دیجیتالی‌سازی و به‌کارگیری فناوری‌های جدید درمعادن، نقش کلیدی درافزایش بهره‌وری وتوانمندی معادن و صنایع معدنی دارد که این اقدامات می‌تواند به رشد پایدار و رقابت‌پذیری صنعت معدن ایران درسطح جهانی کمک کند.
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، معدن کاری دیجیتال به استفاده از فناوری‌های پیشرفته و هوش مصنوعی در عملیات معدنی اشاره دارد. این فناوری‌ها می‌توانند به بهبود بهره‌وری، ایمنی و کارایی درمعادن کمک کنند.
ایران، از لحاظ تنوع و همچنین میزان ذخیره برخی عناصر از موقعیت مناسبی در جهان برای سرمایه گذاری و توسعه دربخش معدن برخوردار است. با وجود پیشرفت‌های زیادی که در ده سال اخیر با شرکت‌های بزرگ معدنی در جهان در حوزه استفاده از فناوری‌های دیجیتال صورت گرفته است، اما در ایران متناسب با ظرفیت معدن کاری از تحول دیجیتال استفاده نشده است وباید به آن بیشتر توجه شود.
امروزه بهره‌گیری از فناوری‌های روز درمعادن ازجمله دیجیتالی شدن فرآیند‌ها اهمیت بسیاری دارد، زیرا بهره‌گیری از آن سبب شده تا عملکرد بخش معدن تغییر کند. از این رو ما شاهد پیشرفت در فناوری‌های به کار رفته درمعادن از جمله دیجیتال‌سازی و برق‌رسانی وسایل نقلیه و سیستم‌های حفاری خودکارهستیم.
با وجود اینکه حرکت به سمت دیجیتالی‌شدن فواید زیادی برای معدن‌داران دارد، اما همچنان تعداد زیادی از آنها به دلیل فرآیند اجرایی آن، بالا بودن هزینه تمام شده و زمان‌بر بودن در انجام تغییرات مقاومت نشان می‌دهند. یکی از موضوعات کلیدی که معدن‌کاران باید به درک درستی از آن دست یابند آشنایی با مفهوم فناوری و راه‌حل‌هایی است که می‌تواند به آنها در انجام درست کار‌ها کمک کند.
ورود به عرصه معدنکاری دیجیتال درهرکشوری به زیرساخت‌های اساسی نیاز دارد. اینترنت پرسرعت یکی از نیاز‌های اولیه است که در معادن به کارگرفته می‌شود تا بهترین نتیجه حاصل شود. پس از آن باید تجهیزات موردنیاز برای راه اندازی سیستم‌های دیجیتالی تهیه شود.
رئیس کمیسیون صنایع و معادن اتاق ایران در این باره می‌گوید: در موضوع بهره‌گیری از فناوری دیجیتال باید چند موضوع مورد توجه قرار گیرد. یکی از این مباحث آموزش است. ما در کنار ورود فناور‌های نو باید در خصوص آموزش نیروی کار به صورت جدی وارد عمل شویم. اگر امروز فناوری را وارد کنیم ولی نیروی ما قادر به بهره‌برداری از دستگاه‌های جدید نباشد از بخشی از آن استفاده نمی‌کند، پس در این شرایط بود و نبود فناوری فرقی نمی‌کند و باید ضعف نبود مدیران عملیاتی را در مسیر معدنکاری هوشمند به سرعت و دقت پوشش دهیم و به همراه ورود تکنولوژی با آموزش افرادی که واجد شرایط کار در معدن هستند، حرکت کنیم. در عین حال در خصوص معدنکاری دیجیتال باید دولت نیز ورود کند؛ چراکه بدون حمایت دولت نمی‌توان کاری از پیش برد.
به گفته آقای شکوری موضوع مهم دیگر استفاده از تجربیات دنیا برای معدنکاری دیجیتال است وتا زمانی که بستر لازم برای این نوع معدنکاری فراهم نشود، ورود فناوری‌های نوین هیچ فایده‌ای ندارد.
معدن و صنایع معدنی ایران تقریبا با تمام چالش‌های مطرح‌شده مواجه‌اند؛ چرا که دسترسی به اینترنت پرسرعت و تجهیزات و نرم افزار‌های لازم به‌واسطه بی توجهی به این موضوع و همچنین اعمال تحریم ها، برای معدن‌کاران ایرانی دشوار است و طبیعتا در صورت نبود نیاز‌های اولیه، تربیت متخصصان معدنکاری دیجیتال هم کاری بیهوده است. به‌منظور ایجاد زیرساخت‌های لازم در این حوزه، اهتمام بخش‌های ذیربط دولتی و خصوصی ضروری است.
دو چالش مهم دیگر که نباید نادیده گرفته شوند، آمادگی معادن برای دیجیتالی شدن و زیرساخت فرهنگی است. چالش اول تنها با یک روش برطرف می‌شود و آن بازنگری در فرآیند‌هایی است که در معادن انجام می‌شود.
تا چندی پیش، بیشتر فعالیت‌های معادن در دنیا با روش‌های سنتی انجام می‌شد که ایران نیز از این قاعده جدا نیست. پس برای ورود فناوری به این معادن باید ابتدا به این موضوع توجه کرد که آیا امکان این امر وجود دارد یا نه. چالش دوم را نیز باید با آموزش برطرف کرد. در گام اول باید به معدن‌دار آموزش داده شود که ورود فناوری به معادن باعث افزایش درآمد خواهد شد، سپس روش‌های دیجیتالی کردن معادن را باید آموزش داد.
معاون برنامه ریزی و توانمندسازی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) می‌گوید: دیجیتالی کردن و فناوری‌های جدید در افزایش توانمندی و بهره وری معادن و صنایع معدنی تاثیرگذار است.
به گفته خانم خلوصی با استفاده از الگو برداری از معادن موفق و فناوری‌های مستقر می‌توانیم بخش زیادی از رشد بهره وری در بخش معدن را با استقرار این فناوری‌ها ایجاد کنیم.
وی با بیان اینکه ایمیدرو به دنبال ایجاد بستر مناسب و تسهیل‌گری استفاده از این فناوری در بخش معدن و صنایع معدنی است می‌گوید: ما سه معدن را در سازمان با هدف‌های تعیین شده مشخص کردیم بعد از استقرار فناوری‌های هوشمند سازی در این معادن، قطعا شرایط مناسب برای استقرار این فناوری برای معادن دیگرهم محقق خواهدشد.
معاون برنامه ریزی و توانمندسازی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران با اشاره به اینکه در حوزه صنعت و معدن به دنبال استقرار فناوری هستیم افزود: اخیرا پیوست فناوری ابلاغ و الزام شده است همه طرح‌هایی که در حال توسعه هستند حتما پیوست فناوری آن هم مشخص باشد. در چارچوب این پیوست‌ها ما به دنبال انتقال فناوری در این حوزه هستیم.
مزیت‌های اصلی معدن کاری دیجیتال
معدنکاری دیجیتالی مزایای دارد که عبارتند از:
افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌ها، استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند سنسورها، رباتیک و هوش مصنوعی که می‌تواند به افزایش تولید، کاهش هزینه‌های جاری و بهبود فرآیند‌های استخراج، دپو و فرآوری مواد معدنی کمک کند، ایمنی بیشتر برای کارگران بر این اساس که معدن کاری هوشمند با استفاده از تجهیزات خودکار و رباتیک، کار‌های خطرناک را به جای نیروی انسانی انجام می‌دهد و محیط کار امن‌تری را برای کارگران فراهم می‌کند، پایش و مدیریت بهتر عملیات که در این بخش سیستم‌های هوشمند با استفاده از حسگر‌ها (سنسورها) و دوربین‌ها، وضعیت تجهیزات و عملیات را در زمان واقعی پایش می‌کنند. همچنین با تجزیه و تحلیل داده‌ها، شرایط بحرانی را پیش‌بینی و ریسک‌ها (خطرات) را مدیریت و آموزش و مدیریت بهتر نیروی انسانی که فناوری همزاد دیجیتالی و آموزش کارگران را بهبود بخشیده و تعداد نیروی انسانی مورد نیاز در محل را کاهش می‌دهد.
آینده معدن کاری دیجیتال
با پیشرفت هوش مصنوعی و تجزیه و تحلیل داده، معدن‌ها به طور گسترده‌تری از این فناوری‌ها برای بهبود فرآیند‌های خود استفاده خواهند کرد. الگوریتم‌های پیشرفته‌تر و مدل‌های پیش‌بینی دقیق‌تر به معادن کمک خواهند کرد تا بهینه‌سازی کارایی، بهبود ایمنی و کاهش هدر رفت منابع را دست‌یابی کنند.
ربات‌ها و خودرو‌های هوشمند به معادن کمک می‌کنند تا عملیات حفاری و جابه‌جایی مواد را بهبود بخشند. این فناوری‌ها می‌توانند به طور خودکار از داده‌های جمع‌آوری شده استفاده کرده و فرآیند‌های معدنکاری را بهینه‌تر و کارآمدتر انجام دهند.
با توجه به افزایش حساسیت به مسائل زیست‌محیطی، معادن به دنبال فناوری‌های جدیدی هستند که به آنها کمک کند تا تأثیرات منفی بر محیط زیست را کاهش دهند. این شامل استفاده از روش‌های بازیافت مواد، استفاده بهینه از منابع آب و انرژی، و کنترل آلاینده‌های مختلف است.
رئیس سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، می‌گوید: تحول دیجیتال تکلیفی الزامی برای حفظ شاخص رقابت پذیری شرکت‌های معدنی و صنایع معدنی است و امروزه بخش قابل توجهی از شرکت‌های حوزه معدن، صادرات محور هستند از این رو باید به تحول دیجیتال توجه بیشتری شود.
به گفته آقای آقاجانلو تحول دیجیتال در بخش معادن از اکتشاف گرفته تا معدنکاری بسیار موثر بوده و به طور نمونه حتی در فرایند‌های تولید محصولات در شرکت‌های معدنی معتبر جهانی، ۲۰ تا ۳۰ درصد بهبود بهره وری داشته است و با توجه به اینکه معادن کشور از ظرفیت بالا برای سرمایه گذاری در این حوزه برخوردارند و معادن جز صنایع صادرات محور نیز هستند نیاز است رقابت پذیری کشور در این حوزه را بهبود ببخشیم.
وی درباره اهمیت حوزه رقمی (دیجیتال) گفت: نقش تحول دیجیتال بر کسی پوشیده نیست. برهمین مبنا تکالیف قانونی معادن تصریح کرده که بدون این شاخص، شرایط رقابت پذیری امکان پذیر نیست. از این رو به یک نقشه راهی برای اجرای تحول دیجیتال که منجر به بهره وری معادن و تحقق رشد ۱۳ درصدی شود، نیاز است.
اقاجانلو می‌گوید: رشد ۱۳ درصدی بخش معدن به عنوان هدف اصلی توسعه این حوزه در برنامه هفتم در نظر گرفته شده و همه اقدامات صورت گرفته از جمله تحول دیجیتال در همین راستا انجام می‌گیرد.
به گفته وی، اکنون در مرحله نهایی سند جامع برای کل کشور در هوشمند سازی معادن هستیم و یکی از مهمترین شاخص‌ها که برای ارزیابی مدیران معادن در نظر گرفته‌ایم، پیشرفت موضوع تحول رقمی (دیجیتال) است تا رقابت پذیری افزایش پیدا کند.
بر اساس این گزارش، معدنکاری دیجیتال و مکانیزه کردن معدن، از الزامات بسیار مهم برای برقراری بخش معدن در زنجیره اقتصاد جهانی است، هر شرکت معدنی یا کشور معدن خیز، اگر نتواند خود را به‌روز کند و با دانش روز دنیا همسو نشود، در این رقابت عقب می‌ماند و از اقتصاد حذف می‌شود. در ایران، متاسفانه فناوری در حوزه معدن، مخصوصا در بخش اکتشاف و استخراج به‌کندی پیش می‌رود.
تاکنون به موضوع معدنکاری خیلی کم بها داده شده است، به همین دلیل ضرورت پرداختن به این موضوع در کشور ما دوچندان می‌شود؛ چرا که اگر به رشد تکنولوژی و روش‌های مدرن معدنکاری توجه نکنیم، خواه ناخواه به مرور زمان از چرخه اقتصادی معدن حذف خواهیم شد. در واقع نه‌تنها ورود دانش معدنکاری دیجیتال به ایران مفید است، بلکه بسیار حیاتی است. شاید حمایت امروز نهاد‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی به این امر کمک کند؛ اما تا زمانی که برنامه مدون و قابل اجرایی در این خصوص تهیه نشود و اجرای آن با حمایت دولت همراه نشود، اتفاق مثبتی درحوزه معدن نخواهد افتاد.
درنهایت می‌توان نتیجه گرفت که کنترل دستی باید جای خود را به کنترل خودکار بدهد چرا که تصمیماتی که انسان می‌گیرد نمی‌تواند به پا به پای سرعت تجارت در دنیای کنونی حرکت کند. ضمن اینکه، نتیجه داشتن فرآیند کنترل به صورت دستی می‌تواند سبب از دست رفتن فرصت‌ها شود.
یکی از کلید‌هایی که می‌تواند به سرعت به افزایش بازدهی در بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال در شرکت‌های معدنی منجر شود انتخاب درست در بهره‌گیری از فناوری است چرا که سرمایه‌گذاری با مقیاس درست و مناسب می‌تواند موجب تغییر در یک ساختار عملیاتی باشد.
source