط کردند. فکر کردند که در شرایطی که اقتصاد ملی با بحرانهای پرشمار روبرو است، ما می توانیم درباره مسائل اقتصادی، به صورت مجزا، منفرد و بدون برنامه ریزی تصمیمگیری موفق داشته باشیم. این مساله محال است. وقتی می گوییم تغییر ریل بدهید، یعنی دولت به جای ادای برنامه ریزی، برنامه باکیفیت تمهید کند. در آن برنامه با کیفیت آخرین حلقه اقداماتی که باید انجام شود، فکر راجع به دستکاری قیمت است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی گفت: ما به صورت سلبی به حکومتگران گرامی می گوییم ای کسانی که ایمان آورده اید بازی با قیمتهای کلیدی را متوقف کنید. به صورت ایجابی می گوییم یک برنامه با کیفیت رو کنید. شاقول ما برای ارزیابی این دولت سند بودجه است که حکم برنامه یک ساله دارد، اگر دوباره دیدیم که قرار است همچنان به تولیدکننده ها و فشار به نیروی کار و محرومان و مستضعفان بیاورند، تا رباخوارها و دلالها چاق تر شوند، و با آن مخالفت کردیم، به معنای مخالفت با رئیس جمهور نیست. آقای پزشکیان، آنکه شما را نقد می کند، دوست واقعی ات است، چاپلوسان، سفله ها و کوتوله ها باغ خود را از طریق رسیدن به مناصب بیل می زنند. آن که نقد می کند ، کسی است که می خواهد کشور اصلاح شود. این چه بساطی است که علیه اهل علم پیش گرفته شده است و این همه بازی در می آورند که هزینه فرصت نقد عالمانه را بالا ببرند.

مومنی گفت: امیدواریم با مشارکت کارشناسان و صاحب منصبانی که هم شرافت و هم اهلیت حرفه ای دارند و اهل علم، کمک کنیم مملکت ما در ریل صحیح خود قرار گیرد.