پیام رسان های فیلتر شده همچنان در صدر / با افزایش فیلترشکن‌ها، رشد داخلی‌ها متوقف شد

به گزارش تجارت‌‌نیوز، جدیدترین بررسی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا)، نشان می‌دهد که در میان پیام رسان ها، همچنان و با وجود تشدید فیلترینگ، دو اپلیکیشن واتس‌اپ و تلگرام در رتبه‌های نخست استفاده کاربران ایرانی قرار دارند. البته اگر شبکه‌های اجتماعی نیز در نظر گرفته شود، اینستاگرام به صدر می‌آید. 

در عین حال، با توجه به اینکه واتس‌اپ از سال گذشته فیلتر شده است و دسترسی به فیلترشکن برای برخی از اقشار ساده نیست، تعداد کاربران این پیام رسان نسبت به قبل خودش کمتر شده. در مقابل، تعداد استفاده‌کنندگان برخی از پیام رسان ها داخلی نیز در مقایسه با گذشته خود آنها افزایش یافته است.

اما نتایج نظرسنجی ایسپا در مورد آمار کلی کاربران شبکه‌های اجتماعی و پیام رسان ها نشان می‌دهد که ۴۶.۵ درصد مردم از اینستاگرام و ۳۵.۳ درصد از واتس‌اپ استفاده می‌کنند و این دو به ترتیب اول و دوم هستند. در رتبه‌های بعدی نیز، تلگرام (۳۴.۶)، ایتا (۲۵.۲)، روبیکا (۲۴.۱ درصد)، بله (۸.۷ درصد) قرار گرفته‌اند. دیگر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های اجتماعی هم کمتر از ۷درصد کاربر دارند.

رشد پیام رسان های داخلی با دوپینگ فیلترینگ و اجبار

داده‌های گزارش ایسپا نشان می‌دهد که مقام اول تا سوم همچنان در اختیار سه اپلیکیشن فیلتر شده است. اما در عین حال آمار کاربران آنها به ویژه در مورد واتس‌اپ روند کاهشی دارد. به گونه‌ای که آمار کاربران این اپلیکیشن در خرداد سال گذشته ۷۱.۱ درصد بود اما در دی 1402 این رقم به ۳۵.۳ درصد کاهش یافته است. 

در این میان، برخی اپ‌های داخلی در ماه‌های گذشته کاربران بیشتری را جذب کرده‌اند. حامد منکرسی معاون سیاست‌گذاری و اعتباربخشی سازمان فناوری اطلاعات، بعد از انتشار گزارش ایسپا، در یکی از شبکه‌های اجتماعی داخلی نتایج آن را نشان‌دهنده اعتماد به توان داخلی توصیف کرد و نوشت که مردم با این اعتماد، «نیاز خود را در زمینه پیام‌رسانی مرتفع کرده‌اند». او همچنین اضافه کرده که متوسط ترافیک پیام رسان های داخلی نیز افزایش 5 برابری داشته، «یعنی نه تنها حضور کاربران بلکه استفاده کاربردی از پیام‌رسان‌های داخلی رشد معناداری داشته است.»

در این میان، بر اساس ادعای او برخی از پیام رسان ها مانند ایتا رشد سریع‌تری را تجربه کرده‌اند؛ این اپ رشد 9 برابری کاربران و 15 برابری ترافیک همراه را تجربه کرده است. 

این آمارها در حالی منتشر می‌شوند که گزارش ایسپا نشان می‌دهد «از اسفند ۱۴۰۱ تاکنون، میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی داخلی مثل روبیکا و ایتا تغییر قابل‌توجهی نداشته است.»

به گزارش تجارت‌نیوز، همین جمله به نوعی نشان می‌دهد گزاره‌ای که پیش از این هم مطرح شده بود می‌تواند درست باشد؛ همزمان با تشدید فیلترینگ در نیمه دوم سال گذشته و چالش‌های جدی برخی از کاربران برای یافتن فیلترشکن، استفاده از پیام رسان های داخلی افزایش یافته است. اما کاربران به تدریج خود را با شرایط هماهنگ کردند و در نتیجه، این روند صعودی متوقف شده است. 

از سوی دیگر، اکنون افراد برای دریافت برخی خدمات دولتی و عمومی ناچار به نصب پیام‌رسان‌های داخلی هستند که همین موضوع نیز آمار کاربران آنها را افزایش داده است. 

چند درصد مردم فقط از اپ‌های داخلی یا خارجی استفاده می‌کنند؟

از سوی دیگر، گزارش ایسپا آمار تفکیک شده‌ای را نیز از کاربرانی که فقط از پیام رسان های خارجی استفاده می‌کنند، آنهایی که فقط کاربر اپ‌های داخلی هستند و کسانی که از هر دو استفاده می‌کنند، منتشر کرده است. بر این اساس، 37.6 درصد افراد بالای 18 سال، فقط از پیام رسان ها و رسانه‌های اجتماعی خارجی، 14.9 درصد فقط‌های از اپ‌های مشابه داخلی و 25.5 درصد از هر دو  استفاده می‌کنند. 22 درصد مردم نیز، گفته‌اند از هیچ رسانه اجتماعی مجازی استفاده نمی‌کنند. 

طبق گزارش روابط عمومی ایسپا، این نظرسنجی در فاصله زمانی ۲۰ تا ۲۶ دی‌ماه ۱۴۰۲ با اندازه نمونه ۵۱۰۳ نفر از جمعیت بالای ۱۸ سال به بالای کل کشور به شیوه مصاحبه حضوری انجام شده است. نرخ پاسخگویی در این طرح، ۳۷ درصد بوده است و این یعنی از کل افراد بالای ۱۸ سال کشور، ۳۷ درصد با پرسشگران ایسپا همکاری کرده‌اند. بنابراین داده‌های نظرسنجی نیز به این دسته از افراد قابل تعمیم است.