اقتصاد ایران؛ جزیره دورافتاده تجارت جهانی/ تعطیلی پنجشنبه ایران را منزوی‌تر می‌کند

به گزارش تجارت نیوز، نمایندگان مجلس در جلسه علنی صبح امروز، 15 اسفند 1403، تعطیلی پنجشنبه را تصویب کردند. این در حالی است که پیش از این نمایندگان به تعطیلی شنبه رأی داده بودند که شورای نگهبان آن را رد کرد.

محمد سراج، عضو کمیسیون اجتماعی مجلس، درباره علت مخالفت شورای نگهبان با طرح تعطیلی شنبه به جای پنج‌شنبه پیش از این به ایمنا توضیح داده بود که «با توجه به سابقه دیرینه دشمنی یهودیان با مسلمانان و شماتت پیامبر اسلام توسط یهودیان، اگر شنبه تعطیل اعلام شود، جمهوری اسلامی خود را به آن‌ها شبیه کرده و صهیونیست‌ها از این موضوع بهره‌برداری سیاسی می‌کنند.».

شورای نگهبان در حالی با اتکا به تاریخ اسلام اقدام به رد لایحه تعطیلی شنبه به جای پنج‌شنبه کرد که در سال‌های اخیر، بسیاری از کشورهای اسلامی و حوزه خلیج فارس که مهد ظهور اسلام بوده‌اند، برای همگام‌سازی خود با بازارهای جهانی و افزایش بهره‌وری اقتصادی، تعطیلات پایان هفته را از پنجشنبه و جمعه به جمعه و شنبه، تغییر دادند.

مناقشه بر سر تعطیلی پنجشنبه در ایران

بحث تغییر تعطیلات هفتگی در ایران همچنان محل مناقشه است و بسیاری از تصمیم‌گیران به جای نگاه اقتصادی و تجاری، دید سیاسی به آن دارند.

موافقان این طرح معتقدند که این تغییر تأثیر منفی قابل‌توجهی بر اقتصاد نمی‌گذارد و می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی و افزایش راندمان کاری منجر شود. اما به نظر می‌رسد آن‌ها دلایل دیگری در ذهن دارند.

به‌عنوان مثال علیرضا امینی، پژوهشگر اجتماعی، طی یادداشتی در خبرگزاری مهر مدعی شد که «تعطیلی پنجشنبه‌ها تأثیر چندانی بر تجارت خارجی ایران ندارد و صرفا ارتباطات تجاری کشور با تعداد محدودی از شرکای منطقه‌ای را دچار تغییر می‌کند.».

منتقدان این طرح اما آن را عاملی برای کاهش بهره‌وری اقتصادی کشور می‌دانند و معتقدند زمانی که ایران در طول هفته، 96 ساعت از ارتباط با دنیا محروم باشد، هزینه‌های زیادی به کشور تحمیل می‌شود. از سوی دیگر، در شرایطی که تحریم‌ها به خودی خود اقتصاد ایران را منزوی و به جزیره‌ای دورافتاده از بازار جهانی تبدیل کرده‌اند، چنین تصمیماتی، آخرین راه‌های باریک برای تجارت را هم به بن‌بست می‌رسانند.

این گروه معتقدند که مخالفت‌ها با تعطیلی شنبه نشان‌دهنده غفلت از پیچیدگی‌های اقتصاد جهانی و نقش تعاملات تجاری در رشد اقتصادی است. تحلیل مسائل اقتصادی و تجاری، مستلزم درک عمیق از شاخص‌های کلان اقتصادی، زنجیره تأمین بین‌المللی و روندهای بازارهای مالی است؛ در حالی‌ که اظهار نظرهای غیرتخصصی، آن هم از سوی پژوهشگران حوزه اجتماعی، به ساده‌سازی بیش‌ از حد یک مسئله پیچیده منجر می‌شود.

نکته مهم‌تر این است که در شرایط کنونی، اقتصاد ایران با چالش‌هایی نظیر رشد منفی سرمایه‌گذاری خارجی، کسری تراز تجاری و کاهش سطح تعاملات بین‌المللی مواجه است. در چنین وضعیتی، هر تغییری که بر زمان‌بندی فعالیت‌های اقتصادی تأثیر بگذارد، نیازمند تحلیل جامع و مبتنی بر داده‌های اقتصادی است، نه صرفا یک نگاه تقلیل‌گرایانه از منظر مسائل اجتماعی.

انزوای ایران در سال‌های جهش تولید

محمدرضا غفراللهی، عضو هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی ایران، در گفت‌وگو با تجارت‌نیوز، با اشاره به کاهش ساعات اداری و تعطیلی پنجشنبه ها گفت: این تصمیم اقدامی نادرست و غیرکارشناسی است که منجر به کاهش بهره‌وری در سال‌هایی می‌شود که تأکید بر جهش تولید و کار و تلاش بود.

وی افزود: این تصمیم نه‌تنها در جهت منافع اقتصادی کشور نیست، بلکه به‌جای ترغیب جامعه به افزایش کار و تلاش باعث کم‌کاری می‌شود.

او با تأکید بر اینکه چنین تصمیم‌گیری‌هایی به‌جای توجه به منافع ملی، بیشتر جنبه‌های سیاسی دارد، تصریح کرد: اینکه روز تعطیل را به پنج‌شنبه موکول کرده‌اند، تصمیمی کاملا اشتباه است. در حالی که تعاملات جهانی نیازمند هماهنگی با سایر کشورهاست؛ ایران هر روز با سرعت بیشتری به‌ سمت انزوا حرکت می‌کند. بیشتر کشورهای دنیا شنبه و یک‌شنبه یا جمعه و شنبه را به‌عنوان تعطیلی پایان هفته خود انتخاب کرده‌اند. از این رو تعطیلی روز پنج‌شنبه به هیچ وجه منطقی نیست.

تصمیم‌گیران طرح تعطیلی پنجشنبه باید پاسخ‌گوی منتظر نتایج منفی آن باشند

غفراللهی با انتقاد از عملکرد مجلس گفت: تصویب طرح تعطیلی پنجشنبه نشان داد که منافع مردم و اقتصاد کشور در اولویت تصمیم‌گیری‌ها نیست و تنها منافع سیاسی محافلی خاص ارجحیت دارند. متأسفانه در این زمینه نظرات بخش خصوصی و فعالان اقتصادی اتخاذ نشد و باز هم یک تصمیم غیرکارشناسی دیگر قرار است به اجرا گذاشته شود.

وی با اشاره به تأثیر این تصمیم بر اقتصاد کشور تشریح کرد: شبکه اقتصادی کشور از تولید تا صادرات و واردات به‌شدت از این سیاست آسیب می‌بیند. قطعا افرادی که چنین تصمیماتی می‌گیرند، باید روزی پاسخگوی نتایج منفی آن باشند.

او در پایان تعطیلی پنجشنبه را اقدامی برای جزیره‌ای کردن ایران دانست و هشدار داد: چنین سیاست‌هایی تنها موجب تقابل بخش خصوصی با دولت می‌شود؛ چراکه بخش خصوصی مجبور می‌شود هزینه‌های بیشتری را متحمل شود. از یک‌ سو باید به کارکنان خود اضافه‌حقوق پرداخت کند و از سوی دیگر با کاهش ساعت کاری، بازدهی اقتصادی کشور کاهش می‌یابد.

برای مطالعه بیشتر گزارش تنبیه اقتصادی تاجران را در صفحه تجارت‌نیوز بخوانید.